Σε γνώριζα πριν καν γνωρίσω τον ίδιο μου το εαυτό και σε αγάπησα πριν αγαπήσω εμένα. Αυτό, μαμά μου, δεν θα μπορούσα να το κάνω με κανέναν άλλον άνθρωπο στον κόσμο, ακόμα κι αν έτσι νόμιζα.
Όλη μέρα ψάχνει να φέρει τροφή για τα μικρά ώσπου να φτάσει η στιγμή που θα καταφέρουν να πετάξουν μακριά της. Τα ταΐζει, η τροφή στο στόμα. Κάποιος θέλει το κακό τους. Είναι ένα άλλο πτηνό μεγαλύτερο, που του τρέχουν τα σάλια για την τροφή που μόλις με τόσο κόπο έφερε αλλά και τα ίδια τα παιδιά της. Θα δώσει μάχη για να τον αποτρέψει, και θα τα καταφέρει. Δυστυχώς όχι όλες τις φορές.
Αξίζει άραγε; Όλη της η ζωή ήταν ένας αγώνας και στο τέλος θα μείνει μόνη. Κανείς δεν θα εκτιμήσει τους κόπους της, κανείς δεν θα την φροντίσει όπως φρόντισε εσένα. Ίσως η δική της μητέρα (δεν είμαστε σίγουροι γι αυτό βέβαια).
Δεν μου έδωσες όλα όσα χρειάστηκα , το κρατάω αυτό. Δεν έπρεπε να με αντιμετωπίσεις με τον τρόπο σου εκείνη την στιγμή. Θα σου μάθω εγώ πως μεγαλώνεις κάποιον. Μα δεν μπορώ. Δεν θα τα καταφέρω γιατί με έχεις γεμίσει με ψυχολογικά τραύματα που ποτέ δεν θα επουλωθούν. Για αυτόν τον λόγο δεν μπορώ κι εγώ, να το ξέρεις.
Ξέρω ήδη την απάντησή σου σε αυτό. Ότι δεν έχω ιδέα, ότι τα έδωσες όλα. Ότι μου έδωσες την ψυχή σου. Ε λοιπόν δεν είναι αρκετά για εμένα. Συγγνώμη που ακόμα και σε αυτό σε απογοητεύω. Δεν είμαι ούτε ολιγαρκής ούτε ξέρω να εκτιμάω κάποια πράγματα. Αλλά δεν πειράζει, σε λίγα χρόνια θα σε κατηγορήσω πως αυτό μου συμβαίνει επειδή κάτι έκανες λάθος (μου έδωσες πολλά, λίγα δεν ξέρω θα το δω).
Δυστυχώς τα παραπάνω δεν ισχύουν. Εννοώ πως δεν θα μου απαντούσες έτσι, αν και εγώ θα γυρνούσα να σε χτυπήσω με αυτές τις λέξεις.
Μόνο εσύ ξέρεις πως είναι να αφιερώνεις την ζωή σου σε κάποιον, να σταματάς να είσαι γυναίκα, να γίνεσαι μητέρα και να φτάνεις σε τέτοιο σημείο να αγαπάς κάποιον που σε κατηγορεί για όλα. Και να κάνεις και τον κόπο να σκεφτείς αν είναι αλήθεια αυτά που σου προσάπτει. Δεν είναι. Ό,τι έδωσες είναι αρκετό, γιατί είναι πράγματα που πρέπει να ξεπεράσεις κάθε ίχνος εγωισμού για να τα δώσεις.
Όταν κάποιος άνθρωπος αποφασίζει να κάνει ένα παιδί, είναι υποχρεωμένος να του παρέχει αυτά που χρειάζεται, ίσως και λίγα παραπάνω. Όταν το παιδί μεγαλώσει δεν είναι υποχρεωμένο πια στην μητέρα του. Τελείωσε. Τα πήρε όλα και είναι στο χέρι αν θα το ανταποδώσει. Να κάνει που όταν το πει μία μητέρα δείχνει πως λειτουργούν τα πράγματα για εκείνη. Αρκεί να το πει μητέρα.
-Μητέρα είναι εκείνη που νοιάζεται για εσένα. Αυτό είναι, τίποτα λιγότερο και πρέπει να της το ανταποδώσουμε.
-Λάθος, μητέρα είναι αυτή που σε γέννησε. Χάνεις το νόημα των λέξεων νομίζω. Μην γίνεσαι με το ζόρι ρομαντικός, βγάζεις μια ευαισθησία επειδή αυτό εισέπραξες από την δική σου.
– Όχι, εγώ δίνω στις λέξεις το νόημα τους. Και είναι αυτό για την μητέρα. Μην προσπαθείς να περιορίσεις την έννοια αυτής της λέξης. Ξανασκέψου το.
Θα της τα δώσω λοιπόν όλα. Μα δεν μπορώ. Όχι επειδή έκανε κάτι λάθος. Επειδή ο εγωισμός με κυριεύει. Το πιθανότερο είναι πως χρόνο με τον χρόνο θα ξεχνάω αυτά που μου έδινε κάθε μέρα της ζωής της. Λυπάμαι, και το χειρότερο είναι πως δεν λυπάμαι για εκείνη, αλλά για εμένα. Δεν θέλω να φέρομαι εγωιστικά, μου κάνει κακό.
Εδώ είμαστε λοιπόν. Εγώ γράφω για εκείνες και την ίδια στιγμή η καθεμία ζει την δική της καθημερινότητα. Η δική μάλλον μιλάει στο τηλέφωνο με την μητέρα της, είναι μια καλή ώρα (απόγευμα). Άλλη θα διαβάζει με τα παιδιά, η θα χαλαρώνει με ένα περιοδικό. Άλλη θα δουλεύει, μπορεί και Τρίτη μέρα συνεχόμενα, και δεν μπορεί να σκεφτεί πια. Είναι πολύ κουρασμένη.
Τα λουλούδια που μου πήρες τις προάλλες τα έχω δίπλα μου. Σ’ ευχαριστώ. Ήταν όμορφη κίνηση. Χθες μέθυσα πολύ. Για ακόμα μία φορά. Συγγνώμη. Δεν σου αρέσει, το ξέρω. Σήμερα που θα με πάρεις τηλέφωνο δεν θα στο πω αυτό. Δεν μου αρέσει να σου λέω ψέματα, αλήθεια, το κάνω για σένα, για να μην στεναχωριέσαι. Χθες μέθυσα λοιπόν, κάπνισα , έκλαψα, έκανα όλα αυτά που δεν θα ήθελα να με δεις να κάνω. Συγγνώμη. Θα προσπαθήσω να τα σταματήσω ή έστω, να τα μειώσω.
Είπα στην αρχή ότι σε γνωρίζω, σωστά; Λάθος μου, δεν το έθεσα σωστά. Νομίζω ότι σε ξέρω. Στην πραγματικότητα δεν έχω ιδέα ποιά είσαι, δεν ξέρω ούτε κάποια βασικά, τυπικά ίσως, πράγματα για εσένα. Δεν ξέρω τι έκανες πριν έρθω στην ζωή σου, δεν ξέρω καν ποιό είναι το αγαπημένο σου φαγητό. Γελοίο. Τόσα χρόνια μαζί και ο εγωισμός και τα δικά μου θέλω με έκαναν να μην νοιάζομαι για τα δικά σου.
Θα ήθελα να ξέρω λοιπόν περισσότερα. Μπορεί αύριο να έρθω να σε ρωτήσω. Να μου πεις αν σε δυσκόλεψα κι εγώ. Ήμουν άραγε όπως θα ήθελες; Προσπαθώ διαρκώς, όσο μπορώ έστω, να εκπληρώσω τις απαιτήσεις που έχεις από εμένα. Γιατί έχεις, και πολλές φορές θες να καταφέρω εγώ κάποια πράγματα που δεν έκανες εσύ. Για το καλό μου φυσικά. Δεν σε κατηγορώ.
Τα παιδιά σου θα σε βλέπουν πάντα όμορφη, και γλυκιά. Γνωρίζεις ότι εκείνα τουλάχιστον θα σε αποδέχονται και θα σε αγαπάνε, όποια κι αν είσαι. Ακόμα κι αν νιώσουν ντροπή, ή κάτι άλλο, μη σε νοιάζει, θα περάσει γιατί θα καταλάβουν τι κάνεις εσύ και τι κάνουν οι άλλοι.
Αν κλείσω τα μάτια μου και προσπαθήσω να σκεφτώ μόνο εσένα, σχηματίζεται το πρόσωπό σου με μία έντονη έκφραση γέλιου και σε δευτερόλεπτα, πάλι να με κοιτάς αυστηρά, με λίγο παράπονο, με λίγα νεύρα. Παλιά αυτή η έκφραση με τρόμαζε με έκανες αμέσως να είμαι στην τσίτα, να σκέφτομαι τι κακό έκανα. Πλέον γελάω, γιατί ξέρω ότι στραβώνεις εύκολα και σου περνάει μετά από λίγο.
Μητέρα μου εσύ που με μεγάλωσες, μητέρα μου η γη, μητέρα μου η μητέρα σου, μαμά. Νιώθω τυχερή τελικά. Δεν έχουν πολλοί αυτό που έχω.
-Κι αν σε χάσω;
-Θα πρέπει να μάθεις να πορεύεσαι γνωρίζοντας πως είναι η μοναξιά. Δεν είναι εύκολο.
-Δεν θέλω. Θέλω να μείνω για πάντα κάτω από το φουστάνι σου. Νιώθω προστασία εκεί.
-Με γεμίζει αυτό είναι η αλήθεια. Αλλά εγώ θέλω να μπορείς να ζήσεις και χωρίς εμένα. Δεν σημαίνει αυτό ότι δεν θα με σκέφτεσαι. Ούτε ότι θα σε ξεχάσω.
Τώρα που έφυγες; Μου λες τι θα κάνω; Μου χες πει ότι θα είμαι έτοιμη να ζήσω μόνη όταν θα φύγεις. Δεν με προετοίμασες τελικά. Μπορώ να σε κατηγορήσω; Όχι. Δεν πρόλαβες, το ξέρω. Αλλά πιο πολύ με τρώει που δεν σου είπα εγώ κάποια πράγματα. Δεν σου είπα ποτέ τι σημαίνει για εμένα να σε έχω μητέρα μου.
Μπορώ να στηριχτώ σε εσένα. Ξέρω ότι είσαι ίσως το μοναδικό άτομο που θέλει και θα θέλει για πάντα το καλό μου.
Σε ευχαριστώ που πέρασες όλη σου την ζωή με εμένα σε προτεραιότητα.
Λυπάμαι που συχνά ζοριζόσουν με κάποια πράγματα.
Λυπάμαι για τις πικρές λέξεις που σου είπα. Σε αγαπάω, δεν σε μισώ, δεν θα μπορούσα άλλωστε.
Με στεναχώρησες πολλές φορές, ήσουν απότομη μαζί μου. Έκλαψα πολύ όταν σε απογοήτευα, κι ας προσποιήθηκα ότι δεν με ενδιέφερε.
Μου δημιουργείς τύψεις για πολλές μου πράξεις. Αυτό εν τέλει με βοηθάει. Με μαλώνεις ακόμα. Κι ακόμα το χρειάζομαι.
Δεν σε ακούω, και συνεχίζω να πληγώνομαι. Δεν μπορώ ακόμα να καταλάβω κάποια πράγματα. Ίσως στο μέλλον να σε σκέφτομαι και να σταματήσω να κάνω τα ίδια λάθη.
Δεν θα ξεχάσω ποτέ την μέρα που σε έκανα να κλαις. Δεν το ήθελα, συγγνώμη. Φέρθηκα εγωιστικά όπως κάθε παιδί κάποιες στιγμές.
Θέλω να είσαι ευτυχισμένη. Και θα κάνω ό,τι μπορώ για να σε βοηθήσω, να σου ανταποδώσω αυτά που έκανες για εμένα.
Είσαι εσύ που με προστάτευσες, προσπάθησες έστω, με φρόντισες, με πλήγωσες, με πείσμωσες, με εκνεύρισες, με αγάπησες περισσότερο από εσένα την ίδια.
Είναι όλες οι μητέρες λοιπόν που έχουν μάθει να φέρονται με καλοσύνη και παρ’ όλα όσα μπορεί να συμβούν σε αγαπάνε. Ό,τι κι αν πουν, όπως κι αν το δείξουν. Κι εμείς θα κάνουμε κάτι για την δική τους ευτυχία.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Το κείμενο έγραψε η Νεφέλη Πορταρινού, στο πλαίσιο του Συνεργείου Δημιουργικής Γραφής
Η φωτογραφία είναι —Elliott Erwitt New York City. USA. 1953. © Elliott Erwitt | Magnum Photos
