(Όσα θα διαβάσετε στο ακόλουθο κείμενο συνέβησαν στην πραγματικότητα -και συνεχίζουν να συμβαίνουν. Ο συγγραφέας δεν χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του.)
1) Το θύμα
Η Γκέιλ Κάστνερ είναι ένας άνθρωπος χωρίς μνήμη. Το δωμάτιο της είναι γεμάτο από μικρά χαρτιά, όπου σημειώνει ό,τι δεν πρέπει να ξεχάσει. Αλλά συνήθως ξεχνάει ότι το σημείωσε.
Πιο πολύ από την καταστραμμένη προσωρινή της μνήμη, την ενοχλεί το κενό που υπάρχει. Η Γκέιλ δεν θυμάται τίποτα απ’ όσα της συνέβησαν πριν τα είκοσι της χρόνια. Η παιδική της ηλικία, η εφηβεία, η αρχή της νεότητας, έχουν σβηστεί από τη συνείδηση της.
Το πρώτο πράγμα που θυμάται από τη ζωή της, λες και τότε γεννήθηκε, είναι όταν -είκοσι χρονών- ζούσε στο διαμέρισμα της αδελφής της. Συμπεριφερόταν σαν μωρό. Είχε ακράτεια, βύζαινε το δάκτυλο της και ζητούσε το μπιμπερό του ανιψιού της, για να πιει γάλα.
Η παλινδρόμηση συμπεριλάμβανε και απώλεια της ομιλίας, λες και η εικοσάχρονη Γκέιλ μόλις μάθαινε να μιλάει.
Όταν η αδελφή της την έδιωξε από το σπίτι, έζησε ως άστεγη, τρώγοντας από τους σκουπιδοτενεκέδες. Ώσπου γνώρισε τον Τζέικομπ, έναν επιζήσαντα του Ολοκαυτώματος. Αυτός την περιέθαλψε και έγινε σύντροφος της στην αγωνία.
Όμως ο Τζέικομπ γνώριζε γιατί ξυπνούσε τα βράδια ιδρωμένος. Θυμόταν τη Φρίκη που είχε ζήσει. Η Γκέιλ δεν θυμόταν τίποτα. Αλλά υπέφερε το ίδιο, ίσως και περισσότερο.
Δεν μπορούσε να βάλει στην πρίζα μια ηλεκτρική συσκευή και όταν τη “χτυπούσε” η χαμηλή τάση του διακόπτη του γκαράζ, πάθαινε πανικό. Ζούσε καθηλωμένη σε μια αναπηρική πολυθρόνα, αφού η σπονδυλική της στήλη είχε υποστεί πολλαπλά μικρό-κατάγματα.
Το σώμα της, όπως και η μνήμη της, ήταν ένα ερείπιο.
Και το χειρότερο απ’ όλα ήταν ότι η Γκέιλ κατηγορούσε τον εαυτό της για ό,τι της συνέβαινε, πιστεύοντας ότι είχε ελαττωματική “ψυχή”, εγκέφαλο. Μέχρι που έμαθε την αλήθεια (τυχαία) και κατάλαβε ότι η φρίκη της ζωής της ήταν το αποτέλεσμα ενός πειράματος.
2) MKUltra, tο πρόγραμμα της CIA
To 1955, η CIA ξεκίνησε το πρόγραμμα MKUltra, το οποίο της κόστισε συνολικά 25 εκατομμύρια δολάρια. Σκοπός του προγράμματος ήταν να διερευνηθούν οι αντιστάσεις του ανθρώπινου εγκεφάλου ή αλλιώς: “Πώς μπορούμε να αλλοιώσουμε τη συνείδηση ενός ανθρώπου”.
Επειδή ήταν αντισυνταγματικό να γίνονται τέτοια πειράματα σε αμερικανούς πολίτες, σε αμερικανικό έδαφος, η CIA επιδότησε πειράματα σε καναδικά πανεπιστήμια, εν γνώσει της Καναδικής κυβέρνησης.
Αρχικά επικεφαλής του προγράμματος ήταν ο δρ. Χεμπ, αλλά πολύ σύντομα εκείνος αντιλήφθηκε ότι αυτό που έκανε ήταν ενάντια στην ιατρική δεοντολογία, και παραιτήθηκε.
Τη συνέχεια του προγράμματος ανέλαβε με εξαιρετικό ζήλο ο δρ Κάμερον, ο Μένγκελε της ψυχιατρικής.
3) Η Γκέιλ στα νύχια του Κάμερον
Η Γκέιλ ήταν νοσηλεύτρια. Έκανε εισαγωγή στο Ινστιτούτο Άλαν για διαταραχή άγχους. Ήταν, όπως σημειώνει ο ίδιος ο Κάμερον, ένα “λογικό και ισορροπημένο άτομο”, την οποία συμπαθούσαν ιδιαίτερα οι νοσηλεύτριες του ιδρύματος. Λίγο καιρό μετά η Γκέιλ ήταν πλέον “σχιζοφρενής με έντονα συμπτώματα υστερίας”.
Το έγγραφο συγκατάθεσης που υπέγραψε σαν μπήκε στο Ινστιτούτο, την παρέδιδε ψυχη τε και σώματι στον δρ. Κάμερον, ο οποίος μπορούσε να της κάνει και λοβοτομή, αν το θεωρούσε απαραίτητο για να τη θεραπεύσει. Όμως ο Κάμερον δεν προσπαθούσε να την θεραπεύσει, αλλά να την αναδιαμορφώσει.
Προσπαθούσε να φτιάξει έναν άλλο άνθρωπο, όπως ο δρ. Φρανκεστάιν της Σέλλεϊ, έναν άνθρωπο πλασμένο από απομεινάρια και ρετάλια.
Και όταν τέλειωσε η “θεραπεία” η Γκέιλ δεν ήταν άνθρωπος πια, ήταν μια κουρελιασμένη ψυχή και ένας αποδιοργανωμένος εγκέφαλος.
4) Η “θεραπεία”
Το βασικό “εργαλείο” του Κάμερον ήταν τα ηλεκτροσόκ. Χρησιμοποιούσε μια ειδικά ρυθμισμένη συσκευή Πέιτζ-Ράσελ, η οποία μπορούσε να κάνει έξι ηλεκτροσόκ στη σειρά, αντί για ένα. Κάποια από τα υποκείμενα των πειραμάτων του υποβλήθηκαν μέχρι και σε 630 ηλεκτροσόκ.
Τα ηλεκτροσόκ συνόδευε με ψυχότροπες ουσίες, όπως το LSD και το PCP (ή αγγελόσκονη), αλλά και πολλά άλλα “φάρμακα” όπως χλωροπροζαμίνη, αμοβαρβιτάλη (Amytal), νιτρώδες οξείδιο, δεξτρομεθαμφεταμίνη (Desoxyn), βερονάλη (Veronal), θοραζίνη και ινσουλίνη.
Οι “ασθενείς” (τα θύματα), απομονώνονταν αισθητηριακά. Ζούσαν σε λευκά κελιά, με ακουστικά “λευκού θορύβου”, με μάσκες αποκλεισμού του φωτός και με χάρτινους κύλινδρους στα χέρια, για να μην μπορούν να αγγίξουν τον εαυτό τους -ή οτιδήποτε άλλο.
Ακόμα και τα γεύματα δεν τους παρέχονταν με κανονικότητα. Μπορεί να τους σερβίρονταν ανά 12 ώρες ή μισή ώρα μετά το τελευταίο γεύμα, έτσι ώστε τα πειραματόζωα να χάσουν εντελώς την αίσθηση του χρόνου.
Σε αυτή την αισθητηριακή απομόνωση κάποιοι έζησαν ολόκληρες εβδομάδες (κάποιο από τα υποκείμενα απομονώθηκε για 31 μέρες).
Σε κάποιους εφάρμοζε την “θεραπεία του ύπνου”. Με υπνωτικά τους κοίμιζαν για 22 ώρες την ημέρα και τους ξυπνούσαν μόνο για να τους ταΐσουν. Σε κάποιους μάλιστα χορηγούσαν την ουσία Curare, η οποία είναι παραλυτική, έτσι ώστε, ακόμα κι αν ξυπνούσαν, να μην μπορούσαν να κινηθούν, να έμεναν παγιδευμένοι στο σώμα τους, σε ένα κατασκευασμένο locked-in syndrome.
(Υπενθύμιση: Αυτό ήταν ένα πρόγραμμα που επιχορηγούσε η CIA, αποδεχόταν η Καναδική Κυβέρνηση και “οδηγούσε” ένας επιστήμονας, ενώ υπήρχαν και άλλοι γιατροί, νοσηλευτές, προσωπικό ασφαλείας, εργαζόμενοι, που έπαιρναν μέρος σε αυτό. Ο Μίλγκραμ, ο οποίος έκανε το περιβόητο πείραμα του το 1961, θα έβρισκε πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία σε εκείνο του Κάμερον.)
5) Ο σκοπός του πειράματος
Αυτό που ήθελε να κάνει ο Κάμερον ήταν η “αναδόμηση της προσωπικότητας”. Ήθελε να σβήσει κάθε πρότερο στοιχείο από το μυαλό των πειραματόζωων και να το κάνει τόσο ανυπεράσπιστο ώστε να χτίσει το δικό του κόσμο εκεί μέσα.
Είχε αποδείξει ότι τα αλλεπάλληλα ηλεκτροσόκ, σε συνδυασμό με τα φάρμακα, την αισθητηριακή απομόνωση και τη θεραπεία ύπνου, καταστρέφανε τη μνήμη του υποκείμενου και δημιουργούσαν έναν λευκό χάρτη, tabula rasa, όπου μπορούσε να σπείρει το υλικό του.
Για είκοσι ώρες την ημέρα, άνθρωποι ημιπαράλυτοι και μισοαναίσθητοι, άκουγαν ηχογραφημένα μηνύματα, σχετικά με τη σωστή ηθική συμπεριφορά -κάποιοι για διάστημα που έφτασε ως και τις 100 μέρες.
Ο Κάμερον ήταν συμπεριφοριστής και όπως ο θεός των συμπεριφοριστών, ο Σκίνερ, πίστευε ότι η ανθρώπινη ψυχή είναι ένα κουτί: Ό,τι εισάγεις, αυτό θα εξάγει.
Ο Κάμερον (όπως κι ο Σκίνερ) έκανε λάθος. Κατάφερε να αποδομήσει την προσωπικότητα των πειραματόζωων, αλλά δεν μπόρεσε να δημιουργήσει μια καινούρια.
Όλοι όσοι υποβλήθηκαν στα πειράματα του βγήκαν έξω καταστραμμένοι, πλήρως αποδιοργανωμένοι, πολλοί από αυτούς μόνιμα σχιζοφρενικοί.
6) Η συνέχεια του MKUltra από τη CIA
Το εργαστήριο του Κάμερον το χρηματοδοτούσε η CIA μέχρι το 1961. Το μεγαλύτερο μέρος από τα αρχεία του καταστράφηκαν από την CIA, αφού “τα αποτελέσματα του MKUltra δεν είχαν κάποια σημαντική αξία για την υπηρεσία” (Σίντνεϊ Γκότλιμπ, επικεφαλής της CIA). Όμως το 1963 κυκλοφόρησε στην υφήλιο ένας οδηγός ανάκρισης, ουσιαστικά ένας οδηγός “επιστημονικών” βασανιστηρίων, το Kubark Counterintelligence Interrogation.
Αυτό το βιβλίο, 180 σελίδων, έγινε το ευαγγέλιο κάθε βασανιστή από την Ουρουγουάη, τη Χιλή και την Ινδονησία, μέχρι το Ιρακ και το Γκουαντάναμο.
Παντού χρησιμοποιούν τις μεθόδους του Κάμερον για να αποδομήσουν την προσωπικότητα των κρατούμενων, χωρίς φυσικά να τους ενδιαφέρει η μετέπειτα αναδόμηση.
(Το Kubark δεν είναι κάτι μυστικό. Υπάρχει και στο διαδίκτυο http://en.wikisource.org/wiki/KUBARK_Counterintelligence_Interrogation)
7) Η εφαρμογή των πειραμάτων του Κάμερον στην κοινωνία
Το “Δόγμα του Σοκ” ομοιάζει με τα πειράματα του Κάμερον.
Ένα κράτος ή έθνος παθαίνει μια φυσική ή τεχνητή αποδόμηση της μνήμης του. Αυτό μπορεί να το προκαλέσει μια φυσική καταστροφή (σεισμός, τσουνάμι, πλημμύρα), πόλεμος, δικτατορία, τρομοκρατική επίθεση, πανδημία, οικονομική κρίση.
Όσο οι άνθρωποι βρίσκονται υπό την επήρρεια του σοκ είναι πιο εύκολο να προχωρήσει η απόλυτη καταστροφή και να εισχωρήσουν τα ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα σε αγαστή σύμπνοια με διαπλεκόμενους πολιτικούς.
Όσοι (και αν) αντιδρούν βρίσκονται αντιμέτωποι με την αστυνομία, το δικαστικό σύστημα ή το στρατό (σε πιο ακραίες περιπτώσεις, όπως το πραξικόπημα Γιέλτσιν, εκείνο του Πινοσέτ και άλλα).
Το αποτέλεσμα είναι πάντα το ίδιο: Μια οικονομία που χτίζεται πάνω στο μονοπωλιακό συμφέρον των πολυεθνικών, κράτος πρόνοιας που συρρικνώνεται (αν δεν καταργηθεί πλήρως) και η αποδυνάμωση των δημοκρατικών και συνδικαλιστικών θεσμών.
8) Η μνήμη
Η μνήμη είναι ταυτότητα. Αυτός είναι ο μεγαλύτερος εχθρός του κορπορατισμού του Φρίντμαν (που κατ’ ευφημισμό αποκαλούμε φιλελευθερισμό).
Τα σοκ είναι αλλεπάλληλα και θα συνεχίσουν μέχρι που το πειραματόζωο να αποδιοργανωθεί πλήρως και να υποκύψει χωρίς αντιστάσεις.
Και δεν θα υπάρχει αναδόμηση. Μόνο καταστροφή.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
(Πληροφορίες άντλησα από το βιβλίο της Ναόμι Κλάιν “Το Δόγμα του Σοκ”, εκδόσεις Λιβάνη, μτφ Α. Φιλιππάτος)
