Ίσως να υπάρχει μια κρυφή φυλή στον πλανήτη: Εκείνοι που διαβάζουν βιβλία. Είμαστε λίγοι, πάντα ήμασταν λίγοι.
Στο σχολείο θυμάμαι όλα τ’ αγόρια ν’ ασχολούνται με το ποδόσφαιρο ή με το μπάσκετ• φυλές είχαν κι αυτοί. Στο λύκειο υπήρχε κι άλλο δημοφιλές “topic”, η μουσική• μεταλάδες, ροκάδες, λαϊκοί, ποπ.
Κι ήμασταν εμείς, δυο τρεις σε κάθε τάξη (μην πω κι ένας), που διαβάζαμε λογοτεχνία. Δεν ήταν θέμα φύλου. Το ίδιο ποσοστό αναγνωστών υπήρχε και στα κορίτσια.
Δεν νομίζω ότι ήταν και θέμα εποχής (το γρασίδι δεν ήταν πιο πράσινο τότε). Μάλλον το ίδιο συμβαίνει και σήμερα. Μέσα στην τάξη είναι ένα παιδί λιγάκι παράξενο, λιγάκι weirdo, που διαβάζει λογοτεχνία.
Γιατί το κάνει; Γιατί το κάνουμε; Ίσως επειδή αγαπάμε τη μοναξιά μας – κι αναζητούμε κάτι μεγαλύτερο απ’ αυτό που μας δίνει ο κόσμος. (Μπορεί απλά γιατί είμαστε weirdos, φιλαράκι).
Η ανάγνωση είναι μοναχική δραστηριότητα – όπως κι η συγγραφή. Κάποιες τέχνες είναι πιο κοινωνικές• το θέατρο, ο κινηματογράφος, η μουσική. Είτε είσαι σε μια μπάντα, σ’ έναν θίασο, είτε παρακολουθείς μια συναυλία, μια παράσταση, βρίσκεσαι ανάμεσα σ’ ανθρώπους, επικοινωνείς, συνδέεσαι.
Ο συγγραφέας γράφει μόνος.
Ο αναγνώστης διαβάζει μόνος.
Αλλά κι η «φυλή των αναγνωστών» συχνά φτιάχνει μικρές ομάδες, ανάγνωσης και συγγραφής. Γιατί θες να μιλήσεις για το καινούριο βιβλίο που διάβασες, να μοιραστείς την ευτυχία που ένιωσες όταν το τέλειωσες και κοίταξες το ταβάνι – και δεν ήταν κανείς εκεί πάνω να σου απαντήσει.
Οι συγγραφείς κι οι αναγνώστες είναι μοναχικά ζώα. Όμως όλοι επιζητούμε τη συντροφιά κάποιου που μας μοιάζει.
~~~~~
ΥΓ: Όταν βλέπω έναν άνθρωπο να διαβάζει βιβλίο, στην παραλία, στο λεωφορείο, τον θεωρώ φίλο μου. (Πάντα κοιτάζω, λιγάκι αδιάκριτα, τι διαβάζει).
ΥΓ2: Η ανάγνωση λογοτεχνίας δεν προσφέρει κανένα εξελικτικό πλεονέκτημα. Ούτε κι η μουσική, το θέατρο, ο κινηματογράφος. Δεν το κάνουμε επειδή μας βοηθάει να επιβιώσουμε.
Ούτε μόνο για την απόλαυση, όπως είναι το φαΐ, το σεξ, το ποτό, ο καφές.
Η τέχνη είναι ο τρόπος μας να κατανοήσουμε τον θεό – και τον εαυτό μας. (Αυτά τα δύο συχνά ταυτίζονται).
Η τέχνη είναι κλαδιά, κεραίες, που απλώνουμε στο σύμπαν, στον χρόνο, στην ιστορία.
Η τέχνη είναι ο μόνος τρόπος να κατανοήσουμε την αθανασία και ν’ αποδεχτούμε τον θάνατο.
ΥΓ3: Αυτό το αγόρι που διαβάζει σ’ ένα βομβαρδισμένο βιβλιοπωλείο, στο Λονδίνο, το 1940, αυτό το αγόρι είμαι κι εγώ, χωρίς καμία διάθεση υπερβολής.
