Tο ημερολόγιο της μοναξιάς
(Το καλοκαίρι του 2002 εξορίστηκα εκούσια σ’ ένα χωριό των Πυρηναίων. Χωρίς κινητό, χωρίς υπολογιστή, χωρίς καμιά επικοινωνία με ανθρώπους, πέρα απ’ τις απαραίτητες λέξεις: Bonjour – Combien ca coute? – Merci.
Πίστευα τότε ότι το έκανα για να μπορέσω να γράψω απρόσκοπτα. Τώρα πια γνωρίζω ότι το έκανα για να δοκιμάσω την αντοχή μου στη μοναξιά. Η αρχική ευφορία γρήγορα μετατράπηκε σε δυσφορία, σε αντικοινωνικότητα, σε μίσος για τους ανθρώπους, σε εφιάλτες που έμοιαζαν να συνεχίζονται όταν ξυπνούσα.
Άντεξα, οριακά. Κάποιες νύχτες χρειάστηκε να κρύψω το ψαλίδι και τα μαχαίρια. Πέρασα κοντά απ’ την τρέλα, αλλά ξέφυγα, επειδή έγραφα.
Αυτά τα μικρά κείμενα έχουν γραφτεί ανάμεσα στη Γαλλία και την Ισπανία, εκείνο το μοναχικό καλοκαίρι.)
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Κυριακή, 5 Ιουνίου
Les Bagneres de Luchon
Στην κεντρική πλατεία της Λυσόν έστησαν ένα τραμπολίνο. Τα παιδιά το ανακάλυψαν τόσο γρήγορα που θα νόμιζες πως έχουν υπεραισθήσεις, ικανότητες που ατρόφησαν σε μας, όπως κι οι άλλες, να είσαι ευτυχισμένος μ’ ένα χωνάκι παγωτό ή να μαθαίνεις είκοσι καινούριες λέξεις κάθε μέρα.
Άρπαξαν τους παπούδες και τις γιαγιάδες απ’ το μανίκι και ξεχύθηκαν αλαλάζοντας προς το τραμπολίνο, σαν ύαινες που τρέφονται μόνο με παιχνίδι.
Το τραμπολίνο ήταν τετραπλό και χάρη σ’ ένα σύστημα με λάστιχα που έδεναν στη μέση, τα παιδιά δεν έκαναν απλά άλματα, αλλά εκσφεντονίζονταν, πετούσαν και στριφογύριζαν στον αέρα, γελώντας.
Κάποια παιδιά κοιτούσαν περιμένοντας τη σειρά τους. Άλλα φοβούνταν να πλησιάσουν. Ήταν κι ένα χοντρό αγόρι που ο παππούς του ήθελε με το ζόρι να το βάλει στο τραμπολίνο. Εκείνο έκλαιγε.
– Τι κλαις; του ‘λεγε ο παππούς. Έτσι θα γίνεις άντρας;
Δεν μπορούσα να καταλάβω τι σχέση έχει η αρρενωπότητα με το τραμπολίνο. Συνήθως λένε ότι γίνεσαι άντρας στο στρατό. Βεβαίως θα ήταν πολύ καλύτερα αντί για μια άσκοπη θητεία να κάναμε μερικά άλματα στο τραμπολίνο -προκειμένου να υπηρετήσουμε τη μαμά-πατρίδα.
Τελικά βάλανε τον χοντρούλη με το ζόρι στο τραμπολίνο. Εκείνος ούρλιαζε και χτυπούσε τα πόδια του στον αέρα. Αν ήταν κωμικός θα ήταν αστείο, αλλά το παιδί δεν περνούσε καλά. Όταν το κατεβάσανε δεν μπορούσε ούτε να περπατήσει. Τα γόνατα του έτρεμαν και λύγιζαν. Είχε γίνει άντρας.
~~
Όπως γνωρίζω από προσωπική πείρα τα ύψη δεν είναι το ίδιο ανώδυνα για όλους. Είναι ένας τρόμος ενδόμυχος, όχι φόβος ούτε φοβία, είναι τρόμος ανεξιχνίαστος, που δε γίνεται να εκλογικευτεί και πολύ δύσκολα αντιμετωπίζεται.
Γνωρίζεις πως δεν πρόκειται να πέσεις -τουλάχιστον αυτό σε διαβεβαιώνουν όλοι, αλλά νιώθεις το κενό να σε τραβάει, να σε ελκύει ίσως, θέλγητρο στο οποίο πρέπει ν’ αντισταθείς, να μην υποκύψεις.
Μοιάζει απομεινάρι μιας μυθικής εποχής αυτός ο τρόμος, απομεινάρι στους ανθρώπους που είναι απόγονοι του Έκπτωτου Αγγέλου, αυτού που κάποιοι αποκαλούν Εωσφόρο, άλλοι Προμηθέα, μα οι πιο πολλοί μες στον ύπνο της πατριαρχικής τους υπακοής ξορκίζουν ως Σατανά.
~~
Τα μάτια των παιδιών άνοιγαν διάπλατα καθώς απογειώνονταν και τους αρχικούς δισταγμούς κάποιων τους διαδεχόταν η άρνηση να κατέβουν απ’ τ’ όνειρο.
Γελούσα με τις γκριμάτσες των παιδιών, όταν παρατήρησα ότι το τραμπολίνο είχε γίνει το επίκεντρο της προσοχής και για κάποιους άλλους. Απ’ τη μια μεριά παιδιά που πετούσαν κι απ’ την άλλη άνθρωποι καθηλωμένοι στις αναπηρικές τους καρέκλες.
Κοιτούσαν το τραμπολίνο και τα πόδια τους, τα πόδια τους και το τραμπολίνο, τα παιδιά, κι εγώ ντράπηκα λίγο, δεν ξέρω γιατί, ίσως γιατί μπορούσα να στέκομαι όρθιος, και πήγα απ’ την πίσω μεριά να μη με βλέπουν.
Οι υπεύθυνοι της επιχείρησης, δύο ημίγυμνοι τσιρκολάνοι, χωρίς ίχνος λίπους στο σώμα τους, με παρατηρούσαν παραξενεμένοι.
“Ένας άντρας μόνος του, χωρίς οικογένεια, χωρίς συντροφιά, να γυρνάει τόση ώρα κοντά στα παιδιά;”
(Είναι και κάποια περιστατικά παιδεραστίας των τελευταιών ημερών. Η Γαλλία έχει πανικοβληθεί.) Μπορεί να ήμουν επικίνδυνος, η συμπεριφορά μου ήταν αποκλίνουσα -άσε που έπρεπε να προστατεύσουν την επιχείρηση τους.
Με πλησίασε ο ένας απ’ αυτούς, με φρύδια σμιχτά και μέτωπο αυλακωμένο, μουτσούνα-εισαγωγή στην ερώτησή του.
– Μήπως θα θέλατε κάτι;
Η ευγένεια των Γάλλων είναι ένα εξαιρετικό όπλο. Καταφέρνουν να σε κρατάνε εξ αρχής σε απόσταση.
– Όχι, ευχαριστώ πολύ.
Η προφορά μου με πρόδωσε. Ένας ξένος είναι πάντα πιο επικίνδυνος απ’ τον αθλιότερο συμπατριώτη.
– Δεν είστε Γάλλος;
– Όχι, Έλληνας.
Ευχαρίστησα την τύχη που δεν ήμουν Αλγερινός -ή Άραβας γενικά. Αλλά προετοιμάστηκα για επίθεση, αφού τους Έλληνες τους θεωρούν έκφυλους, κτηνοβάτες και τεμπέληδες.
– Μπορώ να ρωτήσω τι κάνετε εδώ;
– Καταρχήν παρατηρώ τα παιδιά που παίζουν και… Να σας κάνω μια ερώτηση;
– …
– Μήπως θα μπορούσα να κάνω κι εγώ λίγα λεπτά τραμπολίνο;
– Μα τι λέτε; Πώς είναι δυνατόν; Πρέπει να είστε τουλάχιστον… ογδόντα πέντε κιλά.
– Ογδόντα οκτώ… Εντάξει, ενενήντα τρία. Πάχυνα με τα φοντί τυριού και τις γαλατόπιτες.
– Ω λαλα, με πρέπει να ‘στε λιγάκι τρελός αν νομίζετε πως θα σας ανεβάσω στο μικρό μου, πρέπει να ‘στε τρελός στ’ αλήθεια.
Ο τσιρκολάνος πήγε στον συνάδελφο του και του πρόφτασε τα νέα. Έμειναν για λίγο να με κοιτάνε, αδιάκριτα, και να γελούν κουβεντιάζοντας. Η ευγένεια, όταν είναι επιφανειακή, μεταβάλλεται πολύ εύκολα σε αγένεια.
Σίγουρα όμως είναι καλύτερο να σε θεωρούν χοντρό παρά παιδεραστή. Το δεύτερο είναι έγκλημα. Το πρώτο είναι δείγμα αγάπης. Για το φαγητό.
~~
Πήγα κι έκατσα στην πηγή det mailh, όπως τη λένε στα βάσκικα. Έπαιξα μερικά τραγούδια με την κιθάρα κι έπειτα έμεινα να κοιτάζω το δάσος, χωρίς να κάνω τίποτα. Μόνο εκεί, στην πηγή, θυμήθηκα τη μακαριότητα της απραξίας. Τόσα χρόνια στο νησί ή δούλευα ή διασκέδαζα ή διάβαζα ή έκανα κάτι, πάντα κάτι.
Κι έμοιαζε όλος αυτός ο αγώνας, οι συναναστροφές, το τρέξιμο, οι έρωτες της μιας νύχτας, σαν να προσπαθούσα ν’ αποφύγω τον εαυτό μου.
Είναι ψέμα ότι βλέπεις τον εαυτό σου μόνο στα μάτια των άλλων. Έτσι βλέπεις αυτό που θέλουν εκείνοι να είσαι ή αυτό που θες εσύ να δουν.
Όμως πρέπει να μείνεις μόνος για να δεις ποιος πραγματικά είσαι.
Πόσο μόνος αντέχεις να μείνεις; Πόσον εαυτό αντέχεις;
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Το προηγούμενο ημερολόγιο εδώ “Ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου” http://sanejoker.info/2015/12/luchon-1.html
~~
Η φωτογραφία είναι απ’ το Annie Hall, του Woody Allen
