“Mε τι καρδιά, με τι πνοή,
τι πόθους και τι πάθος,
πήραμε τη ζωή μας· λάθος!
κι αλλάξαμε ζωή.”
Άρνηση, Γιώργος Σεφέρης
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Ξεκίνησα αυτό το κείμενο με προσωρινό τίτλο: «Το δικαίωμα στη δυστυχία». Έπειτα πήγα να τον αλλάξω. Βρήκα δυο τρεις· κράτησα τον αρχικό.
Ναι, αυτό ήταν που ήθελα να πω, έτσι ένιωθα οπότε…
Σίγουρα κανείς άνθρωπος δεν προτιμά τη δυστυχία ή τον πόνο. Η ευτυχία (κι η χαρά) είναι προτιμότερη, αλλά μερικές φορές δεν το καλύτερο που μπορεί να σου συμβεί.
Για να ζήσουμε μια ζωή σε βάθος πρέπει να αποδεχτούμε και να καλωσορίσουμε όλες τις καταστάσεις κι όλα τα συναισθήματα· ακόμα και το θυμό, τη θλίψη, την απώλεια, το πένθος.
“Σοφός”, είχε πει ο Αριστοτέλης, “δεν είναι εκείνος που δεν θυμώνει ποτέ. Σοφός είναι εκείνος που θυμώνει τη σωστή στιγμή, στο σωστό βαθμό και με το σωστό πρόσωπο”.
Ένας αέναα χαρούμενος άνθρωπος δεν είναι απλώς χαζοχαρούμενος, δεν είναι ηλίθιος, είναι αδύνατο να υπάρξει -είναι ψεύτικος.
Όταν ζεις στον κόσμο μας, που βυθίζεται μέρα με τη μέρα, λεπτό με το λεπτό -πιο γρήγορα απ’ τον Τιτανικό, είναι αδύνατον να μην εξοργίζεσαι, να μη νιώθεις την ανάλαφρη ματαιότητα της ύπαρξης -που έλεγε κι ο Μίλαν ο Κούντερα.
Κι αν καταφέρεις ν’ αγνοήσεις τον κόσμο τριγύρω σου, δεν μπορείς να νικήσεις τον πανδαμάτορα χρόνο που περνάει από πάνω σου, τα γηρατειά και τον θάνατο (όχι του εαυτού σου, αυτόν δεν τον καταλαβαίνεις, ποτέ δεν θα τον συναντήσεις).
Στις καταστάσεις πένθους δεν γίνεται να είσαι ευτυχισμένος. Πρέπει να νιώσεις την απώλεια, να αποδεχτείς τον πόνο που σου προκαλεί ο χαμός· δεν θα ξαναδείς ποτέ τον αγαπημένο σου.
Αυτή η δυστυχία, το πάσχειν, αν την πάρεις μέσα σου με ειλικρίνεια μπορεί να γίνει φως, μπορεί να γίνει ένα καινούριο νόημα ζωής ή έστω μια σπρωξιά για να συνεχίσεις.
~~
Εκείνος που αποφεύγει τη δυστυχία στη ζωή είναι σαν τον άνθρωπο που έχει αϋπνία και πασχίζει να κοιμηθεί. Κυνηγάς τον ύπνο, κυνηγάς την ευτυχία. Όσο όμως πιέζεις τον εαυτό σου τόσο περισσότερο ξυπνάς, τόσο δυστυχείς. Για να μπορέσεις να κοιμηθείς πρέπει να σταματήσεις να προσπαθείς.
Γιατί δεν είσαι μόνο δυστυχισμένος. Ντρέπεσαι κιόλας που δεν είσαι ευτυχισμένος, έτσι όπως σου λένε ότι πρέπει να είσαι, αέναα κι απόλυτα.
Όμως η τέχνη (θυμηθείτε την κάθαρση του Αριστοτέλη) και η φιλοσοφία, η ψυχολογία/ψυχοθεραπεία στη συνέχεια, δεν αποσκοπούν στην ευτυχία, αλλά στην πληρότητα της ζωής.
Μια ζωή είναι πλήρης όταν περιλαμβάνει και το πάσχειν, όταν δίνει αξία στο μόχθο της δημιουργικότητας, όταν είναι εμπλουτισμένη με καλοσύνη.
Ένας άνθρωπος είναι ανθρώπινος όταν έχει ενσυναίσθηση. Κανείς δεν είναι μόνος σαν νησί.
Η ζωή μας -σαν θεατρικό έργο- είναι πλήρης όταν φανερώνει όλη τη γκάμα των συναισθημάτων του πρωταγωνιστή.
Απ’ την απόλυτη χαρά και το γέλιο, μέχρι τον οδυρμό.
Αυτά μας κάνουν ανθρώπινους. Οι αδυναμίες και τα πάθη μας, οι αμφιβολίες, ο φόβος και το κλάμα στον κήπο της Γεσθημανής.
Η δυστυχία είναι μέρος της ζωής μας.
Το σκοτάδι είναι κομμάτι μας.
Και μόνο αν μετουσιώσουμε το σκοτάδι μας σε φως μπορούμε να βιώσουμε τη φύση μας σε όλες τις διαστάσεις.
Για να το κάνουμε αυτό πρέπει ν’ αγαπήσουμε και τη σκοτεινή μας πλευρά.
Οπότε, ας μη ντρεπόμαστε να κλάψουμε, να νιώσουμε μικροί και να φανούμε αδύναμοι, να φοβηθούμε, να νιώσουμε ενοχές. Ας μην ντρεπόμαστε να ντραπούμε.
Συνεχίζουμε και μετατρέπουμε όλες τις πιθανότητες σε δυνατότητες. Είμαστε πάντα ελεύθεροι να επιλέξουμε, ακόμα κι όταν βρισκόμαστε στο χειρότερο μέρος.
Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί κάποιοι επέλεξαν να είναι τέρατα, κάποιοι αφέθηκαν να χαθούν και κάποιοι συνέχισαν πιστεύοντας στη ζωή. Πολλοί πέθαναν εκεί μέσα, αλλά κάποιοι πέθαναν σαν άνθρωποι, όχι σαν ζώα. Κάποιοι κατάφεραν να σταθούν όρθιοι μέσα στην απόλυτη δυστυχία, να σταθούν δίπλα στους συγκρατούμενους τους. Αυτοί οι άνθρωποι ήταν ήρωες.
~~
Θα κερδίσουμε, θα χάσουμε· δεν έχει σημασία.
Θα βρούμε ποτέ το πιθάρι στην άκρη του ουράνιου τόξου· δεν έχει σημασία.
Αρκεί να συνεχίσουμε –με μάτια δακρυσμένα, με κορμί βαρύ, με απώλειες, με θλίψη…
Αρκεί να συνεχίσουμε να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας. Πρώτα απ΄ όλα αυτό· να ξέρεις ποιος είσαι.
Ποιος είσαι;
~~~~~~~~~~~~~~~~~~
ΥΓ: Έβαλα την εικόνα του Κιάνου Ριβς, γιατί εκείνος έχει ζήσει πολύ άσχημες καταστάσεις στη ζωή του. Όποιος θέλει να μάθει ας το ψάξει.
