“Στον κόσμο που γεννήθηκα έμαθα απ’ τα παιδικά μου κιόλας χρόνια πως η Αλήθεια είναι θέμα φαντασίας. Πράγματι, όλα τα γεγονότα, ακόμα και τα πιο σημαντικά, διασώζονται ή χάνονται από τον τρόπο και μόνο που τα αφηγείσαι.”
Ούρσουλα Λε Γκεν, Το αριστερό χέρι του σκότους
Μ’ αυτή την παράγραφο ξεκινάει η Λε Γκεν το βιβλίο της. Το διάβασα χθες και γέλασα. Κάτι παρόμοιο έλεγα την προηγούμενη βδομάδα στο Συνεργείο Δημιουργικής Γραφής.
Ο αναγνώστης (θεατής-ακροατής) δεν ενδιαφέρεται για την αλήθεια. Αυτό που έχει σημασία είναι να διαβάσει ένα κείμενο (να δει μια παράσταση-ταινία, ν’ ακούσει ένα τραγούδι) που θα τον συγκινήσει (γέλιο-κλάμα-θυμός-αγωνία), κάτι που θα τον κάνει να σκεφτεί, κάτι με το οποίο θα μπορέσει να ταυτιστεί.
Η αλήθεια είναι τομέας των επιστημόνων, των ιστορικών, των δημοσιογράφων, των φιλόσοφων και των παπάδων. Όλοι αυτοί υποτίθεται ότι μιλάνε την αλήθεια.
Αλλά ο καλλιτέχνης πρέπει να εξαπατήσει τον αναγνώστη-θεατή-ακροατή, για να τον λυτρώσει (κάθαρση το έλεγαν οι αρχαίοι).
Οι καλλιτέχνες δημιουργούν απάτες -που κάποιες φορές εσωκλείουν περισσότερη αλήθεια απ’ όση αντέχουμε.
~~
Κάπως έτσι ξεκινάμε το Συνεργείο, αυτό είναι το δεύτερο μέρος της ανηθικότητας του συγγραφέα: “Ξεχάστε την αλήθεια. Διαστρεβλώστε τα γεγονότα όσο θέλετε. Το μόνο που έχει σημασία είναι να φτιάξετε μια ελκυστική απάτη.”
Και ξεκινάμε να το κάνουμε παίζοντας ένα παιχνίδι (χωρίς παιχνίδι δεν υπάρχει τέχνη, δες παλιότερο κείμενο “Να παίζεις, μην το ξεχνάς, να παίζεις”).
Το παιχνίδι το ονόμασα Φανταστικό Λεξικό. Δίνω στους συνεργούς κάποιες (πραγματικές) λέξεις και πρέπει να επινοήσουν τη σημασία τους. Όχι όμως να βρουν τι στ’ αλήθεια σημαίνουν. Η πραγματική σημασία τους είναι συνήθως βαρετή.
Πρέπει να λειτουργήσουν ως καλλιτέχνες και να επινοήσουν μια αληθοφανής (ή και όχι) ερμηνεία της λέξης.
Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε κάποια λήμματα του Φανταστικού Λεξικού (και η πραγματική τους σημασία στο τέλος).
~~~~~~~~~~~~~~
Ομφαλόψυχος: Κάποιος που δεν έχει αισθήματα, ο κενός άνθρωπος που η ψυχή του παρομοιάζεται με ομφαλό λόγω μικρού σχήματος.
Κατά τον μεσαίωνα οι δήμιοι λόγω της ημίγυμνης εμφάνισης τους ονομάστηκαν έτσι από τον όχλο που παρακολουθούσε τις εκτελέσεις, λόγω του ομφαλού που φαινόταν κάτω από τη μαύρη ημι-στολή.
Ντουμνιτζάου: Ηλεκτρικό κύμα που παράγεται από αλεξικέραυνο κατά τη διάρκεια καταιγίδας. Ονομάζεται κύμα του χαμού (doom) και (n) τζάου (joule) όπου αποτείνεται φόρος τιμής στον φυσικό Τζέιμς Πρέσκοτ Τζουλ (Τζάουλ).
Λανδγράβος: Σύμπλεγμα νησιών κοντά στα νησιά Μπαρμπάντος με 55,000 κατοίκους ανακαλύφθηκε το 1700 από τον Φερνάντο Γράβος ο οποίος μετά από ταξίδι έξι μηνών πάτησε εξουθενωμένος το πόδι του στη στεριά του πρώτου νησιού και φώναξε στο αγγλόφωνο πλήρωμα του “land” και έτσι τα νησιά πήραν το όνομα τους (Λανδ-Γράβος).
Αποστόλης
~~~~~~~~~~~~~
2)Ομφαλόψυχος (ο): Ο κακός άνθρωπος. Έκφραση του χωριού, οπου οι παλαιότεροι είχαν συνδέσει την κακια και την γκρίνια με συνεχόμενους πόνους στο στομάχι. Μετέπειτα μελέτες απέδειξαν οτι η παρατεταμένη αρνητική διάθεση και ο εκνευρισμός οδηγούν στην υπερέκκριση αδρεναλίνης και ακετυλοχολίνης, που μπορούν να οδηγήσουν σε εντερικές διαταραχές (π.χ. έλκη).
6) αρπεδόνη (ή): Αργκό μεταξύ των φοιτητών της βιολογίας για να περιγράψουν μια ορμόνη, την Ribosome Peroxidase hormone. Η ορμόνη αυτή είναι υπεύθυνη για την μεταφορά των ελεύθερων ριζών απο και πρός τα ριβοσώματα, και η λέξη προκύπτει ως συντομογραφία των RPdone (αρπεδόνη
3)Νιφόβλημα (το): Τα πρώτα πυρομαχικά διασποράς. Χρησιμοποιήθηκαν κατα την εισβολή του Ναπολέοντα στη Ρωσία τον Οκτώβριο του 1812 και αποτελούσε χωρατό μεταξύ των στρατιωτών του, θέλοντας να περιγράψουν τον μεγάλο αριθμό βλημάτων που μπορούσαν να ρίξουν την ίδια στιγμή ¨τόσα όσες και οι νιφάδες του Ρωσικού χειμώνα¨.
Θάνος
~~~~~~~~~~~~~~~
Λαλάγγιτα:
Ειδικό δοχείο στην αρχαιότητα, ιερό αγγείο στα μαντεία της αρχαίας Ελλάδος, για την αποθηκευση και συντήρηση του “Λάλον Ύδωρ” σε δροσερή θερμοκρασία αλλά και με τις ιδιότητες του ιερού αυτού ύδατος αναλλοίωτες
Λάλον Ύδωρ ονόμαζαν οι αρχαίοι το νερό που έβγαινε από την ιερή πηγή του κάθε ιερού χώρου, π.χ. “Κασταλεία πηγή στους Δελφούς”, και χρησιμοποιούνταν εκτός από τις ερμηνείες, για ιάσεις σε ψυχικές ασθένειες, αλλά και στην προετοιμασία του κάθε θνητού με εξωτερική πλύση “να πλυθούν οι αμαρτίες από πάνω του”.
Τη Λαλάγγιτα την κατασκεύαζαν οι μεταλουργοί της εποχής από ειδικό κράμα, κατόπιν νηστείας, και παράλληλα με το χτύπημα της σφύρας στο αμόνι ακούγονταν ψαλμοί ιερέων που είχαν επωμιστεί το συγκεκριμένο έργο.
Άγγιλου βεγκλιατόρου
Aggilοus Vegliatorous.
Ακανθοϊδες φυτό (κάκτος) που φυτρώνει σε άνυδρες περιοχές, το συναντάμε αρκετά στις παρυφές της ερήμου Σαχάρα.
Εκτός από τις κοινές ιδιότητες των κάκτων, ο συγκεκριμένος περιέχει μια ουσία που βοηθάει στην αγρύπνια.
Ανυπόγραφες ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι μέρος του στρατεύματος του Μεγ. Αλεξάνδρου, έφερε σε πέρας αποστολή χαρτογράφησης της ερήμου χάρη στο συγκεκριμένο κάκτο.
Καταχανάς:
Μυθικός προϊστορικός οικισμός μέχρι τα 10000 π.Χ.
Οι ιστορικοί τον τοποθετούν κοντά στην Πίνδο, με μαντείο για καταχθόνιες θεότητες και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον ακραίο πόλεμο μεταξύ Ελλήνων και Ατλάντειων δυνάμεων, τη γνωστή σε όλους μας ΤΙΤΑΝΟΜΑΧΙΑ.
Εξαφανίστικαν ολοσχερώς μετά το τέλος του πολέμου επειδή, οι καταχανιώτες βοήθησαν τους άτλαντες να καταποντίσουν μέρος του Ολύμπου (Τέμπη) και να διοχετευθεί η θάλασσα της Θεσσαλίας στον Αιγιακό χώρο με σοβαρές απώλειες για τους Έλληνες.
Το αποτέλεσμα ήταν να εμφανιστεί ο Θεσσαλικός κάμπος και να αναδιαμορφωθεί η περιοχή της Αιγιήδας με διάσπαρτες λίμνες ανά την επικράτειά της.
Τάσος
~~~~~~~~~~~~~~~
μακαρονισμός:
ειρωνικός χαρακτηρισμός της διάθεσης για ανούσια μίμηση ξενόφερτων συνηθειών, και δη Ιταλογενών βλ και μπρετσελισμός (Γερμανία), παντεσπανισμός (Γαλλία), φαλαφελισμός (Αίγυπτος), νουντλισμός (Κίνα), σουσισμός (Ιαπωνία)αλλά και φασολαδισμός (για Ελληναράδες και αρχαιόπληκτους)
σακάζω: τοποθετώ άταχτα μέσα σε σάκο, συνώνυμο: τσουβαλιάζω
μτφ. δηλώνει εξαναγκαστικό συγχρωτισμό, υποτίμηση θέσης /αξίας
πχ «Το νέο νομοσχέδιο για την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων σακάζει όλους τους εργαζόμενους, υπονομεύοντας την προσφορά τους.»
άγγιλου βεγκλιατόρου:
ΟΔΟΣ ΑΓΓΙΛΟΥ ΒΕΓΚΛΙΑΤΟΡΟΥ
Προς τιμήν του Άγγελου Βιγλάτορα, ξακουστού φύλακα στη θέση Κορφή στα Αψηλά Λιακώματα. Η ιδιαίτερη ικανότητά του να βλέπει μακριά (εξαιτίας της υπερμετρωπίας από την οποία έπασχε) έπαιξε σημαντικό ρόλο στη Μάχη της Νεβριταράς, καθώς εντόπισε τους επιτιθέμενους και τους στέρησε το στοιχείο του αιφνιδιασμού, με αποτέλεσμα την πανωλεθρία τους.
Άγγιλου Βεγκλιατόρου (ακριτικό / τύπου δημώδες σατυρικό)
Ο Άγγελος ο Βιγλάτορας φρουρεί απάνω στην Κορφή
και με τα μάτια τ’ ανοιχτά τα μακρινά θωρεί
την καταχνιά την αψηφά
και την τυφλωτική αντηλιά
νερού καθόρι δε νογά
ούτε νιφόβλημα χιονιά
μον’ στέκει στήλη άλατος στα Αψηλά Λιακώματα
και με τα μάτια ερευνά ό,τι βρεθεί στα χώματα:
στα δέντρα μόνο γκιώνια
και στα ρυάκια αηδόνια
στον κάμπο μόνα τα σπαρτά
και στο μαντρί τα ζωντανά
στον βράχο απάνω τα γεράκια
στη λίμνη μέσα τα ψαράκια
φύλλα θροΐζουν με τ’ απόϊ
κυρά ας νιφτεί μες στο κατώϊ
γιατί η ματιά του Βεγκλιατόρου
δεν ξέρει εμπόδια συνόρου…
Την ώρα πια που έχει ζεστάνει
για να λουστεί νερό μες στο καζάνι
και καθώς βγάνει το κεντητό τσεμπέρι
α! ήχους κρυφούς φέρνει τα’ αγέρι.
Αφουγκριέται ο σκοπός
ευθύς τσιτώνεται ορθώς
σκανάρει με το βλέμμα ολούθε
να βρει το σούρσιμο από πού ‘ρθε.
μην είν’ το φίδι το αργό που σέρνεται στη γη;
μην είν’ το βόδι το βαρύ που σκύβει στην πηγή;
δεν είν’ ο σκύλος που αλυχτά, μήτε γατί που κυνηγά
μηδέ μουσούδι αλεπούς που κοτετσιού ζυγώνει
ουδέ φουστάνι της γριάς που τη μπουγάδα απλώνει
Οχτροί! σιμώνουνε σκυφτά
τη ρεματιά περνούν στα μουλωχτά
όπλα βαστούν και γιαταγάνια
στο νου σχεδιάζουν την τυράννια
δικό τους να κάνουν το χωριό
τ’ αμπέλια όλα ρημαδιό
άδεια ν’ αφήσουν τα τηγάνια
άπρεπα να γείρουν στα ντιβάνια…
Βγάζουν το Χάρο παγανιά
του φόβου σπέρνουν παγωνιά.
Μα φοβέρα καμιά δεν σκιάζει τον Βιγλάτορα
σύντομη υψώνει προσευχή στον Παντοκράτορα
κι ευθύς βγάζει φωνή μεγάλη
λες και του ξεριζωθήκαν κάλοι
τους κατσαπλιάκηδες χουχτίζει
κι αυτοί θαρρούν πως τους μαστίζει
οργή αγγέλων τ’ ουρανού
που από ψηλά όλα τα κοιτούν.
Μα ήταν μονάχα του Βεγκλιατόρου ο θυμός
που φύλαε άγρυπνος φρουρός
και σαν το ασκέρι τους περνούσε
έβγανε αυτός το πράμα του και τους εκατουρούσε!
Πνιγήκαν στη Νεβριταρά
και πήρε το χωριό χαρά
και η κόρη αυτή που νίφτηκε
του Άγγιλου τσιμπήθηκε (sic).
Φώτω
~~~~~~~~~~~
Και τι σημαίνουν πραγματικά οι άνωθεν λέξεις.
ομφαλόψυχος: = ομφαλοσκόπος = αυτός που προσπαθεί να έρθει σε έκσταση κοιτώντας πολλές ώρες τον ομφαλό του (αίρεση Ησυχαστών μοναχών του Αγίου Όρους -13ος αιώνας- που επιδίωκαν έτσι να δουν το φως που περιέβαλλε τον Χριστό κατά τη μεταμόρφωση του)
ντουμνιτζάου (βλαχ): ο θεός
λανδγράβος: τίτλος φεουδαρχών του μεσαίωνα ή πριγκίπων της παλιάς γερμανικής αυτοκρατορίας
αρπεδόνη: σχοινί, ιμάντας
νιφόβλημα: χιονοθύελλα
λαλαγγίτα: γλύκισμα σαν τους λουκουμάδες
Άγγιλου Βεγκλιατόρου (βλαχ): φύλακας άγγελος
καταχανάς (βλαχ): βρικόλακας, εφιάλτης
μακαρονισμός (καθ) : ο μακροσκελής λόγος που περιέχει επιτηδευμένους αρχαϊσμούς, για την επίδειξη δήθεν ωραίου ύφους.
σακάζω: αποκόβω νήπιο απ’ το να θηλάζει
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Οι συνεργοί είναι: Γιάννης, Χρήστος, Αποστόλης, Χρήστος, Φώτω, Θάνος, Θανάσης, Τάσος, Ιωάννα, Γιάννης, Παναγιώτα, Γεωργία, Νέλλη, Παύλος.
