“Vae Victis” (Ουαί τοις ηττημένοις)
Ο αρχηγός των Γαλατών, Βρέννος, προς τους ηττημένους Ρωμαίους.
~
Ο Εδουάρδος, πρίγκιπας της Ουαλίας, κάποτε πολιόρκησε και άλωσε το Λιμουζέν, μια γαλλική πόλη. Τα παρακάλια και τα κλάματα των Γάλλων δεν μπορούσαν να τον κάνουν να τους ευσπλαχνιστεί. Ο στρατός λεηλατούσε και έσφαζε.
Ώσπου ο Εδουάρδος βρέθηκε μπροστά σε τρεις Γάλλους στρατιώτες που συνέχιζαν να πολεμούν, χωρίς ελπίδα να νικήσουν, αφού ήταν περικυκλωμένοι από αναρίθμητους αντιπάλους.
Ο Εδουάρδος εντυπωσιάστηκε τόσο με την αρετή αυτών των τριών αντρών που διέταξε να σταματήσουν οι σφαγές.
~~{}~~
Οι εξελικτικοί βιολόγοι συχνά αναφέρονται στα Four Fs, στις τέσσερις βασικές λειτουργίες του εγκεφάλου των ζώων: Fighting, Fleeing, Feeding και… Reproduction (αυτό είναι χιούμορ βιολόγων, όπου το fucking γίνεται reproduction, αλλά τα f είναι τέσσερα).
Όταν υπάρχει κάποια σύγκρουση τότε τα ζώα έχουν να επιλέξουν ανάμεσα στη φυγή (fleeing) και στην επίθεση (fighting).
Ίσως να έχετε παρατηρήσει και μόνοι σας, σε ντοκιμαντέρ ή με τα κατοικίδια σας, πως αναμετριούνται δύο ζώα, πως ζυγίζουν τις πιθανότητες, έστω και ασυνείδητα.
Όσο και τα δύο βρίσκονται στο fighting mode υπάρχει μάχη. Μόλις κάποιος αντιληφθεί (ή πιστέψει) ότι είναι πιο αδύναμος προτιμάει τη φυγή.
Εκείνη τη στιγμή είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο νικητής θα κυνηγήσει τον ηττημένο.
~~{}~~
Θυμάμαι ένα πιτσιρίκι στην Νάξο, το οποίο μου έλεγε ότι του άρεσε να κυνηγάει τις γάτες με το ποδήλατο του.
“Γιατί το κάνεις;” τον είχα ρωτήσει.
“Γιατί οι γάτες τρέχουν να γλιτώσουν”, μου είπε απαντήσει. “Οι σκύλοι δεν φεύγουν.”
~~{}~~
Ακόμα και οι άνθρωποι (οι οποίοι είναι ζώα, αν δεν το ξέρετε), είναι πιο πιθανό να επιτεθούν και να κυνηγήσουν κάποιον που προσπαθεί να φύγει, παρά κάποιον που αντιστέκεται.
Δεν είναι θέμα λογικής, είναι το ένστικτο των Four Fs που έχουμε γραμμένο στον εγκέφαλο μας.
Όμως τι συμβαίνει με κάποιον που εκλιπαρεί, με κάποιον (ηττημένο) που ζητάει έλεος;
Εκείνη τη στιγμή όλα εξαρτώνται από το ήθος του νικητή, τις διαθέσεις του και τους απώτερους σκοπούς του.
~~{}~~
Κάποια στιγμή ο Μέγας Αλέξανδρος, ο οποίος φημιζόταν για τη σπλαχνικότητα στους ηττημένους, μπήκε με μεγάλες δυσκολίες στη Γάζα, της οποίας διοικητής ήταν ο Βήλιος.
Εκείνος συνέχιζε να πολεμάει μόνος, καταματωμένος και με τα όπλα του κομματιασμένα, ανάμεσα σε αναρίθμητους Μακεδόνες που είχαν εντολή να τον πιάσουν ζωντανό.
Ο Αλέξανδρος, εξοργισμένος για τις απώλειες που είχε και για τα δύο φρέσκα τραύματα στο ίδιο του το κορμί, του είπε:
“Δεν θα πεθάνεις όπως το θέλησες, Βήλιε. Ετοιμάσου να υποστείς όλα τα μαρτύρια.”
Και παρότι εκείνος τα δέχτηκε όλα χωρίς καν να βογγήξει ο Αλέξανδρος διέταξε να τον δέσουν πίσω από ένα άρμα και να τον σύρουν ώσπου να διαμελιστεί.
~~{}~~
Όταν βρίσκεσαι αντιμέτωπος με έναν ισχυρότερο αντίπαλο πρέπει να διαλέξεις τακτική.
Όμως ούτε η φυγή ούτε η προσφυγή στο έλεος του εχθρού ούτε η πάλη, μπορεί να διασφαλίσει την επιβίωση σου με βεβαιότητα.
Δεν υπάρχουν κανόνες επιβίωσης στην ανθρώπινη κοινωνία, ακριβώς επειδή η πολυπλοκότητα της εξαρτάται από τις εκάστοτε συνθήκες και συγκυρίες, σε συνδυασμό με το απρόβλεπτο της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Οι άνθρωποι δεν λειτουργούν μόνο με τα Four Fs. Αυτός που φημίζεται για τη σπλαχνικότητα του, μπορεί να γίνει ο πιο άσπλαχνος -και τούμπαλιν.
Όπως απέδειξαν οι μαθηματικοί της μη γραμμικής δυναμικής (οι θεωρητικοί του χάους): «Μικρές μεταβολές στις αρχικές συνθήκες προκαλούν μεγάλες αλλαγές στην επακόλουθη συμπεριφορά”.
Αυτό ισχύει για κάθε χαοτικό σύστημα και ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα χάους.
~~{}~~
Κατά την άποψη μου (η φτωχή άποψη ενός γελωτοποιού) οι άνθρωποι είναι πιο πιθανόν να φερθούν με σκληρότητα παρά με ευσπλαχνικότητα στον εχθρό τους.
Πόσο μάλλον οι ομάδες, οι οργανισμοί και τα κράτη, τα οποία είναι εξ’ ορισμού απάνθρωπα, αφού μέσα σε αυτά χάνεις τα προσωπικά σου χαρακτηριστικά.
Ο Λε Μπον, στη “Ψυχολογία των Μαζών”, έγραφε ότι μάζα μπορεί να είναι και 4 ή 5 άνθρωποι, οι οποίοι έχουν μεταβληθεί σε όχλο.
“Στη μάζα κυριαρχεί η ομοιομορφία, δεν υπάρχει ατομικότητα, υπευθυνότητα και ανεξαρτησία.”
Η ομάδα δολοφονεί την προσωπικότητα.
~~{}~~
Ας σκεφτούμε αυτό το μόρφωμα που ορίζεται ως ελληνικό κράτος.
Το ελληνικό κράτος από την πρώτη στιγμή της ίδρυσης του εκλιπαρούσε για έλεος.
Από τους Γάλλους και τους Ρώσους, από το Γερμανό βασιλιά, από τους Άγγλους, τους Σοβιετικούς και τους Αμερικάνους.
Ήταν, εξ’ αρχής, ένα κράτος που επιβίωνε στηριζόμενο στις ξένες δυνάμεις.
Στον αιώνα μας είναι ένα κράτος που έχει πέσει ανάσκελα και -σαν σκύλος- ζητάει από τη Γερμανία-Αμερική-Κίνα να το λυπηθούν.
Έχει αποδεχτεί την ήττα του και η μόνη του ελπίδα είναι να φανούν σπλαχνικοί οι τραπεζίτες και οι διεθνείς οργανισμοί.
Όμως πόσο ανόητο είναι να πιστεύεις ότι θα σε λυπηθεί το ΔΝΤ;
Την Αφρική κανείς δεν την λυπήθηκε κανείς. Είναι η πιο πλούσια ήπειρος με τους πιο φτωχούς αυτόχθονες.
~~{}~~
“Καμία πόλη”, έγραφε ο Θουκυδίδης, “δεν μπορεί να είναι ελεύθερη όταν η ελευθερία της εξαρτάται από τους άλλους.”
Στον σύγχρονο κόσμο η “Agora”, η παγκόσμια Αγορά, είναι ο απόλυτος κυρίαρχος, η μεγάλη Αυτοκρατορία.
Οι πολιτικοί είναι διαχειριστές, όχι κυβερνήτες.
Οι λαοί, οι άνθρωποι, είναι οι ηττημένοι.
Και η Αγορά δεν δείχνει κανένα έλεος για τους ηττημένους.