σέκτα κ. σέχτα [<λατιν. secta<sequor=ακολουθώ]
Ι) οργανωμένη ομάδα προσώπων στους κόλπους μιας θρησκείας, που έχουν τις ίδιες πεποιθήσεις
ΙΙ) (πολιτ) πολιτική μερίδα κόμματος με δογματικές αντιλήψεις
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
1954, Λέικ Σίτι, Μινεσότα, ΗΠΑ
Η Μάριον Κιτς και ο δρ. Άμστρονγκ είχαν γνωριστεί σε μια λέσχη για ιπτάμενους δίσκους. Τον Νοέμβρη του ’51 η Μάριον έλαβε ένα μήνυμα από κάποιο όν “εξαιρετικής πυκνότητας” [sic] ονόματι Σανάντα.
Το μήνυμα ήρθε με μια δόνηση, που πέρασε μέσα απ’ το σώμα της και την ανάγκασε να γράψει στο σημειωματάριο της τα ακόλουθα λόγια: “Θα σηκωθεί ο πυθμένας του Ατλαντικού και θα βυθίσει τα παράλια του. Η Γαλλία θα βουλιάξει, η Ρωσία θα γίνει μια μεγάλη θάλασσα. Ένα μεγάλο κύμα θα κατακλύσει τα Βραχώδη Όρη. Η Γη θα καταστραφεί για να εξαγνιστεί από τα πλάσματα της και να δημιουργηθεί η νέα τάξη.”
Αυτή ήταν η αρχή. Τα μηνύματα συνέχιζαν να έρχονται, κάθε μέρα. Προειδοποιούσαν ότι την 21η Δεκεμβρίου εκείνης της χρονιάς [1954], τα μεσάνυχτα, η Γη θα καταστραφόταν από πλημμύρα και παλιρροιακά κύματα. Θα σώζονταν μόνο όσοι πίστευαν στην εξωγήινη θεότητα Σανάντα.
Γύρω από τους “ιδρυτές” μαζεύτηκε μια μικρή ομάδα πιστών. Η Κίτι, μία απ’ αυτούς, παράτησε τη δουλειά της, πούλησε το σπίτι της και πήγε να μείνει στον ναό της Μάριον. Ο δρ Άμστρονγκ, που ήταν γιατρός, με θέση κύρους στο πανεπιστήμιο, ξεκίνησε να κάνει κήρυγμα για την επικείμενη πλημμύρα κι απολύθηκε με συνοπτικές διαδικασίες.
Όλα τα μέλη της θρησκευτικής ομάδας παράτησαν τα εγκόσμια και περίμεναν το χειμερινό ηλιοστάσιο, όπου ένα διαστημόπλοιο θα τους πήγαινε σ’ έναν νέο πλανήτη, μακριά από την καταδικασμένη Γη.
Η Κιτς έστειλε ένα δελτίο τύπου στο τοπικό ειδησεογραφικό πρακτορείο, αλλά απέφευγε τη διασημότητα. Ωστόσο πολλοί έμαθαν για τον Σανάντα και το Τέλος του Κόσμου.
~~{}~~
Ένας απ’ αυτούς ήταν ο Λίον Φέστινγκερ, ο άνθρωπος που θ’ ανέτρεπε τις μπιχεβιοριστικές θεωρίες με τα πειράματα πάνω στη γνωστική ασυμφωνία.
Ο Λίον ήταν τότε τριάντα ενός χρονών και δίδασκε στο πανεπιστήμιο της Μινεσότα. Σαν έμαθε για τον Σανάντα διείσδυσε στην ομάδα, ως υποτιθέμενος πιστός.
Ο Φέστινγκερ ήθελε να δει πώς αντιδρούν οι άνθρωποι όταν δεν επαληθεύεται μια προφητεία, στην οποία πιστεύουν απόλυτα. Αυτά που είδε τον οδήγησαν στο “πρότυπο διάψευσης των πεποιθήσεων” -και τελικά στην περίφημη και επαναστατική γνωστική ασυμφωνία.
~~{}~~
Την παραμονή του Τέλους του Κόσμου, οι πιστοί συγκεντρώθηκαν στο σαλόνι της Κιτς, αναμένοντας οδηγίες. Αυτές τους ήρθαν κωδικοποιημένες, από φαρσέρ. Άνθρωποι που είχαν μάθει για την αλλόκοτη ομάδα, έπαιρναν τηλέφωνο για να τους κοροϊδέψουν.
“Πλημμύρισε το μπάνιο μου”, τους είπε ένας απ’ αυτούς. “Θέλετε να ‘ρθειτε να το γιορτάσουμε;”
Ο Λίον παρατήρησε ότι η ιέρεια και η ομάδα της πίστευαν ότι οι φάρσες ήταν κωδικοποιημένα μηνύματα, από τον Σανάντα.
Δέκα λεπτά πριν τα μεσάνυχτα (και το Τέλος του Κόσμου) βρήκαν ένα άλλο μήνυμα: Ένα κονσερβοκούτι μέσα στο σαλόνι.
Η ερμηνεία του μηνύματος; Οι πιστοί έπρεπε να ξεφορτωθούν κάθε μεταλλικό αντικείμενο, ακόμα και τα κουμπιά ή τα φερμουάρ, για να μπορέσουν να μπουν στο διαστημόπλοιο που θα τους έσωζε.
~
Πέντε λεπτά πριν το Τέλος έκατσαν, ημίγυμνοι, στο χαλί και ξεκίνησαν να προσεύχονται. Το ρολόι άρχισε να χτυπάει δώδεκα. Μετά τον δωδέκατο χτύπο ο κόσμος συνέχισε να είναι στη θέση του. Διαστημόπλοιο δεν είχε έρθει κι ούτε ένα σύννεφο δεν υπήρχε στον ουρανό.
Ο Φέστινγκερ ήταν έτοιμος να κάνει μια μεγάλη ανακάλυψη.
~
Κάποιοι ξεκίνησαν να κλαίνε, άλλοι έμειναν να κοιτούν ασκαρδαμυκτί το κενό. Όμως η Μάριον Κιτς έλαβε τότε ένα επείγον μήνυμα απ’ το ον εξαιρετικής πυκνότητας, τον Σανάντα.
Το μήνυμα έλεγε να επικοινωνήσουν με όσο το δυνατόν περισσότερα media και να διαδώσουν το χαρμόσυνο νέο: “Η πλημμύρα δεν ήρθε, ο κόσμος δεν καταστράφηκε, γιατί οι πιστοί με την προσευχή τους είχαν πείσει τον Σανάντα ότι υπάρχει ελπίδα για το ανθρώπινο είδος.”
Είχαν σώσει τον κόσμο!
~~{}~~
Ο Φέστινγκερ, έκπληκτος, αντιλήφθηκε ότι η δύναμη προσηλυτισμού της ομάδας αυξήθηκε. Η σέχτα έδωσε πολλές συνεντεύξεις κι ο αριθμός των πιστών πολλαπλασιάστηκε.
Η τρομαχτική αύξηση προσηλυτισμού, η οποία διαδέχτηκε αυτήν την τόσο καταφανή αποτυχία, ήταν εντελώς αντίθετη με τη λογική.
Ήταν φανερό -όσο και ακατανόητο- ότι η διάψευση της πεποίθησης αύξανε την ισχύ αυτής. (Αυτό ας το ξαναγράψουμε, με μαύρους bold χαρακτήρες: Η διάψευση της πεποίθησης αυξάνει την ισχύ αυτής).
Αντί να προσαρμόσουν τις πεποιθήσεις τους στα γεγονότα (όπως θα ήταν λογικό), διαστρέβλωσαν τα γεγονότα στο μυαλό τους, ώστε να συμφωνούν με τις πεποιθήσεις τους.
Ecce homo! Ιδού ο άνθρωπος!
Ο άνθρωπος δεν είναι λογικό ον, αλλά ένα ον που εκλογικεύει.
Αν κάτι δεν ταιριάζει με όσα ήδη γνωρίζει και πιστεύει, το απωθεί ή το διαστρεβλώνει, έτσι ώστε να συνεχίσει να αισθάνεται καλά με τον εαυτό του.
Στο μυαλό του Φέστινγκερ ξεκίνησε να σχηματίζεται η ιδέα της γνωστικής ασυμφωνίας.
~~~~~~~~~~~~~~~
2016, Ελλάδα
Το πρώτο μέρος αυτού του κειμένου παραμένει αυτούσιο όπως το είχα γράψει τον Ιανουάριο του 2015, μετά από μια συνάντηση μ’ έναν Νεοδημοκράτη που περίμενε το τέλος του κόσμου (δες “Ο Νεοδημοκράτης στο Τέλος του Κόσμου” http://sanejoker.info/2015/01/armaggedon-and-beliefs.html)
Το δεύτερο μέρος αλλάζει, αν και η διαφορά είναι μόνο χρώματος.
Μετά την παταγώδη αποτυχία αυτού που ονομάστηκε κατ’ ευφημισμό “Πρώτη Φορά Αριστερά” και δεν είναι τίποτα άλλο από “δέκατη πέμπτη φορά ραγιαδισμός και ακραίος νεοφιλελευθερισμός“, ήτοι το ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα, υπάρχουν κάποια ζώα που καθόλου δεν θα προκαλούσαν έκπληξη στον Φέστινγκερ με τη συμπεριφορά τους.
Ο χαρακτηρισμός “ζώα” ας μη θεωρηθεί προσβλητικός. Όλοι ζώα είμαστε, αλλά κάποια ζώα είναι πιο ζώα απ’ τα ζώα.
Λέγοντας Συριζαίους τα ζώα, δεν αναφέρομαι στους υπούργους, στους βουλευτές, στους δημοσιογράφους και στα στελέχη. Αυτοί είναι μέτριοι άνθρωποι που απολαμβάνουν τα οφέλη της μετριότητάς τους, υπακούοντας, υπογράφοντας, χασκογελώντας, τρωγοπίνοντας.
Ο καλός μισθός (κατέδειξε ο Φέστινγκερ σε επόμενο πείραμα του) δικαιολογεί την ολιγωρία ή την προδοσία: “Είναι λάθος, αλλά τα λεφτά είναι καλά”. Δεν υπάρχει γνωστική ασυμφωνία.
Αυτοί που “αντί να προσαρμόσουν τις πεποιθήσεις τους στα γεγονότα (όπως θα ήταν λογικό), διαστρέβλωσαν τα γεγονότα στο μυαλό τους, ώστε να συμφωνούν με τις πεποιθήσεις τους” είναι οι ψηφοφόροι του Σύριζα, οι υποστηρικτές του, ο “απλός λαός”.
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων δεν πιστεύω ότι τα δεξιά ζώα διαφέρουν απ’ τ’ αριστερά ζώα ή τα σοσιαλιστικά ζώα, όταν συνεχίζουν να επευφημούν τον σφαγέα τους. Μάλιστα το κάθε κοπάδι έχει ιδιαίτερη προτίμηση στον δικό του σφαγέα: “Αν είναι να με σφάξει κάποιος, ας είναι τουλάχιστον του σωστού χρώματος”.
Το παράδοξο είναι ότι δεν μπορούν καν να αντιληφθούν ότι τους οδηγεί στο σφαγείο. Σαν τα πρόβατα των Pink Floyd (το τραγούδι στο τέλος του κειμένου) δοξάζουν τον σφαγέα που θα ελευθερώσει το πνεύμα τους και δικαιολογούν, πάση θυσία, κάθε του μαχαιριά.
Όπως και οι πιστοί της σέχτας του Σανάντα βλέπουν “μηνύματα” ακόμα και στα τρολαρίσματα ή στις γελοιότητες των -πασιφανώς- ανίκανων ανθρώπων που στελεχώνουν την -δις πασιφανώς- ανίκανη κυβέρνηση.
Χωρίς επιχειρήματα άξια αναφοράς, πατάνε στην -τρις πασιφανώς- ανικανότητα της αντιπολίτευσης να αρθρώσει λόγο (όχι πολιτικό, απλώς λόγο), πατάνε στο φόβητρο των χρυσαυγιτών, πατάνε στη στείρα γραφικότητα του ΚΚΕ, πατάνε στη γενική αδυναμία της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής (αδυναμία σε σχέση με το παντοδύναμο πλέον και παγκόσμιο οικονομικό σύστημα).
Όταν πιστεύεις σε κάτι, όταν πιστεύεις σε κάτι ολόψυχα, θα βρεις λόγους-τρόπους για να το υποστηρίξεις. Μέχρι θανάτου.
Και το αστείο είναι ότι κανείς Συριζαίος δεν αντιλαμβάνεται πόσο γελοίος είναι. Ή μήπως αυτό είναι τραγικό;
