“if you know your history, then you would know where you‘re coming from’’ Bob Marley
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Σας εξοργίζει και μόνο να διαβάζετε τη λέξη νέγρος;
Ο Malcolm X συνήθιζε να απευθύνεται στους ομόφυλους του αποκαλώντας ‘τους όχι αφροαμερικάνους ούτε έγχρωμους ούτε καν μαύρους, αλλά νέγρους –ή αδέλφια.
Σε αντίθεση με τον μετριοπαθή Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και με πολύ μεγαλύτερη διορατικότητα, ο Μάλκολμ δεν ήθελε να ξεχάσουν την ιστορία της φυλής τους, γιατί το γεγονός της αρπαγής και της σκλαβιάς επεξηγούσε την κοινωνική τους θέση.
«Δεν έχει σημασία», τους έλεγε, «αν το αεροπλάνο πηγαίνει με εκατό μίλια την ώρα ή με χίλια. Εσύ βρίσκεσαι πάντα στις πίσω θέσεις και το αεροπλάνο το οδηγεί πάντα ένας λευκός.»
(βλέπε παλιότερο κείμενο για τον Malcolm X: “Μάλκολμ Εξ, το πορταίτο ενός ελεύθερου ανθρώπου”)
–
Πολλοί πίστεψαν ότι στις ΗΠΑ επήλθε το τέλος του ρατσισμού, αφού στο τιμόνι του αεροπλάνου βρέθηκε ο νέγρος, μαύρος, αφροαμερικάνος Ομπάμα.
Τα media πασχίζουν να διαδώσουν τη φυλετική αχρωματοψία (color-blindness). Όλοι είμαστε Αμερικάνοι.
Κάθε αναφορά στη φυλή θεωρείται από μη-πρέπουσα και μη-ορθή (πολιτικά) έως καταδικαστέα. Όμως αυτή η παράβλεψη των φυλετικών διαφορών οδηγεί στο μετα-ρατσιστικό (postracist) ρατσισμό.
Το ίδιο μοντέλο φαίνεται να ακολουθεί κάθε σύγχρονο κράτος.
~~{}~~
Υπάρχουν δύο θεωρίες ρατσισμού, η παραδοσιακή και η προοδευτική, η μη-ορθολογική και η «ρεαλιστική» ή αλλιώς ο φυλετικός νατουραλισμός και ο φυλετικός ιστορισμός.
Ο φυλετικός νατουραλισμός βασίζεται στον ισχυρισμό ότι (για παράδειγμα) οι μη-λευκοί είναι απ’ τη φύση τους κατώτεροι από τους λευκούς.
Αντίθετα ο φυλετικός ιστορισμός πρεσβεύει ότι οι μη-λευκοί δεν είναι βιολογικά κατώτεροι, αλλά ιστορικά ανώριμοι ή λιγότερο ανεπτυγμένοι.
~~
Ο φυλετικός νατουραλισμός, ο παραδοσιακός ρατσισμός, επιβιώνει ακόμα ως ακραία ρατσιστική έκφραση την οποία εκδηλώνουν απροκάλυπτα οι νεοναζιστικές οργανώσεις και οι οργανώσεις «καθαρότητας της λευκής φυλής», αλλά υποβόσκει και στην κοινή γνώμη, όπως τον αντιλαμβανόμαστε από τις παραδρομές της γλώσσας πολλών δημόσιων προσώπων.
–
Ελπίζω να μην έχετε την αφελή πεποίθηση ότι ο ρατσισμός (παραδοσιακός ή προοδευτικός) αφορά μόνο στους μη-λευκούς. Ο ρατσισμός, για παράδειγμα, των Ευρωπαίων του Βορρά για τους Ευρωπαίους του Νότου εκδηλώνεται και με τους δύο τρόπους.
Οι Νότιοι απέτυχαν οικονομικά είτε γιατί είναι (από τη φύση τους) τεμπέληδες, μαφιόζοι και διεφθαρμένοι είτε…
Γιατί το κράτος τους δεν ήταν τόσο προηγμένο, τόσο ορθολογικά οργανωμένο όσο τα κράτη-πρότυπα του Βορρά.
Την πρώτη άποψη την εκφράζουν τα εθνικιστικά κόμματα και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού: «Οι Νότιοι είναι ανεπίδεκτοι μαθήσεως. Αφήστε ‘τους να καταστραφούν.»
Τη δεύτερη άποψη την εκφράζουν οι εκλεγμένοι ηγέτες και τα οικονομικά λόμπι: «Οι Νότιοι χρειάζονται την οικονομική και διοικητική μας καθοδήγηση για να γίνουν σαν κι εμάς.»
~~{}~~
Η ηγεσία των σύγχρονων κρατών απορρίπτει τον παραδοσιακό ρατσισμό ως βαρβαρότητα και υιοθετεί ως βασική και επίσημη θέση τον προοδευτικό ρατσισμό.
Και αυτό γιατί η παράβλεψη των φυλετικών διαφορών αποτελεί προϋπόθεση για την υποταγή όλων στο χρώμα του χρήματος.
«Το χρήμα», λένε οι Βραζιλιάνοι, «σε λευκαίνει.»
Οι φυλετικά υπανάπτυκτοι (Αφρικανοί, Ασιάτες, Άραβες, Ινδιάνοι, αβορίγινες, ανατολικοευρωπαίοι, νοτιοευρωπαίοι) μπορούν να εξελιχτούν αν υιοθετήσουν το «λευκό τρόπο ζωής» και ενσωματωθούν στις «λευκές» κοινωνίες.
Όμως αυτή η ενσωμάτωση νοείται και εννοείται μόνο στις κατώτερες κοινωνικές και οικονομικές θέσεις, με εξαίρεση ελάχιστους που προβάλλονται ως παραδείγματα του «τέλους του ρατσισμού».
–
Η εκλογή του Ομπάμα, του πρώτου αφροαμερικάνου προέδρου, εξυπηρετεί άψογα τα σχέδια του φυλετικού ιστορισμού:
«Αφού ένας νέγρος μπορεί να γίνει πρόεδρος του ισχυρότερου κράτους, τότε ο ρατσισμός έχει εξαλειφτεί.»
Τι ευλογοφανές συμπέρασμα!
Και όμως. Ο ρατσισμός στην Αμερική είναι πιο κραταιός από ποτέ. Οι φυλετικές διακρίσεις και ο αποκλεισμός των μη-λευκών συνεχίζονται.
~~
Ο παραδοσιακός ρατσιστής θα υποστηρίξει ότι η περιθωριοποίηση των μη-λευκών οφείλεται στη βιολογική τους κατωτερότητα.
Ο προοδευτικός ρατσιστής αποκηρύσσει τις φυλετικές αναφορές και θεωρεί τη φυλετική του αχρωματοψία απόδειξη των ίσων ευκαιριών και δικαιωμάτων για όλους.
Έχει, όμως, καθιερώσει μέσω της φυλετικής διακυβέρνησης και του ρατσιστικού αποκλεισμού την ακατανίκητη ανωτερότητα των λευκών (στο γόητρο, στα επιτεύγματα, στην εκπαίδευση, στον πλούτο και στην εξουσία).
~~{}~~
Αυτό γίνεται ολοφάνερο από την κατάσταση που επικρατεί στη Νότια Αφρική. Μετά την κατάργηση του απαρτχάιντ και την εκλογή του Μαντέλα, υποτίθεται ότι τέλειωσε ο διαχωρισμός, αφού όλοι έχουν πλέον τα ίδια δικαιώματα.
Όμως η κατάργηση του απαρτχάιντ δεν έθιξε τα οικονομικά δεδομένα. Οι λευκοί κατείχαν τον πλούτο –το γόητρο, την εκπαίδευση- και αυτοί συνεχίζουν να τα κατέχουν. Οι μαύροι συνεχίζουν να είναι καταπιεσμένοι, χωρίς οι λευκοί να νιώθουν τύψεις γι’ αυτό.
~~
«Η παράβλεψη των φυλετικών διαφορών είναι η νεοφιλελεύθερη προσπάθεια να προχωρήσουμε πέρα από τη φυλετική ιστορία και τις συνακόλουθες αδικίες και αχρειότητες. Να μετριάσουμε τις φυλετικά κωδικοποιημένες και έμφυλες διαφορές, τις οποίες τις έχει δημιουργήσει η ιστορία.»
Και προσέξτε:
«Εξαλείφοντας τη δυνατότητα φυλετικής επίγνωσης η ιστορία υποβιβάζεται απλά σε γεγονός του παρελθόντος, μια νοσταλγική αφήγηση εξαγνισμένη από την ιστορική ευθύνη» (όπως ο «συνωστισμός» στο λιμάνι της Σμύρνης).
Πόσο χρήσιμο είναι αυτό για τη διατήρηση της οικονομικής τάξης;
~~{}~~
Πριν αρκετά χρόνια είχα συναντήσει σε ένα μπαρ δυο κορίτσια εξωτικής ομορφιάς. Έμοιαζαν να έχουν βγει από πίνακα του Γκωγκέν. Τις ρώτησα από που είναι.
«Από τις ΗΠΑ», μου απάντησαν.
«Όχι, εννοώ… Ποια είναι η καταγωγή σας;»
«Είμαστε Αμερικανίδες», απάντησαν αυτές, ήδη ενοχλημένες.
«Εντάξει, είστε Αμερικανίδες», συνέχισα, «αλλά από πού κατάγονται οι γονείς σας, οι παππούδες σας, οι προ-προ…»
«Είμαστε Αμερικανίδες», είπαν και έφυγαν θυμωμένες.
Αυτές οι κοπέλες είχαν αρνηθεί την καταγωγή τους, την ιστορία της φυλής τους.
Εκεί ακριβώς αποβλέπει ο νεοφιλελευθερισμός με την φυλετική αχρωματοψία:
«Τα κράτη που παραβλέπουν τις φυλετικές διαφορές επεκτείνουν σιωπηρά τη δομή των κοινωνικών ρυθμίσεων που διαμορφώθηκαν ιστορικά μέσω της φυλής.»
~~
Διάβαζα πρόσφατα την ομιλία του Χάμπερμας, όπου υποστήριζε την εκμηδένιση των εθνικών κρατών (με τη μετατροπή της δημοκρατίας σε τουριστικό αξιοθέατο, όπως η βασιλεία των Άγγλων) και τη μεγιστοποίηση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας.
Το ιδανικό για την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία θα ήταν ένα μόρφωμα όπου όλοι θα αυτοπροσδιορίζονταν ως Ευρωπαίοι (και μόνο), θεωρώντας ‘το οπισθοδρομικότητα να αναφέρονται (και να θυμούνται) τα φυλετικά τους χαρακτηριστικά.
Με αυτόν τον τρόπο ο άνεργος, ο μετανάστης, ο κακοπληρωμένος υπάλληλος, ο άστεγος, ο εγκληματίας, είναι προσωπικά και μόνο υπεύθυνοι για την «κατάντια» τους, αφού έχουν το δικαίωμα και θα μπορούσαν να ανήκουν στις ανώτερες τάξεις.
Όμως αυτή η δυνατότητα είναι πλασματική, αφού αυτοί είναι φυλετικά και ιστορικά αποκλεισμένοι από τη γέννηση τους ήδη (35.000 ευρώ είναι το χρέος που κληρονομεί κάθε παιδί που γεννιέται στην Ελλάδα).
«Η παράβλεψη των φυλετικών διαφορών είναι ο πόλεμος, όχι ενάντια στο ρατσισμό, αλλά ενάντια στη φυλετική αναφορά, όχι ενάντια στις συνθήκες αναπαραγωγής του φυλετικά θεμελιωμένου ρατσισμού και της διάκρισης, αλλά ενάντια στο χαρακτηρισμό των συνεπειών τους με φυλετικούς όρους.»
~~
ΕΠΙΛΟΓΟΣ:
Στο Θαυμαστό Καινούριο Κόσμο της παγκοσμιοποιημένης ελεύθερης αγοράς δεν θα υπάρχουν φυλές, δεν θα υπάρχει ιστορική μνήμη.
Θα υπάρχουν δισεκατομμύρια άφυλων (χωρίς φυλή) καταπιεσμένων που θα δουλεύουν και θα καταναλώνουν για να συντηρήσουν το οικονομικό σύστημα που τους καταδίκασε.
Θα υπάρχουν δισεκατομμύρια νέγροι που θα αγνοούν την νεγρότητα τους και δε θα ξέρουν ότι το αεροπλάνο το οδηγάει πάντα ένας λευκός.
(Διαβάστε και το δοκίμιο του Donaldo Macedo και της Παναγιώτας Γούναρη, “Η παγκοσμιοποίηση του ρατσισμού”, από τις εκδόσεις Επίκεντρο.)
