“Και τιμούσαν τον Ιανό οι Ρωμαίοι, τον θεό της ειρήνης και του πολέμου, τον θεό όλων των ενάρξεων και όλων των μεταβάσεων”
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
ΘΕΣΗ – Το πρώτο πρόσωπο του Ιανού
“Ο κόσμος ξεκίνησε χωρίς τον άνθρωπο και θα τελειώσει χωρίς αυτόν”
Claude Levi-Strauss
Έγραφα τις προάλλες ότι “η τέχνη είναι το άλλοθι της ανθρωπότητας”. Σήμερα νιώθω ότι η τέχνη, τα γράμματα, ο πολιτισμός είναι το ψευδές άλλοθι των δολοφόνων.
Αν αντιμετωπίσουμε την ανθρωπότητα ως ολότητα και ζυγιάσουμε τα εγκλήματα, τότε πώς μπορεί ο πολιτισμός να εξισορροπήσει τη φρίκη;
Οι καλλιτέχνες αυταπατώνται, ζουν τον προσωπικό τους μύθο, καθώς πιστεύουν ότι η τέχνη είναι η συνείδηση της ανθρωπότητας. Η συνείδηση του πιο καταστροφικού είδους είναι πλημμυρισμένη αίμα. Και όχι μόνο συνανθρώπων.
Τα τελευταία 40 χρόνια εξαφανίσαμε το 50% των άγριων ζώων. Γιατί; Επειδή μπορούμε.
Ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο που έχει ανεπτυγμένη αυτεπίγνωση και γνώση της ιστορικής συνέχειας. Αυτό τον κάνει ικανό να επιλέγει κι αυτό τον καθιστά απόλυτα ένοχο, δίχως κανένα ελαφρυντικό, για τα εγκλήματα του.
Αν κάποιος θα έπρεπε να δικαστεί για εγκλήματα ενάντια στην ανθρωπότητα και τον πλανήτη, αυτή θα έπρεπε να είναι η ίδια η ανθρωπότητα, στο σύνολο της.
~~{}~~
Προσπαθείστε να δείτε την ανθρωπότητα σαν να μην είστε μέρος της. Φανταστείτε ότι ένα εξελιγμένο είδος (εξωγήινοι, θεοί, όντα από άλλες διαστάσεις) καταφτάνει για να μας δικάσει.
Ανατρέχουν όλη την ανθρώπινη ιστορία και βρίσκουν σφαγές, πολέμους, γενοκτονίες, καταστροφές. Αλήθεια πιστεύετε ότι θα μπορούσαμε να δικαιολογηθούμε αναφέροντας τον Βαν Γκογκ και τον Καβάφη;
Πόσα βιβλία, πόσα αριστουργήματα, πόσες Ενάτες, εξισορροπούν το θάνατο ενός παιδιού, από πείνα, σ’ έναν πλανήτη όπου κάποιοι πληρώνουν διαιτολόγους για να χάσουν τα κιλά-των- διακοπών;
Απ’ τη μια γωνιά λιμοκτονία. Από την άλλη παχυσαρκία και δίαιτες Άτκινς.
Απ’ τη μία γωνιά κονσέρβες με κρέας και βιταμίνες και εμβόλια για τους σκύλους, από την άλλη αποφάγια -στην καλύτερη περίπτωση- για τους ανθρώπους.
Όμως η Γη είναι σφαιρική, δεν θα έπρεπε να έχει “γωνίες”.
~
Άλλοθι σημαίνει ότι ο κατηγορούμενος βρισκόταν κάπου αλλού τη στιγμή που διαπράχτηκε το έγκλημα.
Όμως οι άνθρωποι είμαστε εδώ.
Και τώρα πια κανείς δεν μπορεί να δικαιολογηθεί λέγοντας: “Δεν ήξερα”.
Αν δεν ξέρω (ισχυρισμός ανυπόστατος στον αιώνα της πληροφορίας) είναι επειδή δεν ήθελα να μάθω, δεν ήθελα να ακούσω, είχα σημαντικότερα πράγματα να κάνω.
Έχουμε αποδεχτεί το έγκλημα και είμαστε συναυτουργοί όσο το παρακολουθούμε άβουλοι και μοιραίοι.
Δεν μπορούμε να ελπίζουμε στο έλεος των δικαστών. Δεν μας αξίζει έλεος.
~~{}~~
Οι μόνοι άνθρωποι που είναι αθώοι είναι τα παιδιά. Αυτά που σκοτώνουμε, βιάζουμε, σκλαβώνουμε, αφήνουμε να λιμοκτονήσουν ή να πεθάνουν από αρρώστιες-ανέκδοτα ή από τρομαχτικές ασθένειες (που γίνονται τέτοιες μόνο όταν απειλούν τη “γωνιά” μας).
Για όσο καιρό παιδιά θα δολοφονούνται σε κάποια γωνιά του στρογγυλού πλανήτη μας, όλοι μας θα είμαστε υπόλογοι.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
ΑΝΤΙΘΕΣΗ: Το δεύτερο πρόσωπο του Ιανού
“Δεν μπορείς να λύσεις ένα πρόβλημα αν η σκέψη σου μείνει στο ίδιο επίπεδο που ήταν όταν δημιουργήθηκε το πρόβλημα”.
Άλμπερτ Αϊνστάιν
Μέχρι την αναγέννηση οι αστρονόμοι αποτύγχαναν να επιλύσουν το πρόβλημα των ανάδρομων πλανητών. (Οι πλανήτες φαίνονται κάποια στιγμή να οπισθοδρομούν στον ουρανό, πριν συνεχίσουν κανονικά την πορεία τους.)
Εφηύραν πολύπλοκες σχέσεις κινήσεων, γελοιωδώς πολύπλοκες, αλλά το λάθος τους ήταν στην ερώτηση.
Το πρόβλημα ήταν το μοντέλο που χρησιμοποιούσαν, ήταν το “παράδειγμα” που χειρίζονταν.
Γιατί μέχρι το 1543 οι άνθρωποι πίστευαν στο γεωκεντρικό σύστημα. Η Γη ακίνητη στη μέση και όλες οι ουράνιες σφαίρες να κινούνται γύρω της.
Ώσπου βρέθηκε ο Κοπέρνικος, ο οποίος (παίρνοντας έμπνευση και από τον Αρίσταρχο τον Σάμιο) έκανε “paradigm shift”, άρση παραδείγματος. Απλώς άλλαξε το μοντέλο και όλα τα προβλήματα λύθηκαν.
Με το ηλιοκεντρικό σύστημα εξηγήθηκε η φαινομενικά ανάδρομη πορεία των πλανητών.
Το βιβλίο του “De revolutionibus” που τυπώθηκε το 1543 (ας θυμηθούμε τον Γουτεμβέργιο και τη Δεύτερη Πληροφοριακή Επανάσταση), άσκησε τόσο καταλυτική επίδραση ώστε το λατινικό revolutio (=περιστροφή), έγινε στα αγγλικά και στα γαλλικά revolution και σημαίνει πλέον επανάσταση.
Με τη συμβολή του Κέπλερ, του Γαλιλαίου και του Νεύτωνα -εκατό χρόνια μετά, αποδείχτηκε ότι η φύση προτιμάει τις απλές λύσεις, ο νόμος της ελαχίστης ενέργειας.
Βεβαίως ο παλιός κόσμος δεν δέχτηκε τόσο εύκολα την αλλαγή. Έπρεπε να καεί ο Τζιορντάνο Μπρούνο και να αναγκαστεί ο Γαλιλαίος να αποκηρύξει δημοσίως τις βλάσφημες ιδέες του. Όμως τελικά, όπως πάντα συμβαίνει, η αλλαγή επικράτησε.
Η αλλαγή είναι η μόνη βεβαιότητα.
Αυτή η άρση παραδείγματος σήμανε το πέρασμα του ανθρώπου από το Μεσαίωνα στην Αναγέννηση και στο Διαφωτισμό.
~~{}~~
Πολλοί πιστεύουν ότι σήμερα ζούμε έναν νέο Μεσαίωνα. Αυτό που τους μπερδεύει είναι η φαινομενικά ανάδρομη πορεία της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους.
Η ανθρωπότητα εξελίσσεται σαν να χορεύει καλαματιανό. Δέκα βήματα μπροστά και δύο πίσω. Αυτά τα δύο βήματα προς τα πίσω δεν είναι οπισθοδρόμηση, είναι μέρος της εξέλιξης. Αυτά είναι που θα μας δώσουν την 
ώθηση για να περάσουμε στο επόμενο επίπεδο.
Η ανθρωπότητα ετοιμάζεται για το επόμενο “paradigm shift”. Και κάθε γέννα έχει ωδίνες. Ο παλιός κόσμος πεθαίνει και ο νέος δεν έχει ακόμα γεννηθεί. Αυτό είναι επώδυνο.
~
Το νέο μοντέλο δεν θα το δημιουργήσουν οι παλιοί άνθρωποι. Θα είναι κάτι τόσο καινούριο, αλλά και τόσο απλό, που σε χίλια χρόνια οι απόγονοι μας θα αναρωτιούνται πως το είχαμε σκεφτεί μέχρι τον 21ο αιώνα.
Η “επίπεδη Γη” δεν σας φαίνεται αστεία υπόθεση; Κι όμως, μέχρι την Αναγέννηση ήταν κοινή πεποίθηση.
~
Η νέα γενιά, τα παιδιά που γεννήθηκαν εν μέσω της ψηφιακής επανάστασης, αυτά θα αλλάξουν το μοντέλο. Γιατί ο πλανήτης της ελεύθερης πληροφορίας είναι πιο σφαιρικός από ποτέ.
Η μονοδιάστατη πολιτική σκέψη που είναι χτισμένη πάνω σε έναν άξονα (δεξιοί-αριστεροί, ρεπουμπλικάνοι-δημοκράτες, κομμουνιστές-αντικομμουνιστές, φασίστες-αντιφασίστες, φτωχοί-υπερπλούσιοι) θα ξεπεραστεί μέσα από μια Νέα Σύνθεση.
Η οργάνωση της Νέας Σύνθεσης δεν θα είναι πυραμοειδής, θα είναι σφαιρική.
Η κοινωνιολογία της Νέας Σύνθεσης, η κυβερνοκοινωνιολογία, θα χτιστεί στα πρότυπα της οικολογίας.
Και στην οικολογία οι υπερβολές αυτοπεριορίζονται.
“Μηδέν άγαν”, είναι το σύνθημα της Γαίας.
~~{}~~
Το νέο μοντέλο δεν θα είναι καν ανθρωποκεντρικό. Θα είναι γεωκεντρικό.
Ο άνθρωπος θα αντιληφθεί ότι είναι μέρος του πλανήτη, όχι κυρίαρχος του.
Η ανθρωποκεντρική οικονομία βασίζεται στο χρήμα -το οποίο ενέχει την “τάση” να κατανέμεται άνισα και να συσσωρεύεται.
Η γεωκεντρική οικονομία πόρων θα βασίζεται στην ελεύθερη πληροφορία, στην αυτοματοποίηση, στο σεβασμό προς τη Γαία και στην σωστή κατανομή αγαθών (όχι χρημάτων).
Η ανθρώπινη σκέψη, με τη βοήθεια των κβαντικών υπολογιστών, θα δημιουργήσει νέα μοντέλα, νέες θεωρίες, μια νέα φυσική που ακόμα φαντάζει μεταφυσική, που θα μας οδηγήσουν στα άστρα.
Ο άνθρωπος γεννήθηκε στη Γη, αλλά δεν θα πεθάνει σε αυτήν.
Το μέλλον μας είναι να εξαπλωθούμε, να μετοικήσουμε σε άλλους πλανήτες.
~~{}~~
Το ερώτημα που τίθεται άμεσα είναι αν ο άνθρωπος θα ξεπεράσει τις αντιφάσεις του για να προβεί σε αυτή την Νέα Σύνθεση, πριν αυτοκαταστραφεί.
Η απάντηση στο αίνιγμα είναι πάντα η ίδια: Ο άνθρωπος.
Γιατί αυτή είναι η φύση του: Να ξεπερνάει τη φύση του.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
ΣΥΝΘΕΣΗ
“Time present and time past are both perhaps present in time future
and time future contained in time past”
T.S.Elliot
~
Μέσα από την ενοχή και την αθωότητα,
μέσα απ’ το τυχαίο και την αναγκαιότητα, μέσα απ’ την ευαισθησία και τη σκληρότητα, μέσα απ’ την ποίηση και την καταστροφικότητα, μέσα απ’ το μέτρο και την ακρότητα, μέσα από την αγένεια και την αβρότητα, μέσα από το αγνό και την ρυπαρότητα, μέσα από την αλαζονεία και την ταπεινότητα, μέσα απ’ το αγαθό και τη φαυλότητα, το απλό και την πολυπλοκότητα, τη διαμάχη και τη συντροφικότητα, το χθόνιο και την πνευματικότητα, τη φαντασία και την πραγματικότητα, το κοινό και την μοναδικότητα, την απελπισία και τη μακαριότητα, το βλάσφημο και την αγιότητα, την προσήνεια και τη σκαιότητα,
αναδύεται, εύθραυστη και παράδοξα ανθεκτική,
η ανθρωπότητα.
Ο Άνθρωπος, ικανός για τα χείριστα και για τα μέγιστα.
Ο Άνθρωπος, η γέφυρα ανάμεσα στο τίποτα και στην αποθέωση.
Ο Άνθρωπος, ούτε ζώο ούτε θεός, κι όμως ζωώδης και θείος.
Ο Άνθρωπος, ελεύθερος να επιλέγει και δεσμώτης των επιλογών του.
Ο Άνθρωπος, παράλογος και έλλογος, αρχαίος και θνητός.
Ο Άνθρωπος: Η ενσαρκωμένη αντίφαση.
