Η αβάσταχτη ελαφρότητα του φασισμού

0
553

«Την εποχή της ραγδαίας πτώσης της γερμανικής οικονομίας κερδίζει αλματικά το εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα τις μεγάλες του επιτυχίες: από τις 800.000 ψήφους το καλοκαίρι του 1928 φτάνει στα 6,4 εκατομμύρια το φθινόπωρο του 1930, στα 13 εκατομμύρια το καλοκαίρι του 1932 και στα 17 εκατομμύρια το Γενάρη του 1933.»
      Η μαζική ψυχολογία του φασισμού, Βίλχελμ Ράιχ

Λίγο περισσότερο από μια τετραετία χρειάστηκε ο Χίτλερ για να μεταμορφωθεί από ένα αμόρφωτο δεκανέα, τον οποίο όλοι περιφρονούσανε, στο σημαντικότερο πολιτικό πρόσωπο της μεσοπολεμικής Γερμανίας.
Οι 800.000 ψήφοι που έλαβε την πρώτη φορά αντιπροσώπευαν ποσοστό του γερμανικού έθνους πολύ μικρότερο από το 6,9% της Χρυσής Αυγής –που τόσο ξάφνιασε τους πολιτικούς αναλυτές και τους αρχηγούς των υπόλοιπων κομμάτων, οι οποίοι σίγουρα δε φημίζονται για τη διορατικότητα τους.

Οι συνθήκες στη Γερμανία της δεκαετίας του ’30 δε διέφεραν πολύ από τις σημερινές –για την Ελλάδα. Ήταν το αποκορύφωμα του μεγαλύτερου οικονομικού κραχ. Οι Γερμανοί, μετά την ήττα τους είχαν υποχρεωθεί σε ταπεινωτικούς όρους. Οι πολεμικές αποζημιώσεις είχαν ισοπεδώσει την γερμανική οικονομία –λίγα χρόνια μετά από την εθνική ανύψωση της εποχής του Κάιζερ.

Ουρά ανέργων στη Γερμανία, 1930

                                                 ~~{}~~

Ακριβώς, όμως, όπως συνέβη και στην Ελλάδα, οι πολιτικοί αναλυτές πίστευαν ότι η οικονομική εξαθλίωση, η μεγιστοποιημένη ανεργία, η φτώχια και η εθνική ταπείνωση θα οδηγούσε τον κόσμο στην Αριστερά και στη δικτατορία του προλεταριάτου.
Έσφαλαν παταγωδώς. Ο μόνος κερδισμένος ήταν ο Χίτλερ και το εθνικοσοσιαλιστικό του κόμμα.

Ο Βίλχελμ Ράιχ, προσπαθώντας να εξηγήσει αυτό το φαινόμενο που οδήγησε στη λαίλαπα του ναζισμού και στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, επιρρίπτει μέρος των ευθυνών στο στείρο και αγοραίο μαρξισμό του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γερμανίας.

Οι Κομμουνιστές δεν απευθύνονταν στην «ψυχή» του Γερμανού προλετάριου και είχαν αγνοήσει τη δύναμη του μικροαστικού χώρου –του χώρου που ουσιαστικά ανάδειξε το Χίτλερ.
Αδιαφόρησαν για το θυμικό των ψηφοφόρων και επένδυσαν στην «ταξική τους συνείδηση», χρησιμοποιώντας όρους του διαλεκτικού υλισμού που κανείς –πέρα από τους ίδιους- δεν καταλάβαινε.

Αντίθετα ο Χίτλερ κατέβασε το επίπεδο της ρητορικής του στο επίπεδο του κατώτερου -πνευματικά και διανοητικά- ακροατή του. Και κέρδισε το ακροατήριο του με «φτηνή προπαγάνδα», «εξωφρενικούς ισχυρισμούς» και «παράλογα επιχειρήματα», τα οποία όμως βρήκαν στόχο στο πληγωμένο συναίσθημα των συμπολιτών του.

Ο Χίτλερ μίλησε για το περήφανο έθνος των Γερμανών και τα δεινά που υποφέρει εξαιτίας των Εβραίων και των υπόλοιπων εξωτερικών και εσωτερικών εχθρών. Επένδυσε στην απογοήτευση τους και την κακοδαιμονία τους, χρησιμοποιώντας μεταφυσικούς όρους που είχαν να κάνουν με τη «Παγγερμανική Ψυχή» και την «Άρεια Φυλή». Έντυσε τα μέλη του κόμματος του με στολές, οργάνωσε παρελάσεις και προχώρησε σε βίαιες καταστολές του αντιγερμανικού στοιχείου.

Οι αντίπαλοι του γελούσαν μαζί του, αλλά ο γερμανικός λαός ήταν πολύ φτωχός και δυσαρεστημένος για να γελάσει. Οι μάζες δεν αντιδρούν λογικά παρά μονάχα συνασθηματικά.

~~{}~~

Η πλειονότητα των δημοσιογράφων, των διανοούμενων και των πολιτικών ζητούν να δοθεί το «βήμα» -τηλεοπτικό, ραδιοφωνικό, έντυπο- στους εκπρόσωπους της Χρυσής Αυγής, πιστεύοντας ότι έτσι θα αποκαλυφτούν, θα δείξουν ποιοι πραγματικά είναι και ο κόσμος θα τους αποδοκιμάσει στις επόμενες εκλογές.

Κάνουν το ίδιο λάθος που έκαναν και οι διανοούμενοι της Γερμανίας ογδόντα χρόνια πριν, όταν θεωρούσαν το Χίτλερ έναν κλόουν, έναν λαϊκιστή που θα εξαφανιστεί το ίδιο γρήγορα όπως και εμφανίστηκε στο προσκήνιο της πολιτικής ζωής.
Ο Χίτλερ έμεινε. Οι επικριτές του, όσοι δεν πρόλαβουν να αυτοεξοριστούν, εξοντώθηκαν.

Ο Μιχαλολιάκος, μέρα με τη μέρα, συνέντευξη με τη συνέντευξη, θα κερδίζει οπαδούς και ψήφους. Γιατί απευθύνεται στο συναίσθημα ενός έθνους σε μόνιμη πλέον μανιοκατάθλιψη.

~~{}~~

Ένα απλό παράδειγμα συναισθηματικης προσέγγισης.
Αν γράψω: «Οι προηγούμενες κυβερνήσεις έκαναν κακή διαχείριση της εξουσίας που έλαβαν από το λαό», δε θα αγγίξω τόσο τον αναγνώστη όσο αν γράψω: «Ανδρείκελα, δωσίλογοι που παίρνουν εντολές από ανώτερα κέντρα με σκοπό να εκμηδενίσουν τον ελληνικό λαό και την ιστορία του».

Ίσως ένας άνθρωπος που έχει μια κάποια οικονομική σιγουριά, αισθάνεται ευτυχισμένος μέσα στην οικογένεια του, κατέχει πνευματική καλλιέργεια ανώτερη των γηπέδων και των σκυλάδικων, και ατενίζει το μέλλον –το δικό του και των παιδιών του- με αισιοδοξία, να μη δώσει σημασία στη δεύτερη φράση.

Όμως εκείνος που αδυνατεί να πληρώσει τους πάγιους λογαριασμούς, εκείνος που είναι άνεργος και απελπισμένος, εκείνος που τσακώνεται ολημερίς με το/τη σύντροφο του και ποτέ δεν νιώθει την υπέρτατη απελευθέρωση του έρωτα, εκείνος που δεν τολμάει να απαντήσει στο παιδί του όταν τον ρωτάει γιατί δεν παίζουν πια, εκείνος που δεν έχει ούτε μέλλον ούτε παρόν, εκείνος θα χειροκροτήσει όταν δει να δέρνουν κάποιο από τα «ανδρείκελα» -ή κάποιο πολύ πιο εύκολο στόχο.

Ένας “πλούσιος” Εβραίος δέρνεται από τους Ναζί

~~{}~~

Και αν κάποιος υποστηρίξει ότι ο ελληνικός λαός του 2012 είναι ωριμότερος συναισθηματικά, ηθικά, πνευματικά, από τους Γερμανούς του ’30, θα πρέπει να μου δώσει ένα δυο παραδείγματα αυτής της ωρίμανσης και τι την έχει προκαλέσει.

Είναι το υψηλό επίπεδο της τηλεόρασης; Η παιδεία των φροντιστηρίων; Η κουλτούρα των γηπέδων ή της μουσικής που ακούει η πλειονότητα των Ελλήνων; Οι τέχνες, τα γράμματα ή μήπως η αλληλεγγύη που καθημερινά επιδεικνύει ο κάθε ένας από εμάς;

Η άνοδος του φασισμού παγκοσμίως –ας μην ξεχνάμε ότι στη Γαλλία η Λεπέν έφτασε το 22%- είναι ένα από τα συμπτώματα της ασθένειας. Η ασθένεια είναι ο παγκοσμιοποιημένος φιλελευθερισμός, αυτό που στην εποχή του Βίλχελμ Ράιχ ονομαζόταν καπιταλισμός.

~~{}~~

Ο φιλελευθερισμός, ο οποίος μέσα από την κουλτούρα που προωθεί –των ριάλιτι σόου όπου καθαγιάζεται η μετριότητα και το εφήμερο της άνοστης διασημότητας, των βιβλίων που σε κάνουν να ξεχνιέσαι και να ξεχνάς, των τραγουδιών και των ταινιών που τραγουδάς και παρακολουθείς χωρίς να συγκινείσαι ή να σκέφτεσαι- σε προετοιμάζει για να αποδεχτείς ό,τι και να σου πασάρουν ως απαραίτητη προϋπόθεση της ζωής σου.

Ο φιλελευθερισμός που σε υποβιβάζει στο επίπεδο του μυρμηγκιού και κάθε τόσο σε τρομοκρατεί με την ιδέα του μυρμηγκοφάγου για να συνεχίσεις να τρέφεις τη βασίλισσα.
Ο φιλελευθερισμός που καταστρέφει αδίστακτα όσους τολμούν να αντιταχθούν στις οδηγίες του –οι οποίες είναι πιο πολύ διαταγές.

Η ασθένεια του φιλελευθερισμού -και τα συμπτώματα του- δε θεραπεύεται με το διάλογο. Τίποτα δεν πρόκειται να μας δοθεί, αν εμείς δεν το διεκδικήσουμε.

Και όσοι τώρα γελάνε με τους βουλευτές της Χρυσής Αυγής ίσως, μετά από πέντε χρόνια, να πάρουν το δρόμο για την αυτοεξορία ή για τα στρατόπεδα εξόντωσης.