Έμμα Γκόλντμαν, η πιο επικίνδυνη γυναίκα της Αμερικής

(Επαναστατική κουζίνα)

Η Έμμα Γκόλντμαν ήταν εντελώς αναρχική.

Τόσο ριζοσπαστική που ούτε ο «πρίγκιπας των αναρχικών», o γερο-Κροπότκιν, δεν την άντεχε. Ήταν τόσο προοδευτική που οι σύντροφοι της δεν της επέτρεψαν να μιλήσει στην Αναρχική Συνέλευση στο Παρίσι, το 1900.

Την είχαν χαρακτηρίσει ως την πιο επικίνδυνη γυναίκα της Αμερικής, αλλά όταν απελάθηκε (ήταν Ρωσίδα) το 1919, κάποιος είπε: «Με τον ερχομό της ποτοαπαγόρευσης και την αποχώρηση της κόκκινης Έμμα… αυτή η χώρα θα γίνει πιο βαρετή από ποτέ.»

Το στοιχείο της Έμμα που δεν άντεχαν οι σύντροφοι και οι εχθροί της ήταν… το φύλο της!

Ο φεμινισμός της Γκόλντμαν ήταν τόσο μπροστά από την εποχή της («8.000 χρόνια μπροστά») που ακόμα και σήμερα ακούγεται καινοτόμος.

Αλλά ας δούμε ποια ήταν η Έμμα Γκόλντμαν και μετά θα φτιάξουμε ένα φλεγόμενο-παγωμένο κοκτέιλ μολότοφ για να πιούμε.

–

Η Γκόλντμαν γεννήθηκε στην προεπαναστατική Ρωσία. Ο πατέρας της δυσαρεστήθηκε που το πρώτο του παιδί ήταν κορίτσι και της το έλεγε συχνά.

Όταν η Έμμα είχε για πρώτη φορά περίοδο η μητέρα της την αντάμειψε μ’ ένα ηχηρό χαστούκι και της είπε: «Αυτό χρειάζεται σε μια κοπέλα όταν γίνεται γυναίκα… σαν προστασία κατά της ατίμωσης.»

Στο σχολείο ήταν άριστη μαθήτρια, αλλά δεν της επιτράπηκε να συνεχίσει στο Γυμνάσιο επειδή «δε συμμορφώθηκε σε θέματα διαγωγής». Οπότε ξεκίνησε να δουλεύει σε εργοστάσιο.

Όταν έγινε δεκαπέντε ο πατέρας της ξεκίνησε να ψάχνει για γαμπρό και να κανονίζει την αμοιβή της αγοραπωλησίας.

Όταν η Έμμα διαμαρτυρήθηκε και δήλωσε πως δεν ήθελε να παντρευτεί ο πατέρας της ξεκαθάρισε τη θέση της γυναίκας: «Μόνο να φτιάχνουν ζυμαρικά και να δίνουν στον άντρα πολλά πολλά παιδιά.»

Η Έμμα πήρε τα ζυμαρικά της και μετανάστευσε στη Αμερική.

–

Εκεί, στη «χώρα της ελευθερίας», κατάλαβε ότι η μοίρα των φτωχών Αμερικάνων δε διέφερε σε τίποτα από εκείνη των Ρώσων δουλοπάροικων. Επηρεασμένη από το περιβάλλον της εντάχτηκε στο αναρχικό κίνημα.

Η Έμμα πολύ γρήγορα διακρίθηκε για την ευφυΐα της και το ρητορικό της ταλέντο. Ο Γιόχαν Μοστ, ο βασικός ομιλητής του κινήματος, την προόριζε για διάδοχο του, μέχρι που η Έμμα αντιτάχτηκε στον απροκάλυπτο φαλλοκρατισμό του και αποχώρησε.

–

Το κίνημα δεν μπορούσε να την αποδεχτεί, αφού η Έμμα δεν παρέλειπε σε κάθε ομιλία της να αναφέρεται στη σεξουαλική αυτοδιάθεση των γυναικών, θέμα πολύ εκρηκτικό ακόμα και για τα χέρια των αναρχικών.

Την εποχή εκείνη, τέλος του 19^ου αιώνα, μεσουρανούσε το αστικό φεμινιστικό κίνημα των σουφραζέτων. Μοναδική διεκδίκηση αυτών των γυναικών ήταν η γυναικεία ψήφος.

Η Έμμα όμως γνώριζε ότι έτσι δε θα κέρδιζε τίποτα η γυναίκα. Μόνος τρόπος να απελευθερωθεί θα ήταν:

«Η ανάπτυξη της γυναίκας, η ελευθερία της, η ανεξαρτησία της, πρέπει να είναι αποτέλεσμα των δικών της ενεργειών. Πρέπει να αρνηθεί το δικαίωμα οποιουδήποτε άλλου πάνω στο σώμα της, να αρνηθεί να κάνει παιδιά παρά μόνο αν τα θέλει, να αρνηθεί να υπηρετήσει το θεό, το κράτος, την κοινωνία, το σύζυγο κλπ. Να ελευθερώσει τον εαυτό της από το φόβο της κοινής γνώμης και της κοινής καταδίκης. Μόνο αυτά θα την ελευθερώσουν, όχι η ψήφος.» 

–

Ας φτιάξουμε τώρα το κοκτέιλ μας. Είναι πολύ απλό. Στη φραπεδιέρα ρίχνουμε μια μπάλα παγωτό βανίλια, μισή κούπα καφέ και 40 ml βότκα. Τα χτυπάμε μέχρι να λιώσει το παγωτό. Στη γεύση μοιάζει πολύ με το White Russian.

Το ρίχνουμε σε ένα old fashioned ποτήρι (με χοντρό γυαλί).

Μετά ρίχνουμε από πάνω μισό φλιτζανάκι του καφέ 151 proof rum. Αυτό είναι ρούμι που φτάνει σε περιεκτικότητα τους 75 βαθμούς (συνήθως έχουν 40). Το ανάβουμε και το σερβίρουμε!

Ας επιστρέψουμε στην Έμμα.

–

Οι σουφραζέτες την κατηγορούσαν ως «γυναίκα-άντρα», οι αναρχικοί ως γυναίκα και οι υπόλοιποι ως ελευθερίων ηθών αναρχικιά.

Εκείνη δεν πτοήθηκε.

Το 1915, σε ένα ακροατήριο 600 ατόμων στην Νέα Υόρκη, αφού μίλησε για τον έλεγχο των γεννήσεων, έκανε κάτι που ούτε ο Φρόιντ δε θα μπορούσε να αποδεχτεί: Έδειξε πώς πρέπει να φοριέται ένα προφυλακτικό!

Αμέσως συνελήφθη για προσβολή της δημοσίας αιδούς, των χρηστών ηθών και άλλων παρόμοιων αφηρημένων εννοιών.

Γράφτηκε τότε σε εφημερίδα της Νέας Υόρκης: «Η Έμμα Γκόλντμαν πήγε φυλακή επειδή υποστήριζε ότι οι γυναίκες δε χρειάζεται να κρατάνε πάντα το στόμα τους κλειστό και τα πόδια τους ανοιχτά.»

Άλλες δυο φορές φυλακίστηκε η Έμμα. Η πρώτη ήταν για διακίνηση αναρχικών ιδεών και η δεύτερη για παρεμπόδιση της στρατολόγησης –κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκόσμιου πολέμου.

–

Ενδιάμεσα από τις φυλακίσεις είχε συλληφθεί τόσες πολλές φορές, ώστε όποτε πήγαινε σε δημόσια ομιλία έπαιρνε μαζί της κι ένα βιβλίο, για να έχει κάτι να διαβάζει στο κρατητήριο.

Ενώ στην αρχή της «καριέρας» της είχε πάρει μέρος σε απόπειρες δολοφονίας πολιτικών και επιχειρηματιών, σύντομα διαφοροποιήθηκε από την τακτική της ανταπόδοσης της βίας.

Έγραφε η Έμμα:

«Δεν πιστεύω ότι τέτοιες πράξεις μπορούν να φέρουν την κοινωνική αλλαγή ή ότι είχαν ποτέ έναν τέτοιο σκοπό. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με μια πλατιά και μεγάλη εκπαίδευση σε σχέση με τη θέση του ανθρώπου στην κοινωνία και την πραγματική του θέση με τον συνάνθρωπο του.

Και ακόμα μπορεί να γίνει με το παράδειγμα. Να βιώνω αλήθειες και όχι μόνο να μιλώ θεωρητικά για το περιεχόμενο τους.

Και τελικά το πιο δυνατό όπλο βρίσκεται στη συνειδητή, έξυπνη και οργανωμένη διαμαρτυρία των μαζών, μέσα από την άμεση δράση και τη γενική απεργία.»

–

Όταν απελάθηκε από την Αμερική συνέχισε το έργο της στον Καναδά. Έπειτα βρέθηκε στην πατρίδα της, όπου πλέον δεν υπήρχε Τσάρος, αλλά Στάλιν. Ο Πατερούλης δε συμπαθούσε καθόλου τους αντιφρονούντες, έτσι σύντομα η Γκόλντμαν εκδιώχτηκε και από τη Σοβιετική Ένωση.

–

Στάθηκε στο πλευρό των αναρχικών στον Ισπανικό εμφύλιο πόλεμο και πέθανε το 1940 στον Καναδά, δεκαετίες πριν οι γυναίκες αρχίσουν να καίνε τα σουτιέν τους, πριν ανακαλυφτεί το αντισυλληπτικό χάπι.

Όμως ακόμα και σήμερα θα σοκάριζε πολλoύς με μια φράση όπως αυτή που γράφτηκε στα τέλη του 19^ου αιώνα:

«Αν αγαπήσω έναν άντρα θα του δοθώ, χωρίς να ζητήσω την άδεια του Ραβίνου ή του Νόμου, και μόλις σβήσει αυτή η αγάπη, θα φύγω, χωρίς να ζητήσω την άδεια κανενός.»

(Υλικό για το κείμενο άντλησα από το «Η κόκκινη Έμμα μιλάει», σταχυολόγηση κειμένων της Γκόλντμαν, εκδόσεις Μπαρμπουνάκη, 1984.)