Katharine Hepburn
Μέχρι πριν λίγα χρόνια οι μουσικοί της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης, μιας απ’ τις σημαντικότερες του κόσμου, ήταν κυρίως άντρες (με ποσοστό που έφτανε το 90% υπέρ των αντρών κάποιες φορές).
Οι ακροάσεις για τη φιλαρμονική ήταν πολύ αυστηρές και απαιτητικές και καθόλου αντι-φεμινιστικές. Άντρες και γυναίκες είχαν ακριβώς τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις όταν έπαιρναν μέρος σε αυτές. Και οι κριτές (άντρες και γυναίκες στο ίδιο ποσοστό) σίγουρα δεν ήταν σεξουαλικά προκατειλημμένοι. Έτσι νόμιζαν.
Γιατί οι γυναίκες δεν τα κατάφερναν τόσο καλά στη κλασική μουσική (και στη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης); Για τον ίδιο λόγο που δεν καταφέρνουν αρκετά καλά στις επιστήμες, στις τέχνες, στα μαθηματικά, στην πολιτική και στις επιχειρήσεις: Όχι επειδή παίζουν ένα αντρικό παιχνίδι, αλλά επειδή παίζουν στο γήπεδο των αντρών.
Πρόσφατα αποφασίστηκε να γίνονται τυφλές ακροάσεις στη φιλαρμονική της Νέας Υόρκης. Αυτό σημαίνει ότι οι κριτές ακούνε τον μουσικό να παίζει και δεν τον βλέπουν ούτε γνωρίζουν το όνομά του και το φύλο του. Έτσι (ξαφνικά και “αδικαιολόγητα”) το ποσοστό αντρών-γυναικών μουσικών στην ορχήστρα όχι μόνο εξισορροπήθηκε, αλλά πλέον υπάρχουν περισσότερες γυναίκες από άντρες.
Συμπέρασμα: Ακόμα κι όταν προσπαθούσαν να είναι απροκατάληπτοι, οι κριτές (άντρες-γυναίκες) λειτουργούσαν σεξιστικά: Μια γυναίκα δεν είναι τόσο καλή μουσικός όσο ένας άντρας (όλοι το ξέρουν αυτό).
~~{}~~
Αυτή είναι η μία όψη της πραγματικότητας. Το κοινωνικό φύλο. Κάποια υποτιθέμενα -και κατασκευασμένα- χαρακτηριστικά και ιδιότητες που χαρακτηρίζουν τη γυναίκα ως γυναίκα και τον άντρα ως άντρα.
Όμως προϋποθέτει δογματισμό και κοντοφθαλμία η άποψη ότι κάθε διαφορά ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα είναι κοινωνικό προϊόν. Γιατί έτσι παραβλέπουμε έναν πολύ σημαντικό παράγοντα, που προηγείται της κοινωνίας: Τη βιολογία.
Τα κουνούπια, που σίγουρα είναι πολύ πιο απλοί οργανισμοί απ’ τον άνθρωπο, αν και πιο παλιοί, μπορούν να μας δώσουν ένα μικρό δείγμα της σημασίας που έχει το φύλο.
Στον Κώνωπα τον Ανωφελή τα θηλυκά άτομα είναι εντελώς διαφορετικά απ’ τα αρσενικά. Χαριτολογώντας ανθρωπομορφικά μπορούμε να πούμε ότι τα αρσενικά κωλοβαράνε στις εξοχές, πίνοντας χυμούς με τους φίλους τους, ενώ τα θηλυκά πρέπει να διακινδυνεύουν κάθε μέρα τη ζωή τους, για να πιουν αίμα.
Γιατί τα θηλυκά κουνούπια (και μόνο) πρέπει να τρέφονται με αίμα; Γιατί εγκυμονούν.
Η φυσιολογία του φύλου έχει δημιουργήσει και διαφορετικούς ρόλους.
Και πριν βιαστείτε να πείτε ότι αυτό συμβαίνει μόνο στα έντομα, που είναι κατώτερα (όλοι το ξέρουν αυτό), ας κάνουμε μια αναδρομή στην ανθρώπινη ιστορία.
~~{}~~
Οι άνθρωποι, ως Homo, υπάρχουν πολύ περισσότερα χρόνια πριν αρχίσουν να παίζουν ποδόσφαιρο.
Αν βασιστούμε στην αρχαιολογία και στην ανθρωπολογία, ανακαλύπτουμε ότι ο διαχωρισμός των φύλων υπάρχει απ’ την Αυγή του Ανθρώπου, φυλογενετικά.
Οι άνθρωποι είναι θηλαστικά. Τι σημαίνει αυτό; Ότι τα μωρά των ανθρώπων έχουν ανάγκη για να επιβιώσουν να τραφούν με γάλα. Οι θηλές στους άντρες είναι “διακοσμητικές”. Δεν έχουν καμία χρησιμότητα. Μόνο οι γυναίκες μπορούν να θρέψουν τα μωρά (δικά τους ή άλλων γυναικών).
Οπότε οι γυναίκες, στις πρωτόγονες-πρωταρχικές ομάδες, έπρεπε -αφού κυήσουν για εννιά μήνες και γεννήσουν- να μείνουν κοντά στα μωρά τους. Με αυτά υπό μάλης μπορούσαν μόνο να συλλέγουν καρπούς και φρούτα γύρω απ’ το καταφύγιο τους ή να πιάνουν μικρά θηράματα.
Όμως οι φυτικές τροφές (και τα έντομα-μικρά ερπετά), δεν παρείχαν τόσες θερμίδες όσο το κρέας.
Για να έχεις κρέας έπρεπε να το κυνηγήσεις (αναφερόμαστε στον πρώτο άνθρωπο, πριν την κτηνοτροφία). Φανταστείτε να πρέπει να κυνηγήσεις μαμούθ ή βουβάλια ή καγκουρό και να ‘χεις και τρία παιδιά στα πόδια σου.
Αναγκαστικά αυτό τον ρόλο (του κυνηγού-κουβαλητή) τον αναλάμβαναν οι άντρες, που δεν είχαν και τίποτα σημαντικότερο να κάνουν (πέρα απ’ τον πόλεμο με τις άλλες φυλές, αλλά αυτό θα το δούμε παρακάτω).
Οι γυναίκες έμεναν “σπίτι” με τα μικρά και τις άλλες γυναίκες -καθώς και τους γέρους άντρες. Οπότε υπήρχε διαχωρισμός, εξαιτίας της φυσιολογίας του φύλου.
Οι άντρες είχαν τα όπλα, είχαν τη σωματική δύναμη και έπρεπε να ασκούν βία, για να σκοτώσουν τα μεγάλα θηράματα και να αντισταθούν στις άλλες φυλές που διεκδικούσαν τον ίδιο χώρο. Γιατί, πέρα απ’ το κυνήγι, ο πόλεμος ήταν ανέκαθεν υποχρέωση των αρσενικών. Ακόμα και πριν να γίνουν άνθρωποι.
~~{}~~
Υπάρχει ο μύθος ότι ο άνθρωπος είναι το είδος που περισσότερο “αγαπάει” τον πόλεμο. Αυτό έρχεται σε σύγκρουση με τις παρατηρήσεις των ηθολόγων σχετικά με τη συμπεριφορά των πιο κοντινών μας συγγενών, των χιμπαντζήδων (των κοινών, όχι των μπονόμπο).
Οι Pan troglodytes, όπως είναι το επιστημονικό τους όνομα, οι τόσο συμπαθείς χιμπαντζήδες, όταν βρίσκονται στο φυσικό τους περιβάλλον είναι πολύ πιοι βίαιοι απ’ τους ανθρώπους.
Τα αρσενικά (και μόνο) της μιας ομάδας οργανώνουν και πραγματοποιούν δολοφονικές επιδρομές στις αντίπαλες ομάδες. Σκοτώνουν τα αντίπαλα αρσενικά (κάθε ηλικίας) και παίρνουν τα θηλυκά στη δική τους ομάδα.
Δεν το κάνουν επειδή αυτό τους προστάζει η θρησκεία τους, η ιδεολογία τους, το έθνος τους. Το κάνουν επειδή αυτό είναι ωφέλιμο. Σκότωσε τον αντίπαλο, για να έχεις περισσότερο χώρο, περισσότερο φαγητό, περισσότερα θηλυκά.
Τα θηλυκά δεν παίρνουν μέρος στις επιδρομές. Δεν είναι αυτός ο ρόλος τους, όχι επειδή μαθαίνουν πώς πρέπει να συμπεριφέρονται, αλλά επειδή τα θηλυκά που πολεμούν (ή κυνηγούν) χάνουν τα παιδιά τους, μένουν χωρίς απογόνους, οπότε μια θηλυκή βίαιη συμπεριφορά δεν έχει εξελικτικό προτέρημα.
Συμπέρασμα: Ενώ η βίαιη συμπεριφορά εξυπηρετεί εξελικτικά τα αρσενικά πρωτεύοντα, δεν προσφέρει τίποτα στα θηλυκά. Οπότε στους αρσενικούς HOMO διατηρήθηκαν και ενισχύθηκαν τα γονίδια που ωθούν στη βία, σε αντίθεση με τους θηλυκούς ΗΟΜΟ.
Εξαίρεση: Ο άλλος κλάδος των χιμπαντζήδων, οι πυγμαίοι (Pan paniscus), είναι τα μόνα πρωτεύοντα που γνωρίζουμε όπου υπάρχει μητριαρχία. Στους Μπονόμπο ο αρχηγός είναι θηλυκό, δεν γίνονται επιδρομές, και όλα τα προβλήματα επιλύονται με το σεξ. (δες παλιότερο κείμενο sex-and-society-at-pan-paniscus)
Το πρόβλημα είναι ότι κάθε φορά που οι Μπονόμπο έχουν να αντιμετωπίσουν τους Κοινούς, οι πολεμοχαρείς χιμπαντζήδες επικρατούν, εξοντώνοντας τους ειρηνόφιλους.
~~{}~~
Παρατηρώντας την ανθρώπινη κονωνία του 21ου αιώνα, θα δούμε ότι οι βίαιες συμπεριφορές είναι “προνόμιο” των αρσενικών Homo Sapiens.
Η βλακεία δεν έχει φύλο, αλλά σπάνια μια γυναίκα θα χτυπήσει μια άλλη γυναίκα στο γήπεδο (η οπαδική συμπεριφορά είναι απόρροια της φυλογενετικής μας κατασκευής, όπου τα αρσενικά πρέπει να υπερασπίσουν τον χώρο τους).
Αν κοιτάξουμε τα mass shooting στις ΗΠΑ, θα δούμε ότι δεν υπάρχει καμία (ή σχεδόν καμία) μαζική δολοφόνος – γυναίκα.
Και στην καθημερινότητα μας. Είναι σπάνιο να δεις δυο γυναίκες να γρονθοκοπούνται στο δρόμο. Μπορεί να βρίσει η μία την άλλη, επειδή της πήρε τη θέση του πάρκινγκ ή πηδήχτηκε με τον άντρα της, αλλά η επίθεση θα μείνει στα λόγια -τις περισσότερες φορές.
Η σωματική βία είναι συνώνυμη της ανδρικής φυσιολογίας, όχι εξαιτίας του κοινωνικού φύλου. Η βιολογία προηγείται της κοινωνιολογίας -και της ψυχολογίας.
~~{}~~
Όμως ο άνθρωπος, εξαιτίας του υπερτροφικού εγκεφάλου του, μοιάζει να είναι φτιαγμένος έτσι ώστε να ξεπεράσει τη φύση του (ή να καταστραφεί πριν το προλάβει).
Σκεφτείτε ότι οι γυναίκες, το 50% του ανθρώπινου πληθυσμού, δεν είχαν ίσα δικαιώματα με τους άντρες μέχρι πριν 80 χρόνια. Παραμένουν παραγκωνισμένες, αλλά είναι πλέον προφανές ότι μπορούν να κάνουν ό,τι κάνουν και οι άντρες -συνήθως καλύτερα απ’ αυτούς.
Το σημαντικότερο πλεονέκτημα των γυναικών είναι η κοινωνικότητα. Είτε λόγω της φυσιολογίας τους είτε λόγω των κοινωνικών συνθηκών οι γυναίκες είναι πιο… κοινωνικά όντα.
Οι άντρες είναι πολύ περισσότερο εγωκεντρικοί, σε σημείο αυτισμού κάποιες φορές.
Ίσως να μην είναι τυχαίο που 6 στους 7 savant είναι άντρες. Η «σοφία» -τύπου savant, όπως και ο αυτισμός, είναι πολύ πιο συχνή στο αντρικό φύλο. (δες παλιότερο κείμενο περί savant http://sanejoker.info/2012/11/savant.html)
Ο ψυχολόγος Μπαρόν-Κοέν υποστηρίζει ότι ο αυτισμός είναι «η έκφραση του αρσενικού στην πιο ακραία μορφή του.» Και θεωρεί υπεύθυνη γι’ αυτόν την αυξημένη έκκριση τεστοστερόνης στο αμνιακό υγρό
Ο Μοχάµεντ Γιουνούς, ο ιδρυτής της τράπεζας των φτωχών, προτιμούσε να δίνει τα μικροδάνεια του σε γυναίκες, παρά σε άντρες. Κι αυτό γιατί είχε δει ότι οι γυναίκες χρησιμοποιούσαν τα λεφτά για να ωφελήσουν την οικογένεια τους (και φρόντιζαν να εξοφλούν), ενώ οι άντρες τα ξόδευαν στο ποτό, στον τζόγο και στην προσωπική τους διασκέδαση.
~~{}~~
(Μη) Συμπέρασμα:
Το εύκολο (και ηλίθιο) συμπέρασμα αυτού του μικρού κειμένου θα μπορούσε να είναι ότι οι γυναίκες είναι ανώτερες από τους άντρες. Όμως ένα τέτοιο συμπέρασμα θα προϋπόθετε μια τερατώδη γενίκευση, όπου κάθε γυναίκα υπάγεται στις γυναίκες και κάθε άντρας στο φύλο του.
Επιπλέον η λέξη “ανώτερος” είναι ήδη εσφαλμένη, όταν αναφερόμαστε σε συμπεριφορές.
Ίσως να μπορούσαμε να πούμε ότι η γυναικεία συμπεριφορά είναι πιο επικερδής για το σύνολο, από εκείνη των αντρών.
Αλλά πάλι θα κάναμε λάθος, γιατί θα παραβλέπαμε τη σημασία της εγωκεντρικότητας της “αντρικής συμπεριφοράς”.
Αν θα έπρεπε να βγάλουμε κάποιο συμπέρασμα τότε το λιγότερο πλανεμένο θα ήταν: Δεν υπάρχει ισχυρό και αδύναμο φύλο. Στη σωστή αναλογία αυτά τα δύο αλληλοσυμπληρώνονται.
~
Κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτως φύλου, έχει τη νόηση (θα έπρεπε να έχει τη νόηση) να καλλιεργήσει τα καλύτερα του χαρακτηριστικά, ώστε να προσφέρει το καλύτερο στο σύνολο και στον εαυτό του (και τούμπαλιν).
Οι άντρες να μάθουν απ’ τις γυναίκες τη συζήτηση (φανταστείτε τους χούλιγκαν να συζητούν αντί να πλακώνονται) κι οι γυναίκες να μάθουν απ’ τους άντρες…
Δεν βρίσκω τι μπορούν να μάθουν οι γυναίκες απ’ τους άντρες. Ίσως, μόνο, να μην είναι τόσο πολύπλοκες.
