“Oh Sinnerman, where you gonna run to?”
Nina Simone
«Γιατί θέλω να ξέρω από πού έρχομαι και πού πάω, από πού έρχεται και πού πάει ό,τι με κυκλώνει και θέλω να ξέρω τι σημαίνουν όλα αυτά. Γιατί δε θέλω να πεθάνω ολότελα και θέλω να ξέρω αν θα πεθάνω ολότελα ή όχι. Κι αν πεθάνω ολότελα τότε τίποτα πια δεν έχει νόημα. Κι αν δεν πεθάνω, τι θ’ απογίνω;»
Μιγκέλ Ντε Ουναμούνο
~~{}~~
Το 1930, μετά την πτώση της δικτατορίας του Πρίμο ντι Ριβέρα, ο Μιγκέλ ντε Ουναμούνο επέστρεψε στη Σαλαμάνκα. Στο πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκας είχε διατελέσει καθηγητής της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και πρύτανης για δεκατρία χρόνια, μέχρι που οι αντιχουντικές του δηλώσεις τού χάρισαν μερικά χρόνια εξορίας άνευ αποδοχών.
Αρχικά είχε εξοριστεί στη Φουερτεβεντούρα, το νησί της «Αιώνιας Άνοιξης», στις Κανάριες Νήσους, αλλά από εκεί απέδρασε στη Γαλλία.
Τη μέρα που γύρισε στην Ισπανία, οι εναπομείναντες καθηγητές και οι φοιτητές που ζούσαν με το θρύλο του αδάμαστου φιλοσόφου, καθηγητή και συγγραφέα, είχαν οργανώσει μια σεμνή γιορτή. Όλοι περίμεναν ν’ ακούσουν έναν από τους φλογερούς επαναστατικούς του λόγους, κάτι σαν εκείνους που τον έστειλαν στον Ατλαντικό.
Ο Ουναμούνο έσυρε τα πόδια του στην εξέδρα και περίμενε υπομονετικά μέχρι να σταματήσουν τα χειροκροτήματα, οι ζητωκραυγές και τα αντιφασιστικά συνθήματα.
Μόλις έγινε ησυχία ήπιε λίγο νερό και ξεκίνησε την ομιλία του λέγοντας: «Ντεθίαμος αγέρ» (Λέγαμε χθες).
Μίλησε για τον Πλάτωνα και για το σπήλαιο των σκιών. Σαν να μην είχε περάσει ούτε μια μέρα από την τελευταία του παράδοση. Σαν μην είχαν έρθει να τον συλλάβουν τα κυνηγόσκυλα του δικτάτορα. Σαν να μην είχε βρεθεί έξι χρόνια στην εξορία.
«Ντεθίαμος αγέρ», σαν να ήταν η ίδια μέρα.
~~{}~~
Ο όρος «νεκρόφιλος», χρησιμοποιήθηκε από τον Βάσκο φιλόσοφο Μιγκέλ ντε Ουναμούνο στα 1936, με την ευκαιρία μιας ομιλίας του εθνικιστή στρατηγού Μιλάν Αστράι στο πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκας.
Αγαπημένο σύνθημα του στρατηγού ήταν το «Viva la muerte!» (Ζήτω ο θάνατος) κι ένας απ’ τους οπαδούς του το φώναξε από το βάθος της αίθουσας. Όταν ο στρατηγός τέλειωσε το λόγο του, ο Ουναμούνο σηκώθηκε και είπε:
Μόλις τώρα άκουσα μια νεκρόφιλη και δίχως νόημα κραυγή: «Ζήτω ο θάνατος». Και για μένα, που πέρασα όλη μου τη ζωή λέγοντας παράδοξα πράγματα, που ξεσήκωσαν τον ακατανόητο θυμό άλλων, πρέπει να σας πω, σαν ειδικός στο θέμα, πως αυτό το παράδοξο με απωθεί. Ο στρατηγός Μιλάν Αστράι είναι ανάπηρος πολέμου. […]
Στο σημείο αυτό ο Μιλάν Αστράι δεν μπόρεσε να συγκρατηθεί πια και φώναξε: «Muera la inteligencia» (Θάνατος στη διανόηση). Επιφωνήματα υποστήριξης ακουστήκανε από τους φαλαγγίτες. Όμως ο Ουναμούνο συνέχισε. […]
Μετά από αυτήν την ομιλία, έμεινε σε κατ’ οίκον περιορισμό μέχρι το θάνατο του, δέκα εβδομάδες αργότερα.
Ανατομία της ανθρώπινης καταστροφικότητας
Έριχ Φρομ
~~{}~~
Η Ίρις ήταν αγγελιοφόρος των θεών του Ολύμπου. Αναφέρεται και ως μία από τις Άρπυιες. Στα Ομηρικά Έπη είναι το σύμβολο του Λόγου και της Αγάπης.
Οι αρχαίοι Έλληνες τη φαντάζονταν με λευκό μακρύ χιτώνα και μεγάλες φτερούγες στην πλάτη, όπως οι αρχάγγελοι των χριστιανών. Η Ίρις βοηθούσε την Ήρα στον καλλωπισμό της.
Μια άλλη αρμοδιότητα της ήταν να σπεύδει στις γυναίκες που υπέφεραν για πολύ καιρό, αλλά δεν μπορούσαν να αποδημήσουν, και να δίνει τέλος στο μαρτύριο τους, κόβοντας τα μαλλιά τους.
Η Ίρις με τον Δυτικό Άνεμο γέννησαν τον Έρωτα. Άλλοι όμως πίστευαν ότι ο θεός Έρωτας ήταν ο πρώτος, αφού χωρίς αυτόν τίποτα δεν θα υπήρχε.
~~{}~~
Περισσότερα στο “Δέντρο στην άκρη του κόσμου”, που θα κυκλοφορήσει σύντομα απ’ τις εκδόσεις Ρενιέρη και το Comicon-Shop, Σόλωνος 128, στην άκρη των Εξαρχείων.
http://sanejoker.info/2015/03/psalm-at-books-end.html
~~{}~~
Η φωτογραφία είναι του Nick Brandt, Lion Trophy, Chyulu Hills, 2012
