Samuel Beckett
“I ‘ll see you on the dark side of the moon”
Brain Damage, Pink Floyd
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Όλοι αγαπούν την πανσέληνο, τ’ ολόγιομο φεγγάρι.
Οι ερωτευμένοι ανταλλάσσουν όρκους αιώνιας αγάπης υπό το σεληνόφως, οι ποιητές κι οι συνθέτες γράφουν τα κομμάτια τους για την πανσέληνο, οι λύκοι αλυχτούν, οι σύλλογοι-οι δήμοι-οι φορείς οργανώνουν συναυλίες για την “Αυγουστιάτικη Πανσέληνο”, η θάλασσα φουσκώνει και ξεφουσκώνει, οι λυκάνθρωποι βγάζουν κυνόδοντες, οι ωροσκόποι ταλανίζονται, οι αστρονόμοι φωτογραφίζουν τις εκλείψεις, τα φυτά και τα μαλλιά μεγαλώνουν πιο γρήγορα, οι νυχτοπεταλούδες πετάνε προς το διάστημα κι ακόμα παραπέρα, οι σεληνιασμένοι σεληνιάζονται.
Η πανσέληνος είναι σαν μια τέλεια γυναίκα. Τόσο τέλεια που όλοι οι άντρες όταν τη βλέπουν, μαζεύουν το σαγόνι τους απ’ το πάτωμα, κι οι γυναίκες τυφλώνονται τόσο πολύ απ’ την ομορφιά της που είτε τη φθονούν χωρίς όρια είτε την ερωτεύονται κι εκείνες -χωρίς όρια σίγουρα.
Η πανσέληνος είναι μια θέαινα. Αψεγάδιαστη, που κυριαρχεί στον ουρανό πιο πολύ κι απ’ τον ήλιο. Στέκεται εκεί, σίγουρη για την ομορφιά της και σου ψιθυρίζει σαν ντίβα του Χόλιγουντ, σαν τη Μέριλιν Μονρόε με το λευκό φουστάνι της να υπερίπταται, σαν άγριος κύκνος που πλέει σε κάποιο γαληνό ποτάμι της ιρλανδέζικης ενδοχώρας, και σου ψιθυρίζει στο αυτί, βραχνά λιγάκι: “I wanna be loved by you, just you, nodody else”.
Η πανσέληνος είναι η ψευδαίσθηση της ολοκλήρωσης, είναι αυτό το κάτι τέλειο, αυτή η γυναίκα, αυτός ο άντρας, αυτό το παιδί, αυτή η δουλειά, αυτό το έργο, αυτή η ζωή, αυτή η κοινωνία, που θα ήθελες να έχεις.
Κι είναι ένα ψέμα.
~~
Η πανσέληνος είναι πρώτα απ’ όλα ψευδαίσθηση, γιατί διαρκεί δευτερόλεπτα κι ακόμα λιγότερο, ίσως καθόλου. Τη μια στιγμή (πότε ακριβώς;) είναι ολόγιομο και την άλλη αδειάζει.
Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι δεν υπάρχει τελειότητα σε τίποτα, όπως δεν υπάρχει ολόγιομο φεγγάρι.
Δεν υπάρχουν τέλειες γυναίκες ή άντρες, δεν υπάρχουν τέλειοι γάμοι, δεν υπάρχουν τέλεια παιδιά, δεν υπάρχουν τέλειες δουλειές, δεν υπάρχουν τέλειες ζωές, δεν υπάρχουν τέλειες κοινωνίες.
Λέμε, χοντρικά, ότι η πανσέληνος είναι την τάδε νύχτα, όλη τη νύχτα, όμως δεν μπορείς να ορίσεις επακριβώς τη στιγμή. Ίσως γιατί δεν υπάρχει ποτέ αυτό το “επακριβώς”. Είμαστε ένα λεπτό πριν το απόλυτο ολόγιομο φεγγάρι, λίγα δευτερόλεπτα πριν, ένα δευτερόλεπτο πριν, ένα εκατοστό το δευτερολέπτου πριν.
Και πριν προλάβεις να σκεφτείς ότι ΤΩΡΑ είναι ολόγιομο το φεγγάρι έχουμε περάσει στη μείωση, στην φθορά, έχουμε μπει στο ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ-ΜΕΙΟΝ-ΚΑΤΙ.
Ο νους μας αναλαμβάνει να διατηρήσει την ψευδαίσθηση της πανσέληνου, να την κάνει να διαρκεί μια νύχτα, όπως βλέπει σαν κινούμενες εικόνες τις φωτογραφίες που διαδέχονται με ταχύτητα μικρότερη της μίας-ανά-δέκατο -και το αποκαλείς κινηματογράφο.
Η πανσέληνος είναι σαν την τελειότητα: Μια ανθρώπινη επινόηση -που όλοι αγαπάνε.
Σχεδόν όλοι.
~~
Αν ζητήσεις από ένα παιδί να σου ζωγραφίσει το φεγγάρι ποτέ δεν θα φτιάξει τ’ ολόγιομο. Το φεγγάρι, όπως το φτιάχνουν τα παιδιά, είναι πάντα στο πρώτο τέταρτο. Ούτε καν μισοφέγγαρο.
Είναι λες και η παιδική ψυχή του ανθρώπου ζωγραφίζει την αρχή της μυθολογίας του ανθρώπινου γένους, τότε που ο μηνίσκος του φεγγαριού συμβόλιζε τα κέρατα του ταύρου, το κατεξοχήν σύμβολο της μητριαρχικής κοινωνίας.
~~
Το φεγγάρι φαίνεται έτσι, σαν μια νυχιά, μόνο μετά τη Νέα Σελήνη. Αυτή συμβαίνει όταν το φεγγάρι εξαφανίζεται απ’ τον ουρανό για τρεις νύχτες.
Η Νέα Σελήνη ήταν ο τρόμος κάθε πρωτόγονου ανθρώπου. Έβλεπε εκείνο το “πράγμα”, εκείνον τον θεό (ή μάλλον θέαινα) να μικραίνει σιγά σιγά. Κι ύστερα να εξαφανίζεται για τρεις νύχτες. Τρόμος. Θα εμφανιστεί και πάλι;
Για πόσες νύχτες πεθαίνουν οι ήρωες; Πριν αναστηθούν;
~~
Η νυχιά του φεγγαριού εμφανίζεται στα δεξιά του ουράνιου σώματος. Αυτό βλέπουμε. Τα άστρα είναι πάντα εκεί, δεν χάνονται, παρά μόνο για λίγο, όταν (κι αν) πέφτουν κάτω απ’ τον ορίζοντα.
Αλλά το φεγγάρι γεμίζει φως (ολόφωτο) κι έπειτα αρχίζει να σκοτεινιάζει. Όλο και μικραίνει μέχρι που να χαθεί.
Κι εξαφανίζεται, πεθαίνει για τρεις μέρες. Σκοτεινός ουρανός.
Αλλά ξαναρχίζει, αναγεννιέται.
~~
Γι’ αυτό το αγαπώ πιο πολύ σ’ αυτή τη φάση του, στην πρώτη νυχιά. Γιατί είναι η στιγμή που έχουν χαθεί όλα, η στιγμή που νομίζεις ότι τίποτα δεν μπορείς να κάνεις πια -κι άξαφνα φαίνεται εκείνη η μικρή νυχιά φωτός στον ουρανό.
“Τίποτα δεν τελειώνει, όσο είμαι ζωντανός”, λες και συνεχίζεις.
Και συνεχίζεις. Ακόμα κι αν έχεις αποτύχει, μία, δύο, χίλιες φορές, συνεχίζεις. Κι αποτυγχάνεις λίγο καλύτερα.
Δεν έχει σημασία τι έχεις καταφέρει και πόσες φορές απέτυχες. Σημασία έχει να συνεχίζεις.
Τα ολόγιομα φεγγάρια και οι τέλειες ζωές είναι κατά συνθήκη ψεύδη.
Κι όλοι όσοι προτιμούν εκείνη την νυχιά στον ουρανό θα συναντηθούν στη σκοτεινή πλευρά της σελήνης, μια νύχτα του Αυγούστου, για να μοιραστούν τα τραύματά τους και τα πάθη τους.
Θα σας δω εκεί, φίλοι μου.
