Όντας πλούσιος και διάσημος ξεκίνησα να δουλεύω σ’ ένα καφέ για να δω πώς ζουν οι “Common People”. Παλιά μου τέχνη κόσκινο.
Τις προάλλες έκατσε ένα δωδεκάχρονο κοριτσάκι με τον πατέρα του. Ήπιαν από μια γρανίτα μηχανής κι ύστερα έφυγαν με το κινητό στο χέρι, για να πιάσουν ένα Πόκεμον που ήταν εκεί κοντά.
Χθες ήρθε ένας εικοσάχρονος, ο Αποστόλης, για εκπαίδευση, προκειμένου να δουλέψει στο μαγαζί. Ο Αποστόλης είναι φοιτητής και δεν έχει ξαναπιάσει δίσκο στα χέρια του ούτε ξέρει τι διαφορά υπάρχει ανάμεσα στον εσπρέσο και στον καπουτσίνο -όσον αφορά την κατασκευή τους.
Καθώς μάθαινε του είπα ότι η συγκεκριμένη δουλειά είναι πολύ χρήσιμη για έναν εικοσάχρονο, αφού αν την μάθεις μπορείς να πας το καλοκαίρι σε όποιο νησί θες να πας, να δουλεύεις και να κάνεις διακοπές, να γνωρίσεις κόσμο, κορίτσια αλλόθροα και απόκοσμα κι εξωτικά, με τα λεφτά (τα δικά σου λεφτά) που θα βγάλεις να ταξιδέψεις, ίσως να δουλέψεις και σε ξένα μέρη, καλοκαίρι και διακοπές έμμισθες, να μην περάσεις όλη σου τη ζωή στην Καλαμαριά.
Εκείνος μου απάντησε ότι δεν είναι Καλαμαριώτης. Μεγάλωσε στη Τούμπα, αλλά μετακόμισε στη Θέρμη (προάστιο της Θεσσαλονίκης), κι ότι σπουδάζει στη Κοζάνη.
“Ο κόσμος είναι λίγο μεγαλύτερος απ’ τη Μακεδονία”, του είπα.
Ενώ μαθαίνει πώς σερβίρουν ένα ποτήρι νερό -έχει κι αυτό τους κανόνες του, κι ίσως να μάθει πώς φτιάχνουν μια golden margarita, αποφάσισα να μάθω κι εγώ από εκείνον. Γιατί μπορεί να γηράσκω, αλλά γηράσκω αεί διδασκόμενος.
Τον είδα χωμένο μέσα στο smartphone και τον ρώτησα περισσότερα για το Pokemon Go.
~~
Ας ξεκαθαρίσω ότι για λόγους ιδιοσυγκρασίας δεν έχω έξυπνο τηλέφωνο. Έχω ένα μικρό κινητό των 20 ευρώ, που μετά βίας δέχεται κλήσεις. Ακόμα κι η αποστολή μηνυμάτων είναι δυσλειτουργική μ’ αυτό το κινητό. Αλλά δεν με νοιάζει. Το τηλέφωνο είναι ένα εργαλείο και πιο πολύ ως ρολόι το χρησιμοποιώ και ως ξυπνητήρι. Και ως φακό.
Δεν μ’ ενδιαφέρει να τραβώ φωτογραφίες μ’ αυτό, αφού κάποιος φίλος με leica μου έμαθε να σέβομαι την τέχνη της φωτογραφίας. Οπισθοδρομικά και συντηρητικά, ρομαντικά προτιμώ να λέω, σαν τον Κουντέλκα και τον Ρόμπερτ Φρανκ (αν δεν ξέρετε ποιοι είναι αυτοί, μάλλον χρειάζεστε μαθήματα ιστορίας της τέχνης).
Ούτε να μπαίνω στο ίντερνετ θέλω -απ’ το κινητό μου. Όταν βρίσκομαι στο διαδίκτυο γράφω. Και για να γράψω χρειάζομαι πληκτρολόγιο. (Μέχρι το 2005 έγραφα σε γραφομηχανή, αυτές με την ταινία μελάνης). Αν δεν έχω πρόσβαση στο διαδίκτυο θα γράψω με τον good old fashioned way: Με στυλό στο τετράδιο μου.
Είμαι ρομαντικός (παλιοχρονίτης αν θέλετε), αλλά δεν είμαι λουδίτης (ψάξτε στο διαδίκτυο για την έννοια αυτής της λέξης).
Έτσι ρώτησα τον Αποστόλη αν ξέρει το Pokemon Go, και πώς παίζεται. Μου έδειξε.
Περίμενα κάτι πιο εντυπωσιακό, κάτι που να θυμίζει τα βιβλία του Γκίμπσον. Δεν γνωρίζετε τον Γκίμπσον; Αυτός ήταν ο πρώτος άνθρωπος που έγραψε τη λέξη cyberspace. Ανάμεσα στις άλλες λέξεις των πρέπει-να-διαβάσεις βιβλίων του.
~~
Καταρχήν και καταρχάς, όταν του ζήτησα να μπούμε στην εφαρμογή Pokemon Go, στο κινητό του, είχε πέσει ο server. Αυτό συμβαίνει επειδή αυτοί που το κατασκεύασαν είχαν ως target group τους Αμερικάνους (των ΗΠΑ) και τους Αυστραλούς. Η Ευρώπη δεν ήταν στο παιχνίδι. Μόλις μπήκε κι αυτή το σύστημα λίγο δυσκολεύτηκε να τα βγάλει πέρα. Μάλλον θα το αναβαθμίσουν πριν μπουν κι οι Κινέζοι στη μανία -αν δεν έχει συμβεί ήδη.
Λοιπόν, ορίστε κάποιες πληροφορίες για τους γεροντότερους, όπως εκείνον τον παππού που με ρώτησε τι είναι αυτό το Pokemon (είχε την εγγονή του μαζί).
Αφού φτιάξεις έναν “χαρακτήρα” στη συγκεκριμένη εφαρμογή μπορείς να δεις πόσα Pokemon είναι κοντά σου. Το παιχνίδι βασίζεται στους χάρτες του Google, οπότε σου δείχνει (σαν GPS, όχι σαν virtual reality) που είναι τα πιο κοντινά Pokemon (αυτά είναι καρτουνίστικες φιγούρες πλασμάτων που μοιάζουν με ζώα από άλλο πλανήτη).
Κυνηγάς τα Pokemon σύμφωνα με τις οδηγίες του κινητού (όπως οδηγείς το αυτοκίνητο σου με το GPS). Τα “πιάνεις” και βελτιώνεις τα στατιστικά σου, ειδικά αν τα πιάσεις πρώτος. Δεν εξαφανίζονται όταν τα πιάσεις, δεν είναι μοναδικά, αλλά καλύτερα να είσαι εσύ ο πρώτος που θα τα πιάσει.
Και τι γίνεται όταν τα πιάσεις; Τίποτα απολύτως, πέρα απ’ την ικανοποίηση που ένιωσες επειδή τα έπιασες, όπως ακριβώς νιώθεις επειδή έλυσες ένα σταυρόλεξο, ένα sudoku ή επειδή πήρες δέκα like για το meme που κοινοποίησες.
Όμως δεν είναι τόσο μοναχική απασχόληση όσο τα σταυρόλεξα.
Ένα απόγευμα, μου έλεγε ο Αποστόλης, βγήκε πίσω απ’ την εκκλησία της Καλαμαριάς για να κυνηγήσει pokemon. Κι ήταν εκεί πλήθος κόσμου, νέοι άνθρωποι, που δεν είχε ξαναδεί. Όλοι μαζί ξεκίνησαν το κυνήγι.
Μια άλλη μέρα πήγε στην πλατεία Αριστοτέλους για κυνήγι. Κι ένα βράδυ περπατούσε με την κοπελιά του μέχρι αργά τα μεσάνυχτα για να βρουν κάποιο “θήραμα”.
– Εντάξει, μαλακίες είναι, αλλά αν δεν έχεις τι να κάνεις…
– Αν δεν έχεις τι να κάνεις μπορείς να διαβάσεις ένα βιβλίο, του είπα.
Ο Αποστόλης με κοίταξε σαν να ήμουν κάτι πολύ πιο παράξενο απ’ τον Πίκατσου. Μάλλον δεν διαβάζει πολλά βιβλία, πέρα από εκείνα που χρειάζεται για τη σχολή.
~~{}~~
Δεν θα προσπαθήσω να το παίξω “μοντέρνος”, να δικαιολογήσω τη μανία του Pokemon Go για να φανώ αρεστός στους νεότερους. Ποτέ δεν ένιωσα έλξη για οτιδήποτε γίνεται μόδα, είτε είναι παιχνίδια είτε βιβλία είτε είναι το χίπστερ μούσι που ξαφνικά αποφάσισαν ν’ αφήσουν όλοι. Ας μη μιλήσουμε για τα τατουάζ, που κάποτε ήταν σημάδι των παραβατικών και των φυλακόβιων και τώρα έχει γίνει condition sine qua non της μαγειρικής -και όχι μόνο.
Ενώ όμως το facebook, το twitter και κάθε social media έχει και θετικές πλευρές, το Pokemon Go μοιάζει να είναι μια γελοιότητα άνευ σημασίας. Μοιάζει να είναι; Μάλλον είναι.
Και γιατί έγινε μανία; Ακριβώς επειδή είναι μια γελοιότητα άνευ σημασίας (όπως για παράδειγμα η Eurovision). Όποιος το παίζει δεν χρειάζεται να αναρωτιέται γιατί υπάρχει οικονομική ανισότητα, γιατί υπάρχουν άνθρωποι που λιμοκτονούν, γιατί και οι ίδιοι οι παίκτες θα τελειώσουν τη σχολή τους και θα είναι άνεργοι ή θα δουλεύουν για 490 ευρώ το μήνα (και πολλά λέω).
Δεν έχει την αξία κάθε τέχνης, όπου ζεις πολλές ζωές όταν είσαι ο δέκτης, κι ακόμα περισσότερες όταν την κάνεις.
Δεν είναι αθλητισμός, όπου πρέπει να μάθεις να ξεπερνάς τα όρια σου, να συνεργάζεσαι, να τηρείς κάποιο πρόγραμμα προπονήσεων.
Δεν είναι επιστήμη, όπου πρέπει να είσαι μεθοδικός και ευφάνταστος.
Δεν είναι καν θρησκεία, ένα δόγμα που ακολουθείς.
Είναι, το Pokemon Go κι ό,τι παρόμοιο προηγήθηκε, όπως η μανία του Χούλα Χουπ κάποτε, κι ό,τι θ’ ακολουθήσει, είναι η απόδειξη ότι οι άνθρωποι λατρεύουν την κενότητα και την ευκολία.
Κι όπως ο Φέστινγκερ κατέδειξε με τη γνωστική ασυμφωνία, οι συμμετέχοντες βρίσκουν χιλιάδες επιχειρήματα για να δικαιολογήσουν την ασημαντότητα της πράξης τους. Και τα media κολακεύουν τα αυτιά, τα μάτια, των πελατών τους, παρουσιάζοντας αυτή την κενή πράξη ως κάτι σημαντικό.
“Οι γεροντότεροι δεν μπορούν να καταλάβουν”, θα γράψουν.
Κι έπειτα βλέπεις.
Βλέπεις τις “φωτογραφίες” του νεκρού Πίκατσου στην Παλαιστίνη, στην ερειπωμένη Παλαιστίνη -εις το όνομα του Κράτους.
Βλέπεις στη Συρία να αποκεφαλίζουν δωδεκάχρονα -εις το όνομα του Αλλάχ.
Βλέπεις γέρους να κλαίνε έξω απ’ τις τράπεζες -εις το όνομα του νεοφιλελευθερισμού.
Βλέπεις gay άντρες να δολοφονούνται και γυναίκες να βιάζονται -εις το όνομα της πατριαρχίας.
Βλέπεις παιδιά να δουλεύουν στα ορυχεία -εις το όνομα των πολυεθνικών.
Βλέπεις τους μαύρους σκοτωμένους -εις το όνομα της λευκής Αμερικής.
Βλέπεις τους πρόσφυγες να πνίγονται -εις το όνομα της Περιφραγμένης Ευρώπης.
Βλέπεις ομοιοπαθητικές “θεραπείες”, hoaxes για τους ψεκασμούς και αστρολογικές προβλέψεις -εις το όνομα του Σύμπαντος-που-συνομωτεί.
Βλέπεις θάνατο, μίσος, εκμετάλλευση, πόλεμο, διακρίσεις, κατασχέσεις, ανεξέλεγκτες-διεφθαρμένες ιδιωτικοποιήσεις, βλέπεις απληστία, βλακεία, εκλογές όπου πρέπει να διαλέξεις ανάμεσα στην απατημένη γυναίκα του Κλίνγκον και στον δισεκατομυριούχο μεσίτη, ψεύτικα πραξικοπήματα και αριστερές κυβερνήσεις δωσίλογων, βλέπεις πρεζέμπορους που γίνονται ολυμπιακά δημόσια πρόσωπα, βλέπεις τους χείριστους να έσονται πρώτοι και τους μέτριους να αποφασίζουν για σένα, βλέπεις τους φίλους σου να μεταναστεύουν σ’ άλλη χώρα για να επιβιώσουν, βλέπεις έναν παράλογο κόσμο όπου όλα μοιάζουν να οδηγούν στο τέλος του ανθρώπινου είδους -κι αυτό το αποκαλείς καλύτερο-δυνατό-κόσμο.
Κι αντί ν’ αντισταθείς, αντί να πολεμήσεις, αντί να σκεφτείς, αντί να αμυνθείς, αντί να υπερασπιστείς τα δικαιώματα σου, τη ζωή σου, τη ζωή των άλλων, κυνηγάς Pokemon -ή πορώνεσαι με το Game of Thrones, τους Ολυμπιακούς Αγώνες, το NBA, τα τούρκικα σίριαλ, το πρωτάθλημα (τόσα πρωταθλήματα υπάρχουν).
Μη στεναχωριέσαι, η ζωή που επέλεξαν για σένα είναι ό,τι καλύτερο θα μπορούσες να έχεις.
Νομίζεις ότι κυνηγάς, ότι είσαι θύτης. Αλλά είσαι ένα καλόβολο θύμα.
