(Τετράδια Συνεργείου)
Πώς θα αντιδρούσε ένας Ιάπωνας αν του πήγαινες δώρο ένα κρητικό μαχαίρι; Και πόσες μέρες πρέπει να κοιτάς ένα μαχαίρι για να σου χαμογελάσει;
Είναι αλήθεια ότι τα χταπόδια, παρότι μοναχικά μαλάκια τα συναντάμε σε αγέλες, στις βαθιές και παγωμένες καταψύξεις των σούπερ μάρκετ; Ενώ τα πιο ιδιότροπα φωλιάζουν σε ιδιόκτητες κονσέρβες στα ράφια, όπου το κλίμα είναι πιο θερμό;
Τι σχέση έχει ένα μαχαίρι με το Tractatus Logico-Philosophicus του Βιτγκεστάιν; Κι έχουν τα ηλεκτρόνια ημερομηνία λήξης;
Υπάρχουν γυναίκες-χταπόδια που δεν τυλίγονται γύρω από το σύντροφο για να τον συνθλίψουν, αλλά για να συγκρατήσουν και να ‘ενσαρκωθούν’ μέσα του, να γίνουν ένα; Κι είναι αλήθεια ότι η μητέρα της Myriel, απ’ το Dungeon & Dragons, ήταν χταπόδι;
Τέλος, από οξείδιο ζιρκονίου είναι φτιαγμένο το σπαθί των Τζεντάι, η κάνη του όπλου του Ρόλαντ απ” τη Γαλάαδ της Μέσης Γης, το φερμουάρ στη φούστα μιας χορεύτριας σε καμπαρέ στο τέλος του σύμπαντος, το σφράγισμα στο δόντι απόγονου του Σίζαρ στον πλανήτη των πιθήκων;
~~
Όχι, δεν πρόκειται για το οπισθόφυλλο από το καινούριο μυθιστόρημα του Τομ Ρόμπινς.
Είναι ιδέες που προέκυψαν μέσα απ’ την “μέθοδο Σβάιτσερ”. (δείτε παλιότερο κείμενο “Ο Σάρτρ και 31 παραλλαγές για ένα ποτήρι” http://sanejoker.info/2013/11/glass31b.html)
Πέντε Συνεργοί έγραψαν με τον δικό τους τρόπο για ένα αντικείμενο καθημερινής χρήσης και για ένα μαλάκιο, της κλάσεως των κεφαλόποδων, της τάξεως των διβράγχιων, της υποτάξεως των δεκάποδων.
Αυτή είναι η ομορφιά της συγγραφής, της λογοτεχνίας, της τέχνης. Με αφετηρία το κοινότοπο, το συνηθισμένο, μπορεί να οδηγήσει σε ιδέες παράξενες, αστείες, κωμικές, τραγικές, καινούριες.
Ρίχνεις μέσα στο ανεξάντλητο χάος του εγκεφάλου σου μια λέξη. Με 5-10-20 παραγράφους μπορείς να δημιουργήσεις κόσμους.
Άραγε τι θα γινόταν αν κάποιος άνθρωπος ξεκινούσε να γράφει, κάθε μέρα, για ένα αντικείμενο, όπως το μαχαίρι, για την υπόλοιπη ζωή του; Πριν τρελαθεί θα προλάβαινε να δει όλον τον κόσμο;
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Μαχαίρι – Ξένια
1.- Μαχαίρι. Έχω μπροστά μου ένα μαχαίρι. Οι περισσότεροι άνθρωποι μάλλον θα έβλεπαν την λεπίδα. Είναι αρκετά ακονισμένη; μπορεί να χρησιμοποιηθεί την κατάλληλη στιγμή; μπορούν να ελπίζουν στην «συμπαράσταση» της;
2.- Εγώ πάλι κοιτάζω την λαβή. Ανάποδη σε όλα μου. Πόσα άραγε χέρια να την έπιασαν και με ποιους τρόπους να την χρησιμοποίησαν; Αλλά κυρίως ποιο συναίσθημα τους οδήγησε στην χρήση αυτού του μαχαιριού; Τι αξία να είχαν τα αντικείμενα αν δεν υπήρχαν οι άνθρωποι…
3.- Η λαβή είναι φθαρμένη. Η λεπίδα όχι. Η λαβή είναι ξύλινη. «Ζεστό» υλικό το ξύλο. Σου δημιουργεί μια ασφάλεια στο άγγιγμα του. Και το τελείωμα του μαχαιριού ατσάλι. Ένα από τα πιο «ψυχρά» υλικά που υπάρχουν στην φύση. Σπάνια σε ένα αντικείμενο συναντάς τόσο ενδιαφέρουσες αντιθέσεις. Τελικά το μαχαίρι έχει το ενδιαφέρον του.
4.- Το μαχαίρι που έχω μπροστά μου είναι δώρο αναμνηστικό από μία γνωστή. Είχε μια μακρινή καταγωγή από την Κρήτη και μου το είχε φέρει δώρο, όταν επέστρεψε από ένα ταξίδι της στο νησί. Πάνε πολλά χρόνια από τότε. Έξι αν θυμάμαι καλά.
5.- Όταν μου το είχε φέρει, μου είχε φανεί εξαιρετικά κακόγουστο. Πολύ «φολκλόρ» για την αισθητική μου. Άσε που θεώρησα ότι δεν με συμπαθούσε και πολύ για να μου το φέρει. Σε ποιον άνθρωπο που συμπαθείς πηγαίνεις δώρο ένα «φονικό» αντικείμενο?
6.-Τώρα που παρατηρώ το μαχαίρι, θυμάμαι το συναίσθημα της «αμήχανης» αυτής συνειδητοποίησης. Πήρα το δώρο και μέσα μου είχα ένα παγωμένο χαμόγελο. Απ’ έξω μου ελπίζω το χαμόγελο να ήταν κανονικό. Μαχαίρι για δώρο… Ακόμη και οι ληστές – που θα έπρεπε κανονικά να έχουν πολλά μαχαίρια για «δώρα»- χαρίζουν γλαδιόλες. Χάθηκε να μου έφερνε κι εκείνη δώρο γλαδιόλες που μου αρέσουν κιόλας…
7.- Έκτοτε το έχω χρησιμοποιήσει πολλές φορές. Βρήκα μία χρήση για να το εντάξω στο «κόσμο» μου. Πάντα αυτό κάνω με τα πράγματα. Τα βλέπω από την οπτική που μου ταιριάζει. Μπορεί το ίδιο να κάνω και με τους ανθρώπους… Το συγκεκριμένο μαχαίρι πάντως το χρησιμοποιώ ως χαρτοκόπτη στο γραφείο. Ανοίγω φακέλους και κόβω χαρτιά με ένα «φολκλόρ» αναμνηστικό μεγάλο κρητικό μαχαίρι.
8.-Τώρα που το σκέφτομαι πρέπει να είναι πολύ γελοίο το θέαμα. Εγώ πάντως αν ήμουν επισκέπτης σε ένα δικηγορικό γραφείο κι έβλεπα μία δικηγόρο να ανοίγει φακέλους με ένα κρητικό μαχαίρι θα γελούσα. Οι περισσότεροι μάλλον θα ξαφνιάζονται. Ίσως κιόλας να θεωρούν ότι διαθέτω καταπιεσμένα φονικά ένστικτα που τα εκδηλώνω πάνω σε φάκελους. Τέλος. Δεν θα το ξαναχρησιμοποιήσω το μαχαίρι.
9.- Η φίλη που μου είχε κάνει δώρο το μαχαίρι μου είχε πει ότι η λαβή του κρητικού μαχαιριού ονομάζεται “μανίκα”. Πάνε πολλά χρόνια από τότε αλλά το θυμάμαι γιατί «μανίκα» ήταν το επίθετο μίας άλλης φίλης μου και το είχα συνδυάσει. Θεωρώ ότι τα περισσότερα πράγματα στην ζωή μου τα θυμάμαι από άσχετους «συνδυασμούς». Θέλω να ελπίζω ότι αυτό κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι.
10.- Το μαχαίρι που έχω μπροστά μου είχε και θήκη όταν μου το είχε φέρει, την οποία έχασα κάποια στιγμή και ήμουν να σκάσω. Όχι που έχασα την συγκεκριμένη θήκη. Γενικώς είμαι να σκάσω όταν χάνω αντικείμενα. Και συνδετήρα να χάσω. Εκεί που τρελαίνομαι είναι στα καπάκια από τα στυλό, το οποίο μου συμβαίνει συχνά. Ευτυχώς τις περισσότερες φορές τα ξαναβρίσκω κι έτσι διατηρείται η ισορροπία του προσωπικού μου «σύμπαντος». Μήπως αυτό είναι κάποιου είδους ψυχαναγκαστική συμπεριφορά; πολλές φορές έχω θέσει στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση. Κάποια στιγμή πρέπει να την θέσω και σε κάποιον άλλο μήπως πάρω και καμία απάντηση.
11.- Επανέρχομαι όμως στο μαχαίρι γιατί το καλύτερο δεν σας το είπα. Σας το φυλούσα για τώρα που θα είναι το ενδιαφέρον σας ζωηρό. Το μαχαίρι έχει πάνω στην λεπίδα του χαραγμένη μία μαντινάδα. « Έθιμο το ‘ χω από παλιά μαχαίρι να χαρίζω σ’ ανθρώπους που τους αγαπώ και που τους ξεχωρίζω».
12.- Για να καταλάβω… στην Κρήτη το να χαρίζεις μαχαίρι είναι δείγμα ξεχωριστού και ιδιαίτερου συναισθήματος; εκδήλωση αγάπης; πολύ περίεργο… γιατί στην Μακεδονία (και κυρίως στο δικό μου μυαλό) είναι μάλλον το αντίθετο. Η σημειολογία λοιπόν των πραγμάτων αλλάζει από το χωροχρόνο που τα περιβάλει. Ο πολιτισμός, το ηθικό και αξιακό σύστημα χρωματίζει τα αντικείμενα διαφορετικά. Γιατί άλλωστε τι θα ήταν τα αντικείμενα χωρίς τους ανθρώπους…
13.- Στο παρελθόν είχα γνωρίσει μια κοπέλα με διπλή υπηκοότητα, ελληνική και ιαπωνική. Μιλώντας για τις αντιθέσεις των δύο πολιτισμών, μου είχε πει ότι στην Ιαπωνία είναι υποτιμητικό να διαθέτει ένας εργαζόμενος το δικό του ξεχωριστό γραφείο, σηματοδοτεί κοινωνικό και εργασιακό αποκλεισμό. Ενώ στην Ελλάδα το λέμε «προαγωγή». Πως θα αντιδρούσε άραγε ένας Ιάπωνας αν του πήγαινα δώρο ένα κρητικό μαχαίρι;
14.- Το παρατηρώ ήδη για μέρες αυτό το μαχαίρι. Ειλικρινά ποτέ μου δεν πίστεψα ότι θα του αφιερώσω τόσο χρόνο. Νομίζω ότι του αφιέρωσα περισσότερο χρόνο από αυτό που το αξίζει. Θα προτιμούσα να περιεργάζομαι έναν πίνακα του Μοντιλιάνι. «Την γυναίκα με το κίτρινο σακάκι» παραδείγματος χάριν… Όταν την είδα μου έκανε εντύπωση το ύφος της. Αλλά δεν την περιεργάστηκα αρκετά. Και τώρα βρέθηκα να δίνω το χρόνο μου σε αυτό το κακόγουστο μαχαίρι… Συμπέρασμα πρώτο: Μην προσπερνάς ό,τι σου προκαλεί ενδιαφέρον. Γιατί θα βρεθεί κάτι αδιάφορο να σου γεμίσει το κενό χρόνου… και «δεύτερη ζωή δεν έχει».
15.- Νομίζω ότι η παρατήρηση και η εντατική ενασχόληση έχει αρχίσει να μου προκαλεί αποστροφή για το αντικείμενο. Είμαι σίγουρη ότι μετά από αυτήν την Παρασκευή θα το πετάξω. Αλλά τώρα που το σκέφτομαι δεν θα είχε κανένα ενδιαφέρον αυτή η παρόρμηση. Θα ήταν προβλεπόμενη για τον χαρακτήρα μου.
16.- H λαβή του μαχαιριού καταλήγει σε ένα V. Kάπου είχα διαβάσει ότι η κατάληξη αυτή απαντάται μόνο στα κρητικά μαχαίρια, χαρίζοντας τους τυπολογικά μια σχηματική μοναδικότητα. Κι όμως ενώ το ήξερα, ποτέ δεν παρατήρησα ότι και το δικό μου μαχαίρι διαθέτει αυτή τη λαβή. Τώρα ίσως αρχίζω να το βλέπω διαφορετικά.
17.- Μετά από αυτή την τόσο σχολαστική παρατήρηση του συγκεκριμένου μαχαιριού θα αρχίσω να βλέπω όλα τα μαχαίρια διαφορετικά. Και δεν θα το ήθελα… Λες να αρχίσω να ονειρεύομαι και μαχαίρια…; Επίσης δεν θα το ήθελα…
18.-Σκέφτομαι την θέση του μαχαιριού, ως αντικειμένου, στην τέχνη. Θυμάμαι πίνακες με μαχαίρια; ποιήματα με μαχαίρια; Τραγούδια με μαχαίρια; Είχε κάνει ο Καββαδίας μια φιλότιμη προσπάθεια να δώσει ένα «ποιητικό» προφίλ στο αντικείμενο. Βοήθησε και η μεταγενέστερη μελοποίησή του ποιήματος. Ωστόσο, αυτό που θυμάται κανείς πιο εύκολα είναι ταινίες με μαχαίρια… «Στέλλα κρατάω μαχαίρι!». Σε αυτή την φράση όμως πρωταγωνιστής δεν είναι το μαχαίρι. Είναι η απόγνωση.
19.- Έτσι όπως το έχω στα χέρια μου ξαφνικά βλέπω την αντανάκλαση του εαυτού μου στην λεπίδα του. Αυτό συμβαίνει με όλα τα μαχαίρια; γιατί εγώ πρώτη φορά το παρατηρώ…
20.- Κλείνω τα μάτια μου για να σταματήσω να βλέπω την αντανάκλαση. Ο εαυτός μου εξαφανίζεται. Το μαχαίρι όμως είναι εκεί. Μπροστά μου. Μέσα στο σκοτάδι των κλειστών ματιών μου ένα μαχαίρι. Ένα φωτεινό, ξαναγεννημένο κρητικό μαχαίρι.
21.- Αν σας έλεγα τώρα ότι νιώθω πως μου χαμογελάει, θα νομίζατε ότι τρελαίνομαι… Και μπορεί να μην κάνατε λάθος. Εγώ πάντως πιστεύω ότι τα μαχαίρια μετά από πέντε μέρες παρατήρησης χαμογελάνε. Είναι ικανοποιημένα γιατί πήραν την προσοχή που τους άρμοζε.
22.- Το χαμόγελο του μαχαιριού είναι κυριαρχικό. Μειδίαμα ειρωνείας. Σα να μου λέει : «Έκανες το λάθος και μου αφιέρωσες πέντε μέρες και τώρα είμαι ο δυνάστης των σκέψεών σου»
23.- Συμπέρασμα δεύτερο : Η στενή παρακολούθηση της πραγματικότητας οδηγεί σε διαστρέβλωση. Η βαθιά προσήλωση στο υπαρκτό μοιραία οδηγεί στο ανύπαρκτο.
24.- Χρειάζομαι πια χώρο για να αναπνεύσω. Δεν μου αρέσουν οι δυνάστες. Δεν μου αρέσουν τα μαχαίρια που χαμογελάνε.
25.- Χαρίζω ένα μαχαίρι σε όποιον το χρειάζεται!!!
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Χταπόδι – Αντώνης
«Περί ΧΤΑΠΟΔΙΟΥ ο λόγος»
1. Σου λέει ο άλλος, γράψε για το ‘χταπόδι’. Τι να γράψω; Η πρώτη μου αντίδραση είναι η εγκυκλοπαιδική – βικιπαίδεια, ίντερνετ, γκουγκλάρισμα… Αντιστέκομαι. Θα γράψω για το χταπόδι που ξέρω, για το χταπόδι που κατέχω – όχι αναγκαστικά το πραγματικό, αλλά αυτό που ήδη κατοικεί ανάμεσα στις εγκεφαλικές μου συνάψεις.
2. Χταπόδι, προέρχεται από το ‘οχταπόδι’, τα οκτώ πόδια. Δεν έχει βέβαια. Πόδια, εννοώ. Δεν φοράει παπούτσια, οπλές, whatever. Στην πραγματικότητα είναι οκτώ μακριά πλοκάμια, με βεντούζες κι ισχυρούς μύες για ‘γάντζωση’. Ίσως να περισφίγγει και την τροφή του, να την κάνει λιώμα, πριν τη φάει, σαν τον πιο διάσημο για αυτό βόα. Ίσως και όχι, και να τα χρησιμοποιεί απλά για να αντιστέκεται στα ρεύματα, κολλώντας στα περιστασιακά βράχια όπου λημεριάζει.
3. Οχτάποδο λοιπόν (με πλοκάμια), στα αγγλικά octopus. Προέφηβος θυμάμαι στη Λεπτοκαρυά, στο θερινό σινεμά, είχε έρθει η καινούρια ταινία του James Bond “Επιχείρηση Octopussy”. Κάποια μεγαλύτεροι, έφηβοι και τρανοί αγγλομαθείς, γελούσαν πονηρά με τον τίτλο.
4. Το χταπόδι είναι μαλάκιο, όχι ψάρι. Ο καλύτερος για μένα μεζές για ουζάκι, στη σχάρα με λαδόξυδο και μαϊντανό. Από τις μοναδικές περιστάσεις που μου αρέσει να πίνω ούζο. Δεν έχει λέπια και κόκκαλα, αλλά είναι σκληρό αν δεν ψηθεί καλά, κι αν δεν έχει χτυπηθεί καλά πριν την κατάψυξη. Μιλάμε για πολύ χτύπημα, όχι καναδυό σφαλιάρες, με το χταπόδι να κατεβαίνει σαν τη βαριά του σιδερά επάνω στο αμόνι του παραλιακού βράχου. Δεν έχω δει ποτέ στην πραγματικότητα μεσαιωνικό σιδερά, μόνο στις ταινίες, αλλά πάντα τον φανταζόμουνα με την τεχνική του ψαρά που ‘ξεμυξαίνει’ το χταπόδι.
5. Του φευγάτου η μάνα δεν έκλαψε ποτέ. Αυτή η είναι η αμυντική τεχνική του χταποδιού. Ρίχνει το μελάνι για να καλύψει την άτακτη υποχώρησή του, θολώνει τα νερά και τρέχει, ελπίζοντας για το καλύτερο. Τα πλοκάμια του μαζεύονται κι απλώνονται σαν τρόμπα που εκσφενδονίζει το νερό προς την αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που θέλει να πάει, αναδεύοντας ταυτόχρονα το μελάνι και παράγοντας πιο πολύ κι ευρύ θόλωμα, και τρέχει, τρέχει, τρέχει…
6. Καθώς πήγε να το πιάσει, το καμακωμένο χταπόδι τυλίχτηκε γύρω από το χέρι του ψαροντουφεκά, κολλώντας τις αμέτρητες ισχυρές βεντούζες του στο βραχίονα και το μπράτσο του. Σφάδαξε από τον πόνο, και προφανώς άπειρος, δεν ήξερε τι να κάνει, πώς να το βγάλει – γυρνούσε φωνάζοντας, το χτυπούσε, μέχρι και μαχαίρι πήρε να το κόψει κομμάτι-κομμάτι. Κάποια στιγμή κάποιος του έδειξε ένα κόλπο, νομίζω αναμμένο αναπτήρα στο κεφάλι του ζώου, κι έτσι απασφάλισε από μόνο του κι έπεσε κάτω.
7. Είναι κάτι γυναίκες, ίσως υπάρχουν πολλές τέτοιες ίσως λίγες, που τυλίγονται γύρω από τον σύντροφό τους σαν χταπόδια. Απλώνουν τα πλοκάμια τους γύρω από κάθε δραστηριότητα κι επαφή του, βεντουζώνονται πάνω στις συνήθειες και τους ανθρώπους του, και περιπλέκονται σε κάθε εξωτερίκευση του εσωτερικού του κόσμου. Όλα για «το καλό της σχέσης». Άλλοι, σαν εμένα, πνίγονται από το τύλιγμα, άλλοι όμως ευχαριστιούνται να συνθλίβονται και δια της χωνέψεως να αφομοιώνονται. Γίνονται «ένα», λένε. Εγώ νομίζω ότι γίνονται «αυτή». Αργά ή γρήγορα χάνονται από φίλοι, και βγαίνουν μόνο ζευγάρια, με άλλα ζευγάρια, των φίλων της δικιά τους. Κάποιους τους ξανασυνάντησα, στυμμένες λεμονόκουπες και ξεζούμητα κουφάρια, εγκαταλελειμένους στην άκρη του δρόμου, να προσπαθούν να ξαναφτιάξουν ζωές και συνήθειες μόνοι, οι περισσότεροι χωρίς επιτυχία. Και κάποιους από αυτούς ακόμα-ακόμα να νοσταλγούν και να αποζητούν έντονα τη χταποδίνα πίσω.
8. Παλιά έβρισκα το χρώμα των μαλακίων ανησυχητικό, σαν παιδικό δέρμα, μου δημιουργούσε συνειρμούς που αν τους άφηνα να εξελιχθούν θα μου γύριζαν το στομάχι. Άραγε όμως κυλάει αίμα μέσα τους, έχουν καρδιά, αρτηρίες και φλέβες; Με την ίδια οπτική γωνία, έχουν μυαλό-εγκέφαλο; Οργίζομαι καθώς η κοινοτοπία του δυϊσμού καρδιάς-μυαλού εισβάλλει στο γραπτό μου – μακριά τέρατα του mainstream μπαναλισμού! Γράφω για να σας ξεφύγω, όχι να σας βάλω στη ζωή μου περισσότερο!
9. Το χταπόδι κάνει αυγά, το θηλυκό δηλαδή, τα οποία τα στοιβάζει στη φωλιά του μέσα στους βράχους, κι αναμένουν το αρσενικό να τα γονιμοποιήσει ραντίζοντας την βραχοκοιλότητα με το σπέρμα του. Άραγε τα θυληκά γεννούν πριν συναντήσουν σύντροφο, άρα είναι έτοιμες σε κάθε περίπτωση, οπότε είναι ένας αγώνας δρόμου για αναζήτηση γονιμοποιητή πριν τα αυγά σαπίσουν; Ή μήπως το ερωτικό παιχνίδι με τον τρέχοντα σύντροφο ενεργοποιεί την παραγωγή αυγών, αφού βρήκε γονιμοποιητή καλό είναι να το εκμεταλλευτεί, οπότε είναι ένας αγώνας διατήρησης του ενδιαφέροντος του αρσενικού μέχρι την παραγωγή τους ώστε να τα γονιμοποιήσει; Σε κάθε περίπτωση, τα γονιμοποιημένα αυγά εγκαταλείπονται από τους γονείς για να μεγαλώσουν μόνα τους…
10. Πριν από έναν αιώνα, και παραπάνω, όταν οι θάλασσες ήταν ακόμα άγριες κι ανεξερεύνητες και στο πλάτος τους, κυκλοφορούσαν ιστορίες για τεράστια καλαμάρια και χταπόδια που βύθιζαν ολόκληρα πλοία με τα πλοκάμια τους. Ποιός από τη γενιά μας δεν έχει διαβάσει Ιούλιο Βερν και τις 20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα, τον Ναυτίλο και τον καπετάν Νέμο! Ακόμα και σήμερα, όταν διαβάζω τα hoaxes που κυκλοφορούν στη μπλογκόσφαιρα, αντί να εκνευρίζομαι όπως συνήθως κάνω με κάτι τέτοια, χαμογελώ καθώς νοσταλγικά θυμάμαι τα νοητικά ταξίδια μου των παιδικών μου χρόνων με το βιβλίο στο χέρι. Με ανησυχεί όμως που ακόμη και σήμερα υπάρχουν κάποιοι που τα πιστεύουν…
11. Το χταπόδι μου θυμίζει θάλασσα, μυρωδιά αλμύρας και νοτισμένα φύκια που αχνοσαπίζουν και ξεραίνονται στον ανελέητο καλοκαιρινό ήλιο, κύματα που σκάνε απαλά στην παραλία και γλαυκοπράσινα νερά με ένα λαδερό στρώμα από τη βρώμα και τα αντηλιακά των χιλιάδων μπανιαριστών. Ουζάκια με παρέα σε ταβερνεία με πλαστικές άσπρες καρέκλες, με φωνές και πειράγματα, ευτυχισμένες στιγμές, ήμασταν νέοι κι η ζωή μας έφτανε για όλα όσα είχαμε φανταστεί.
12. Τελικά η πιο έντονη αίσθηση που μου αφήνει το χταπόδι είναι παραδόξως της αφής, της περίσφιξης, ένας φόβος ακινητοποίησης και απώλειας ελέγχου. Μετά έρχεται η γεύση, μια ξυνή ηδονή του ουρανίσκου, και η αναπόληση νιότης, μαζί με την όσφρηση στις παραλίες και τις ουζερί. Οι άλλες, οι συνήθεις ισχυρές, υποχωρούν – λίγο κάποιες εικόνες αναδεικνύει η όραση, αλλά η ακοή μηδέν. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να ακούσει κανείς ένα μαλάκιο; Όλα τα πλάσματα του νερού κολυμπούν σε ένα μέσο που ο ήχος ταξιδεύει πιο αργά και λιγότερο μακριά απ’ όσο στην ατμόσφαιρα, οπότε οι δονήσεις του είναι λιγότερο σημαντικές για την επιβίωσή τους. Ίσως αν μου μιλούσε; Χταπόδι, έχεις κάτι να πεις;
13. Στου γιαλού τα βοτσαλάκια, κάθονται τα καβουράκια, κι όλο κλαίνε τα καημένα, κλαίνε παραπονεμένα, κι η μαμά τους η κυρία καβουρίνα, πάει τσάρκα με το σπάρο στη ραφήνα, κι όλο κλαίνε τα καβουράκια, στου γιαλού τα βοτσαλάκια. Ντρέπομαι που για να γράψω κάτι, απήγγειλα το λαϊκό τραγούδι. Νιώθω ότι έφτασα στον τοίχο, το writer’s block, το σημείο που πρέπει να υπερβώ τις γνώσεις για το αντικείμενο και να αφήσω το μυαλό μου να φτιάξει νέες συνδέσεις. Φοβάμαι ότι από εδώ και πέρα θα γράψω ασυναρτησίες, εκτός θέματος και ελάχιστης αξίας για τους αναγνώστες/ακροατές, πρέπει να βρω κάτι ενδιαφέρον να πω!
14. Βυθίζομαι στα σκοτεινά, θολά, και βαρυά νερά της ψυχής μου, για να βρω το χταπόδι που κρύβεται στα κοφτερά κι επικίνδυνα, γεμάτα πεταλίδες και ανεμώνες, βράχια του βυθού. Αλλά δεν προχωρώ, κολυμπώ κιι απολαμβάνω την αιώρηση, με μάσκα κι αναπνευστήρα, χωρίς φιάλη οξυγόνου, γιατί δεν παω πιο βαθιά; Γιατί δεν εξοπλίστηκα καλύτερα για να πάω πιο βαθιά; Τι ωραίο το αχνό φως που με παιχνιδίσματα ασαφών και θολών πέπλων διαχέει τα γύρω νερά κι αδυνατεί να φτάσει στο βυθό.
15. Γιατί οχτώ πόδια; Γιατί τόσα πολλά; Κάνει εξίσου καλά τη δουλειά του και με επτά, έξι, ή και ακόμα λιγότερα. Ίσως για να υπάρχουν, για να μπορεί να απωλέσει καναδυό. Μήπως ξαναβγαίνουν όταν κόβονται; Ανατριχιαστικό, παρότι επιθυμητό, χαρακτηριστικό… Σε αυτό το συλλογισμό επεκτείνοντας, γιατί όχι περισσότερα από οχτώ τότε; Εννιά, να ένας ωραίος μυστικιστικός αριθμός, σχεδόν σε όλες τις ανθρώπινες θρησκείες. Πάντως ο θεός των χταποδιών σίγουρα θα είναι οχτάποδος!
16. Κάθε συγγραφέας οφείλει να αναλογιστεί πως γίνονταν η συγγραφή πριν ανακαλυφθεί η μελάνη: με σφυρί και καλέμι, ή μαχαίρι σκαλίσματος, σε πέτρα ή ξύλο, ή με έγχρωμες σκόνες σε τοιχώματα και δέρματα. Το χταπόδι (και το καλαμάρι) αποτελούν τον γενεσιουργό καταλύτη της γραφής, όπως την ξέρουμε σήμερα, και κατ’ επέκταση όλων όσων τη χρησιμοποιούν για να εκφραστούν. Φαντάζεσαι να έπρεπε ο Όμηρος να σκαλίσει τα έπη του σε βραχόπλακες;
17. Σε αντίθεση με τις βδέλες, και άλλα βεντουζοειδή αιμορουφηχτικά παράσιτα, τα πλοκάμια του χταποδιού δεν τρυπούν το δέρμα, δεν έχουν σκοπό την απομύζηση. Μόνο το κόλλημα, την αγκίστρωση. Βέβαια το δέρμα υποφέρει από την πεσμένη ατμοσφαιρική πίεση και τα αιμοφόρα αγγεία γεμίζουν και ίσως σπάνε, με αποτέλεσμα το κοκκίνισμα της ‘βεντουζομένης’ περιοχής. Ο εναγκαλισμός του χταποδιού, επομένως, παρότι ελαφρά επίπονος, δεν είναι τελικά επιβλαβής.
18. Η ομάδα των ηρώων Dungeon & Dragons μπήκε στην τεράστια φυσική σπηλιά της παραλίας όπου οδηγούσαν τα ίχνη της εξαφανισμένης μικρής. Μετά από ώρες ενδελεχούς ψαξίματος, υπό το φως των πυρσών και μαγικών ξορκιών, πείστηκαν ότι ήταν εντελώς άδεια, κι ετοιμάζονταν να γυρίσουν πίσω άπρακτοι, όταν ο λόρδος Edgar, ένας μάλλον εκνευριστικός αλλά πανέξυπνος μικρο-αριστοκράτης, έριξε την ιδέα να ερευνήσουν και μέσα στο νερό που λίμναζε στη σπηλιά και τσαλαβουτούσαν τόση ώρα. Πράγματι, βρήκαν ενα κοίλωμα σε μια άκρη απ’ όπου ξεκινούσε ένα υποθαλάσσιο σκοτεινό τούννελ, και με τη βοήθεια των ξορκιών underwater breathing και light του μάγου Brian, ξεκίνησαν την εξερεύνηση. Βρέθηκαν τελικά σε μια υποθαλάσσια σπηλιά, κι αφού η μυστικίστρια Serenia έπεισε μαγικά τους φύλακες καρχαρίες να αναζητήσουν αλλού τροφή, είδαν ότι είχε ένα θύλακα αέρα κι εκεί καθόταν η μικρή Myriel κι έπαιζε με μια κούκλα. Καθώς την πλησίαζαν όμως πετάχτηκε ένα τεράστιο χταπόδι από το νερό για να τους εμποδίσει, το οποίο ο ιππότης Aurorus τεμάχισε με σχετική ευκολία. Με σπαραγμούς τότε η Myriel τους εξήγησε ότι το χταπόδι ήταν η πραγματική μητέρα της, που την είχε καταραστεί μια γοργόνα, και μόνο όταν ήταν οι δυό τους μπορούσε να γίνεται πάλι άνθρωπος. Με σκυμμένα κεφάλια, άφησαν τη μικρή Myriel απαρηγόρητη ανάμεσα στα κομμάτια της μητέρας της, κι έφυγαν. Αυτός που τους έστειλε να τη βρούνε τι είχε στο μυαλό του;
19. Επανέρχομαι στη γυναίκα-χταπόδι, τη ‘χταποδίνα’, υπό το πρίσμα της ανάλυσης της χρήσης των πλοκαμιών. Δεν είμαι σεξιστής, μιλώ από την εμπειρία μου, δεν έχω συναντήσει άντρες αντίστοιχους, ίσως και να υπάρχουν – it’s a challenge for a woman writer. Δεν τυλίγονται γύρω από το σύντροφο για να συνθλίψουν, αλλά για να συγκρατήσουν και να ‘ενσαρκωθούν’ μέσα του, να γίνουν ένα. Δεν θέλουν να τον ρουφήξουν, αντίθετα να βεβαιωθούν ότι ποτέ δεν θα τους φύγει. Βεβαιώνονται ότι αξίζει την συναισθηματική τους επένδυση, πριν ή ενώ επενδύουν, για να αποτρέψουν το τραύμα της προδοσίας και του χωρισμού. Κάποιες τα καταφέρνουν, κάποιες όχι. Νομίζω ότι η ποσόστωση είναι ακριβώς η ίδια με το να μην προσπαθήσουν καθόλου να ‘κρατηθούν’. Αν ο σύντροφός τους τελικά παραμείνει, θα μείνει για τόσο βαθείς κι αδήλωτους λόγους, που ούτε ο ίδιος του δεν θα τους ξέρει, πολύ περισσότερο δε αυτές.
20. Κόβοντας φέτες τα πλοκάμια, φτιάχνονται μικρές ροδέλες, που μοιάζουν με το εσωτερικό κορμού δέντρου – κάθε δακτύλιος και ένα ορόσημο ηλικίας. Σε κάποια εστιατόρια στην Άπω Ανατολή, το κόβουν και το ζεματίζουν ενώ είναι ακόμα ζωντανό. Κάποιοι ενίστανται, το χαρακτηρίζουν ‘απάνθρωπο’, φανταζόμενοι τον πόνο που θα αισθάνονταν οι ίδιοι αν τους συνέβαινε το αντίστοιχο. Αποχτάποδο;
21. Φέρνει βόλτα ένα τεράστιο χταπόδι μέσα στο ιδιαίτερο ενυδρείο. Οριζόντια, μαζεύεται, απλώνεται, προχωράει, τούμπα, πάλι πίσω. Τα μάτια του στο πλάι, σταθερά καθηλωμένα στα τζάμια που το περικλείουν, χωρίς να εστιάζουν στον παρατηρητή. Τολμάς να βάλεις το χέρι μέσα; Να ερευνήσεις; Μου θυμίζει κάποια βιβλία που έχω διαβάσει: υποθαλάσσια υπόθεση, ανοιγοκλεισίματα μουγγαμάρας, στεγανά διάφανα, και απολύτως κανένα ενδιαφέρον για τον αναγνώστη. Γραμμένα για τον συγγραφέα τους μόνο.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Δημήτρης – Μαχαίρι
1. -Γεια σου, πώς σε λένε;
-Σαρτρ. Εσένα;
-Παππού. Θες να πάμε μια βόλτα;
-Ναι, πάμε. Έχεις κάπου κατά νου;
-Κάτι σκέφτηκα. Σε ένα χωράφι εδώ παρακάτω υπάρχει ένα μεγάλο δέντρο που μοιάζει με μαχαίρι. Πάμε εκεί, να καθίσουμε στη σκιά του, και να μιλήσουμε στην ησυχία.
-Τέλεια. Και ξέρεις; Αν πηγαίνουμε κάθε μέρα εγώ θα σου γράφω μια διαφορετική ιστορία για αυτό το μαχαίρι.
-Κάθε μέρα μια ιστορία; Για πόσο;
-Για πάντα.
2. Οξείδιο ζιρκονίου! Από αυτό θα μπορούσε να είναι φτιαγμένο το σπαθί των Τζεντάι, η κάνη του όπλου του Ρόλαντ απ’ τη Γαλάαδ της Μέσης Γης, το φερμουάρ στη φούστα μιας χορεύτριας σε καμπαρέ στο τέλος του σύμπαντος, το σφράγισμα στο δόντι απόγονου του Σίζαρ στον πλανήτη των πιθήκων. Ακούγοντας αυτό το όνομα θα μπορούσα να το συνδέσω με κάτι εξωτικό, φανταστικό, λίγο μυστικιστικό, σίγουρα σπάνιο, ίσως και επικίνδυνο για όποιον το έχει στην κατοχή του ή το ψάχνει. Εν τέλει, ο κόσμος μας είναι πιο απλός, τα ονόματα απλά κάνουν εφέ. Από οξείδιο ζιρκονίου είναι φτιαγμένα τα κεραμικά μαχαίρια. Δηλαδή και το πράσινο που αγόρασα σήμερα κι έκοψα κακοσχηματισμένα κυβάκια όλα τα λαχανικά της χορτόσουπας που έφτιαξα.
3. Αγαπημένη μου συνήθεια είναι να παίζω με το στυλ λατρεμένων μου ποιητών και συγγραφέων. Ας πούμε ότι κάνοντάς το αυτό με βοηθάει στο να μην τους θεοποιώ. Να τους αγαπώ ως θνητούς και να τους ερωτεύομαι ως τέτοιους. Να δώσω ένα παράδειγμα. Τιμ Μπάρτον και μελαγχολικός θάνατος του Στρειδάκη:
Ο ΜΑΧΑΙΡΟΧΕΡΑΚΗΣ
Τάνια λέγανε τη μαμά μου
και γονιμοποιήθηκα με εξωσωματική
απ’ το σπέρμα του μπαμπά μου
που του ξέφυγε πάνω σε μαχαίρι με λάμα κεραμική.
Εννιά μήνες με κυοφορούσε
κι όταν έφτασε η στιγμή
μόνος μου το αποφάσισα
γεννήθηκα με καισαρική.
4. Διαβάζω κάθε μέρα την ενημέρωση για τη δίκη της Χρυσής Αυγής. Σήμερα κυκλοφόρησαν φωτογραφίες απ’ το μαχαίρι με το οποίο ο Ρουπακιάς σκότωσε τον Παύλο Φύσσα. Πρώτη σκέψη, ταυτόχρονη της ανατριχίλας ήταν ο στίχος του Καββαδία: πολλά έχουν δει τα μάτια μου, μα αυτό μου φέρνει τρόμο.
5. Πάντα με ενοχλούσε αυτό το Κ στο αγγλικό Knife. Από έξι χρονών που μου το ‘μαθε η κυρία Σταυρούλα στην τάξη των αγγλικών. Τι δουλειά έχεις εκεί καλό μου; Ποιο βράδυ η ορθογραφία ήπιε τόσο που χώθηκε αθόρυβα, ολόγυμνη, στα σεντόνια της γραμματικής; Τι παράξενο δέσιμο φθόγγων είναι αυτό; Κι από ποιους κρύβεσαι; Γιατί κανείς μας να μην αναφέρει ότι σε είδε, ότι είσαι εκεί, στη λέξη; Ιγκόγνιτο θα ζεις στα κείμενα και τους φόνους που συμβαίνουν στο νησί;
6. Να ανοίξω μια παρένθεση, ακόμη και τα σκυλάδικα έχουν μια βάση νομίζω. Όχι, δεν είναι του ρεπερτορίου μου, χιλιόμετρα απέχουν απ’ τα δικά μου ακούσματα, κάποιων τους στίχους όμως λίγο-πολύ όλοι τους έχουμε ακούσει. Έστω και παρωδώντας τους. Ο παππούς μου λοιπόν, απ’ τον εμφύλιο πήρε προίκα μια μαχαιριά. Κάτω χαμηλά στο πόδι. Ξιφολόγχη για την ακρίβεια. Τραύμα διαμπερές, σημάδι κι απ’ τη μια κι απ’ την άλλη. Δε μιλούσε ποτέ γι’ αυτή. Μόνο στα δύσκολα του χειμώνα, στα κρύα και τις υγρασίες του όταν πονούσε, έβριζε τις λάμες, τους ανθρώπους που σφάζονται και τους ανθρώπους που κρατάν μαχαίρια. Με πιάναν τα γέλια εμένα και του τραγουδούσα για του “νταβατζή τη μαχαιριά”. Κωλόπαιδο μ’ ανέβαζε, τσογλάνι με κατέβαζε. Γελούσαμε μαζί στο τέλος. Κλείνει η παρένθεση.
7. -Και τα γλυκά γιατρέ;
-Εννοείται! Πρώτα τα γλυκά.
-Όλα; Ούτε σοκολάτες; Αν δε φάω μία μετά το φαΐ το μεσημέρι και λίγη μερέντα το απόγευμα δεν αντέχω. Και το βράδυ λίγο πριν τον ύπνο, θέλω μια γάλακτος. Θα μου στρίψει χωρίς αυτά. Γιατί να ζω μετά; Για τον αρακά ή το σπανακόρυζο; Σαν φταρνίσματα βατράχων μοιάζουν. Θέλω μια κουρτίνα να τα κρύβω. Αυτό, αυτό ακριβώς είναι οι σοκολάτες. Η κουρτίνα που με κάνει να μη βλέπω όλες τις υπόλοιπες αηδίες που τρώω.
-Χα! Ωραία το έθεσες αλλά… μαχαίρι. Κομμένο οτιδήποτε έχει ζάχαρη. Δεν το συζητάμε άλλο.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
