Κείμενο της Rosa Luxemburg απ’ τις Φυλακές Μπρεσλάου, 1917
“Να ‘μαι ξαπλωμένη σ’ ένα σκοτεινό κελί, πάνω σ’ ένα στρώμα σκληρό σαν πέτρα. Το κτίριο έχει τη συνηθισμένη εκκλησιαστική ησυχία, έτσι που θα νόμιζες ότι έχεις ήδη ενταφιαστεί. Κατά διαστήματα ακούω το κοντινό βήξιμο του δεσμοφύλακα καθώς κάνει, με τις βαριές του μπότες, μερικά αργά βήματα για να ξεμουδιάσουν τα πόδια του.
Το τρίξιμο των χαλικιών κάτω απ’ τα πόδια του είναι ένας τόσο απελπιστικός ήχος, ώστε όλη η κούραση και η ματαιότητα της ύπαρξης μοιάζει να σκορπίζεται στην υγρή και σκοτεινή νύχτα.
Είμαι ξαπλωμένη μόνη και σιωπηλή, τυλιγμένη στις πολλαπλές μαύρες πτυχές του σκότους, της ανίας, της ανελευθερίας και του χειμώνα -αλλά η καρδιά μου χτυπά με μια απέραντη κι ασύλληπτη εσωτερική χαρά, λες και τριγυρίζω σε κάποιο ηλιόλουστο, λουλουδιασμένο λιβάδι.
Και μέσα στο σκοτάδι χαμογελώ στη ζωή, σαν να ξέρω κάποια μυστική συνταγή που θα μου επέτρεπε να μεταμορφώσω καθετί το κακό και τραγικό σε γαλήνη και ευτυχία.
Αλλά όταν ψάχνω στο μυαλό μου για την αιτία αυτής της χαράς, διαπιστώνω ότι δεν υπάρχει καμία αιτία, και γελάω με τον εαυτό μου.
Πιστεύω ότι το κλειδί του γρίφου είναι η ίδια η ζωή, αυτό το βαθύ σκοτάδι της νύχτας είναι απαλό και όμορφο σαν βελούδο, φτάνει να μπορείς να το κοιτάξεις με τον σωστό τρόπο.
Το τρίξιμο των υγρών χαλικιών κάτω απ’ τα αργά και βαριά βήματα του δεσμοφύλακα είναι, κατ’ αναλογία, ένα υπέροχο τραγούδι ζωής -για όποιον έχει αυτιά να τ’ ακούσει.”
~~{}~~
Τέτοιες καταστάσεις υψηλής συνειδητότητας, όπως αυτή που περιγράφει η Λούξεμπουργκ, σπάνια μπορεί να βιώσει ο άνθρωπος.
Οι σαμάνοι, οι μάγοι κι οι ιερείς το κατάφερναν με τις ενθεογόνες ουσίες, τα ψυχότροπα. Οι μεγάλοι μύστες μοιάζει να είχαν πέσει στο καζάνι με τα ενθεογόνα όταν ήταν μωρά.
Τα περισσότερα απ’ τα σπουδαία έργα τέχνης ξεκίνησαν μέσα από μια παρόμοια λειτουργία του νου. Οι αρχαίοι το έλεγαν μούσα, οι ευαγγελιστές θεία φώτιση κι οι ποιητές έμπνευση.
Δεν διαφέρει πολύ απ’ την τρέλα. Έναν προφήτη στον 20ο αιώνα θα τον αποκαλούσαν τρελό. Τα ίδια είπαν και για τον Τέσλα.
~~{}~~
Σε κατάσταση υψηλής συνειδητότητας ο εγκέφαλος σταματάει να λειτουργεί με λέξεις, αριθμούς, χρώματα και εικόνες.
Ο άνθρωπος τότε, ενορατικά και τυχαία, αγγίζει μια πτυχή απ’ το ρούχο του θεού.
Η έκρηξη αυτή δεν μπορεί να μεταφερθεί επακριβώς. Κάθε περιγραφή της είναι πολύ κατώτερη.
Ο Ντοστογιέφσκι, ο οποίος έπασχε απ’ την Ντοστογιέφσκια επιληψία, μέσα σ’ εκείνον τον απροσδιόριστο χρόνο της επιληπτικής κρίσης, οραματιζόταν (βίωνε μάλλον) ολόκληρους κόσμους. Τα μυθιστορήματα του, παραδεχόταν ο ίδιος, παρότι αριστουργήματα, δεν μπορούσαν να αντικατοπτρίσουν την πληρότητα εκείνου του ελάχιστου χρόνου.
~~{}~~
Υπάρχει η γνώση, η φαντασία και κάτι που βρίσκεται ακόμα πιο πάνω. Πιο πάνω, όχι ιεραρχικά, όχι εξουσιαστικά, μόνο σε βαθμό πολυπλοκότητας.
Είναι τόσο πολύπλοκος αυτός ο δρόμος που συνήθως τον αντιλαμβανόμαστε ως την απόλυτη απλότητα, σαν να γίνονται όλα όσα κατανοούμε ένα, κι όλα όσα δεν είχαμε αντιληφθεί ως τότε να εμπεριέχονται σ’ αυτή την ενότητα.
Είναι, όπως διαισθάνθηκε η Ρόζα μέσα στις πολλαπλές πτυχές του σκότους, της ανίας, της ανελευθερίας και του χειμώνα, είναι το κλειδί του γρίφου, είναι η ίδια η ζωή, είναι αυτό το βαθύ σκοτάδι της νύχτας, απαλό κι όμορφο σαν βελούδο, φτάνει να μπορέσεις να το κοιτάξεις.
~~{}~~
“Πώς η ανάγκη γίνεται ιστορία”
Βρέχει απόψε, ενώ διαβάζω για τη Ρόζα, βρέχει, ψιλόβροχο, like silent raindrops, σαν ν’ αναρωτιέται κι η βροχή τι θα συμβεί. Αριστερή κυβέρνηση σε νεοφιλελεύθερη Ευρώπη.
Όμως αυτή η Ευρώπη είναι καταδικασμένη ν’ αποτύχει. Γιατί στηρίζεται στον απολυταρχισμό της Γερμανίας και στις οικονομικές ανισότητες.
Οι Γερμανοί δεν αντιμετωπίζουν τους εταίρους τους ως ισότιμους. Η κατά φαντασία ανωτερότητα τους θα είναι επιζήμια για όλους. Άλλους δύο πολέμους ξεκίνησαν. Οδήγησαν την Ευρώπη στον όλεθρο και καταστράφηκαν κι οι ίδιοι. Βαδίζουν πάλι στο ίδιο μονοπάτι.
~
Η Ρόζα Λούξεμπουργκ του 21ου αιώνα είναι όλοι οι Ευρωπαίοι που φτωχοποιούνται, που μεταναστεύουν, που φυλακίζονται, που αυτοκτονούν.
Τα θεσμικά ευρωπαϊκά όργανα αποσκοπούν μόνο στο να καταλύσουν, να καταπνίξουν τη δημοκρατία, τη λαϊκή κυριαρχία, προκειμένου να εφαρμόσουν τις νεοφιλεύθερες πολιτικές τους.
Ποιος είναι τόσο αφελής ώστε να πιστεύει ότι ο κάθε Ντάισελμπλουμ και ο κάθε Σουλτς ενδιαφέρεται για την επιβίωση των Ελλήνων;
Οι Μεγάλοι Ευρωπαίοι έχασαν τις υπεραντλαντικές τους αποικίες κι αναγκάστηκαν ν’ αποκτήσουν ενδοευρωπαϊκές αποικίες. Έτσι κινείται η μηχανή της Ευρώπης: Καίγοντας ανθρώπους, σ’ ένα μεταμοντέρνο Ολοκαύτωμα.
Γι’ αυτό τρομάζουν τόσο πολύ. Δεν φοβούνται την Ελλάδα. Φοβούνται την ίδια τη ζωή. Φοβούνται την κόκκινη Ρόζα, που είναι θαμμένη στα θεμέλια της Ευρώπης.
Τη φοβούνται, γιατί εκείνη ακόμα και μέσα στη φυλακή μπορούσε να ζει.
Φοβούνται τους Έλληνες, τους Ισπανούς, τους Πορτογάλους, τους Γερμανούς, τους Γάλλους που κάποια στιγμή θα ξεσηκωθούν και θα ζητήσουν τη ζωή τους πίσω.
Αυτή η Ευρώπη δεν πρέπει ν’ ανήκει στους επιγόνους του Χίτλερ, αλλά στους επιγόνους της Λούξεμπουργκ κι όλων όσοι αγωνίστηκαν για την ελευθερία των λαών.
~~{}~~
Τ’ αυτοκίνητα περνούν τον δρόμο, οι τηλεοράσεις φέγγουν στις απέναντι πολυκατοικίες, ένα σκυλί γαβγίζει.
Η ζωή συνεχίζεται, Ρόζα. Τι με κοιτάζεις μουδιασμένο;
Θα σηκωθούμε ξανά. Και θα σ’ έχουμε μαζί μας.
Επιτάφιος για την Ρόζα Λούξεμπουργκ
Στίχοι: Μπ. Μπρεχτ Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος Πρώτη εκτέλεση: Γιάννης Κούτρας
