(Μετακριτική ταινιών)
- Η έννομη βία είναι η καλύτερη
Στο Κουρδιστό Πορτοκάλι του Κιούμπρικ μια παρέα νέων απ’ τα γκέτο του Λονδίνου απολαμβάνει ακραίες πράξεις βίας.
Ο ένας από αυτούς συλλαμβάνεται και γίνεται πειραματόζωο σε μια θεραπεία αποστροφής της βίας. Θεραπεύεται και απελευθερώνεται.
Μόλις τον αφήνουν συναντάει τα υπόλοιπα μέλη της συμμορίας. Έχουν γίνει αστυνομικοί. Έτσι μπορούν να δέρνουν νόμιμα. Σπάνε στο ξύλο τον μεταμελημένο.
2) Τα media κατασκευάζουν μάγισσες
Στους Ιππότες της Ελεεινής Τραπέζης ο όχλος κατασκευάζει -κυριολεκτικά- μια μάγισσα. Της φοράει ρούχα μάγισσας, μύτη μάγισσας, ελιά μάγισσας.
Και την πηγαίνουν στο διοικητή για να εγκρίνει το κάψιμο της. Εκείνος κάνει μια “άψογη” δίκη και δέχεται να γίνει μια “λογική” εξέταση. Αν η ύποπτη ζυγίζει όσο και μια χήνα, τότε είναι μάγισσα. Δίκαιο σαν εξέταση DNA (θυμηθείτε την Ηριάννα).
3) Συγνώμη, παρεξήγηση, εγώ δεν είμαι αναρχικός
Στους Μοντέρνους Καιρούς, του Τσάρλι Τσάπλιν, ένας ανθρωπάκος που δεν νοιάζεται για δικαιώματα των εργατών και λοιπές κομμουνιστικές ιδέες, περπατάει στον δρόμο και μαζεύει μια κόκκινη σημαία που πέφτει από ένα φορτηγό.
Την κουνάει και φωνάζει για να την επιστρέψει. Πίσω του εμφανίζεται μια διαδήλωση συνδικαλιστών. Οι αστυνομικοί νομίζουν ότι ο Σαρλώ είναι ο αρχηγός τους.
“Κρατάει σημαία, είναι κομμουνιστής”.
Τον πετάνε στη φυλακή.
4) Για ένα κομμάτι ψωμί πρέπει να δώσεις την ψυχή σου
Στο Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν, του Σίντεϊ Πόλακ, βλέπουμε την αποσάθρωση της κοινωνίας στη Μεγάλη Κρίση. Χιλιάδες άνθρωποι τρέχουν να συμμετάσχουν στους Μαραθώνιους Χορού.
Χορεύουν ασταμάτητα, μέχρι να μείνει μόνο ένα ζευγάρι.
“Ακόμα κι αν δεν νικήσουμε, θα έχουμε τρία γεύματα την ημέρα για όσο κρατήσει”, λέει ένας χορευτής.
Οι πεινασμένοι και φτωχοί αλληλοσπαράσσονται. Το κοινό χειροκροτεί. Η χορεύτρια Τζέιν Φόντα κουβαλάει μέχρι τη γραμμή τερματισμού ένα πτώμα. Κι ο υπεύθυνος του προγράμματος λέει απ’ το μικρόφωνο: “Δέκα λεπτά ξεκούραση μέχρι τον επόμενο γύρο”.
5) Ποιος είναι ο εχθρός;
Στην τελευταία σκηνή του Σταυροί στο Μέτωπο, μια απ’ τις πρώτες ταινίες του Κιούμπρικ, οι νικητές Γάλλοι εξαναγκάζουν μια Γερμανίδα τραγουδίστρια να τους διασκεδάσει, ενώ πρώτα τη χλευάζουν.
Όταν ξεκινάει να τραγουδάει καταλαβαίνουν ότι το γερμανικό τραγούδι της, για τον στρατιώτη που πεθαίνει και δεν θα ξαναδεί την αγαπημένη του, είναι ένα τραγούδι για όλους τους στρατιώτες, από κάθε χώρα.
Πιθανότατα η μόνη συναισθηματική σκηνή απ’ τις ταινίες του Κιούμπρικ.
6) Μια χώρα στην ομίχλη
Στο Βλέμμα του Οδυσσέα, του Θόδωρου Αγγελόπουλου, ένας σκηνοθέτης (Χάρβεϊ Καϊτέλ) αναζητάει το παρελθόν της χώρας του στα Βαλκάνια.
Ένας μεσόκοπος ταξιτζής (Θανάσης Βέγγος) αναλαμβάνει να τον οδηγήσει έξω απ’ την Ελλάδα. Πάνω στα βουνά του λέει:
«Ξέρεις κάτι; Η Ελλάδα πεθαίνει. Πεθαίνουμε σα λαός.”
7) Οδηγός επιβίωσης σε ενδιαφέροντες καιρούς.
Στον Πιανίστα του Πολάνσκι ένας Πολωνός Εβραίος πιανίστας προσπαθεί να επιβιώσει στη λαίλαπα του ναζισμού. Βρίσκει ένα πιάνο και παίζει στον αέρα.
Για να θυμάται ότι είναι άνθρωπος, για να θυμηθεί πώς είναι να είσαι άνθρωπος, κι όχι αντικείμενο μιας βίαιης εποχής.
8) Ο Τσαλαπετεινός δεν έφταιγε σε τίποτα
Μόλις η αστυνομική βία πέφτει βαριά σε κάποιον που είναι γνωστός νοικοκυραίος κι όχι αναρχικός, όχι καταληψίας, όχι πρόσφυγας, όχι φτωχός κι άσημος, τότε όλοι τρέχουν να τον προασπιστούν.
Καλά κάνουν, αλλά θα έκαναν καλύτερα αν έβλεπαν τι γίνεται στην κοινωνία γύρω τους. Γιατί η αστυνομική βία είναι το προκάλυμμα μιας μεγαλύτερης καταστροφής.
Καλά θα έκαναν να μιλήσουν πριν τρίξει το αβγό τους.
Γιατί η βία είναι σαν τη δικαιοσύνη: Τυφλή.
