Ο νους είναι φτιαγμένος από λέξεις.
Ο κόσμος, ο ανθρώπινος κόσμος, είναι φτιαγμένος από λέξεις.
Αλλάζεις μια λέξη και αλλάζεις τον κόσμο.
~~{}~~
Οι τίτλοι είναι μιμίδια που χώνονται στο μυαλό σου σαν σκουλήκια. Ο Μάρκες τα κατάφερνε πολύ καλά με τα σκουλήκια αυτά: “Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου”, “Περί έρωτος και άλλων δαιμονίων”, “100 χρόνια μοναξιάς”, “Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας”.
~~{}~~
“Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας”.
Αυτός ο τίτλος είναι ελκυστικός γιατί περιέχει τον έρωτα και τη χολέρα, τον έρωτα και το θάνατο. Και όλοι θέλουν να διαβάζουν για τον έρωτα.
Ο έρωτας είναι η αρχή των πάντων.
Ο έρωτας είναι μια κοινωνικά αποδεκτή παράνοια και ο θρίαμβος της φαντασίας πάνω στην νοημοσύνη.
~
Προσοχή όμως! Ο πρωτότυπος τίτλος είναι: “El amor en los tiempos del cólera”. Και ο αγγλικός: “Love in the time of cholera”.
Οπότε ο Έλληνας μεταφραστής, που χρησιμοποίησε πρώτος τη λέξη “έρωτας” στον τίτλο, είχε έμπνευση.
Έρωτα ανίκητε στις μάχες, έρωτα αμετάφραστε.
~~{}~~
Ο Μάο Τσε Τουνγκ αισθάνθηκε έκπληξη όταν έμαθε την έννοια της λέξης “freedom”. Στα κινεζικά η αντίστοιχη έννοια ήταν το “προσφορά στο σύνολο”.
Ελευθερία είναι να προσφέρεις στο σύνολο.
Όσο ωραίο και να ακούγεται κάτι τέτοιο, οι δυτικοί δυσκολευόμαστε να το καταλάβουμε. Τι είναι ελευθερία για έναν δυτικό;
Μετά από τρεις χιλιάδες χρόνια σκέψης και φιλοσοφίας δεν έχουμε ακόμα καταλάβει.
Ίσως αυτό να είναι η ελευθερία: Να συνεχίζεις να σκέφτεσαι και να αναρωτιέσαι τι είναι ελευθερία (και σίγουρα να έχεις το δικαίωμα να εκφράζεις δημοσίως τέτοιες σκέψεις).
Η ελευθερία είναι κάτι σαν την ουτοπία. Ίσως και σαν τον έρωτα.
Όταν η ουτοπία εφαρμόζεται γίνεται ολοκληρωτικό καθεστώς.
Όταν η ελευθερία εκφράζεται περιορίζεται από τις λέξεις που χρησιμοποιούμε.
Όταν ο έρωτας ολοκληρώνεται γίνεται γάμος.
~
Η ελευθερία, η ουτοπία, ο έρωτας είναι ανοικτά συστήματα. Δεν έχουν τέλος, δεν είναι λογικά, δεν μπορούν να ολοκληρωθούν. Είναι διαλεκτικά σχήματα που εμπεριέχουν την κατάργηση τους.
~~{}~~
Και μετά έρχεται η άλλη λέξη: “Έμπολα”.
Όσο μέναμε στη χολέρα του Μάρκες όλα ήταν καλά. Γιατί αυτή είναι μια ασθένεια παρωχημένη, ξεπερασμένη, νικημένη.
Η λέξη “χολέρα” μας προκαλεί αηδία, ίσως περιέργεια και ανατριχίλα, αλλά όχι φόβο, αφού κανείς δυτικός δεν πεθαίνει πια από χολέρα. Στην ίδια φράση με τον έρωτα η χολέρα ακούγεται σχεδόν ρομαντική.
Όπως ρομαντική (η ασθένεια των ποιητών) ήταν μέχρι πρόσφατα και η φυματίωση. Αλλά τα τελευταία χρόνια έπαψε να είναι ρομαντική, γιατί από τον κόσμο της λογοτεχνίας επιστρέφει στον πραγματικό κόσμο.
Πραγματικός κόσμος είναι μόνο το μέρος όπου ζούμε εμείς και τα παιδιά μας.
~~{}~~
Μέχρι πριν δέκα μέρες ο έμπολα δεν μας απασχολούσε περισσότερο από την ελονοσία, αφού εξαιτίας του πέθαιναν μόνο αφρικάνοι. Κι εμείς δεν ζούμε στην Αφρική.
Όμως, άξαφνα, με τρία κρούσματα στον δυτικό κόσμο, ο έμπολα έγινε “η μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα”.
Μάλλον στην ανθρωπότητα δεν συγκαταλέγονται οι Αφρικάνοι, αφού με 40.000 θύματα από τον Τρίτο Κόσμο, ο Έμπολα ήταν “απλώς” μια θανατηφόρα ασθένεια.
~
Ο έμπολα δεν είναι ιός, είναι ευλογία.
Όχι για όσους νοσούν, αλλά για τα media και για τους κυβερνώντες.
Εικόνες, όπως εκείνες των νοσηλευτών με στολές -σχεδόν- διαστημικές και τίτλοι όπως: “Παγκόσμιος συναγερμός για τον έμπολα”, λειτουργούν ως “επικοινωνιακά παραβάν”.
Τα στήνεις μπρος από τα θέματα που θες να αποκρύψεις ή να υποβιβάσεις.
Αυτή είναι η πρώτη λειτουργία. Η δεύτερη, και πιο σημαντική, είναι ο φόβος.
Ο φόβος στα χρόνια του έμπολα.
~~{}~~
Ο φόβος της κοινωνίας μπροστά σε καταστάσεις ανεξέλεγκτες (φυσικές καταστροφές, πανδημίες, οικονομικές κρίσεις, πόλεμοι, επέλαση βαρβάρων) οδηγεί πάντα και επιβεβαιωμένα στον κομφορμισμό.
Ακόμα κι αν οι καταστάσεις δεν είναι ανεξέλεγκτες μπορείς να τις παρουσιάσεις ως τέτοιες.
Αληθινό είναι ό,τι προβάλλεται.
Ό,τι δεν προβάλλεται δεν υπάρχει.
Τρία (λευκά) θύματα δεν συνιστούν πανδημία, αλλά μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για επικοινωνιακά αποκυήματα απόλυτης καταστροφής.
Ο άνθρωπος που νιώθει τόσο ευάλωτος θα θελήσει να στηριχτεί στο πλαίσιο “σταθερότητας” που του παρουσιάζουν ως ισχυρό, ακόμα κι αν χρειαστεί να απωλέσει κάποια από τα δικαιώματα του.
Η δημοκρατία στα χρόνια του έμπολα.
~~{}~~
Μην σας φανεί καθόλου παράξενο αν κάποιος παγκόσμιος οργανισμός υγείας κατηγορήσει και καταδείξει τα αδύναμα σημεία της δημόσιας νοσοκομειακής περίθαλψης, όσον αφορά την 
αντιμετώπιση του έμπολα. Ενώ την ίδια στιγμή θα εξυμνεί τα ιδιωτικά συστήματα υγείας.
Για κάποιον “παράξενο λόγο” κάθε καταστροφή (πραγματική ή επικείμενη ή υποτιθέμενη) έχει ως πρώτο θύμα τον δημόσιο τομέα.
Ο φόβος ευνοεί τις ιδιωτικοποιήσεις.
Πως γίνεται ένα ιδιωτικό σύστημα υγείας, όπου μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού δεν μπορεί να συμμετάσχει, να ωφεληθεί, πως γίνεται να είναι ωφέλιμο για την κοινωνία, αυτό μόνο οι θιασώτες του Φρίντμαν και της Θάτσερ μπορούν να μας εξηγήσουν.
~~{}~~
Καθώς οι οικονομικές ανισότητες αυξάνονται, καθώς η παγκοσμιοποιημένη Αγορά (Agora) επιβάλλεται και επεκτείνεται, καθώς οι υπερπλούσιοι γίνονται πιο πλούσιοι και οι φτωχοί πιο πολλοί, να περιμένετε περισσότερα σενάρια καταστροφολογίας και περισσότερες εικόνες καταστροφής.
“Η δημοκρατία στα χρόνια του φόβου”, θα μπορούσε να είναι ο τίτλος του διηγήματος της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα.
Το μυθιστόρημα του 21ου αιώνα θα ονομαστεί: “100 χρόνια φόβου“.
Και αν δεν ξεπεράσουμε το φόβο, τότε το ΤΕΛΟΣ, δεν θα είναι μία ακόμα λέξη, θα είναι η τελευταία λέξη.
