Το mind game του Μακιαβέλι

Θα ήθελα να είμαι αρκετά έξυπνος ώστε να το έχω προσχεδιάσει, όμως δεν είμαι. Προέκυψε τυχαία, χαοτικά, αλλά το διασκέδασα.

Άλλωστε είναι καλύτερο να μην ξέρεις πού θα καταλήξεις, όταν ξεκινάς να παίζεις. Ο Ιησούς είχε κλάψει, είχε εξοργιστεί, ίσως και να ‘χε βαρεθεί κάποιες στιγμές, αλλά ποτέ δεν γέλασε. Όταν γνωρίζεις τα πάντα τίποτα δεν σε ξαφνιάζει. Κι αυτό είναι βαρετό.

Αναφέρομαι σ’ ένα παλιότερο κείμενο που όλως τυχαίως λειτούργησε σαν ψυχολογικό πείραμα -διαδικτυακό, ή σαν mind game. Το κείμενο είναι το “Τεστ ευφυΐας του Μακιαβέλι. Μάθε τι μυαλό έχεις.” http://sanejoker.info/2012/03/machiavelis-iq-test1.html

Αυτό το κείμενο ξεκινάει με μια κατηγοριοποίηση ανθρώπων, όπως αυτές που συνήθιζε να κάνει ο Μακιαβέλι:

«Υπάρχουν τριών ειδών μυαλά.
Το πρώτο αντιλαμβάνεται από μόνο του.
Το δεύτερο καταλαβαίνει αυτό που το πρώτο αντιλαμβάνεται, εφόσον το πρώτο του το εξηγήσει.
Το τρίτο δεν καταλαβαίνει ούτε από μόνο του ούτε αν του εξηγήσουν.
Το πρώτο είναι εξαιρετικό, το δεύτερο πολύ καλό και το τρίτο άχρηστο.»

Εδώ φαίνεται ότι καλύτερο μυαλό είναι το πρώτο.

~~

Στη συνέχεια έγραψα μια αλληγορική διήγηση, που απέδωσα στον Ντε Κουίνσυ. Σ’ αυτή οι τρεις τύποι του Μακιαβέλι αναλαμβάνουν να περάσουν έναν ποταμό.

Παρουσιάζω τον πρώτο ως τον υπεράνθρωπο που τα καταφέρνει όλα τέλεια, πάντα τέλεια. Αλλά τον επιχρωματίζω με μια δόση σαρκασμού, γιατί δεν τους συμπαθώ ιδιαίτερα αυτούς τους ανθρώπους (ουσιαστικά δεν υπάρχουν, είναι εκείνοι που νομίζουν ότι τα κάνουν όλα τέλεια).

Ο δεύτερος, στην υποτιθέμενη διήγηση του Ντε Κουίνσυ, είναι ο γνωστός παρατρεχάμενος κωλοσφουγγάριος, όλοι έχουμε συναντήσει κάποιον τέτοιο. Και η Ελληνική Βουλή (καθώς και κάθε κοινοβούλιο ανά την υφήλιο, μην είμαστε εθνοκεντρικοί) βρίθει παρόμοιων ατόμων -αν έχει και τίποτα άλλο.

Ο τρίτος, παρότι loser και weirdo, είναι εκείνος που προτιμώ, και νομίζω ότι φαίνεται.

Εδώ, λοιπόν, καλύτερο μυαλό είναι το τρίτο, ο τύπος που λέει: “frankly my dear i don’t give a damn”.

~~

Έπειτα επινόησα κι ένα τέταρτου τύπου μυαλό, που θα μπορούσαμε να τον πούμε αμφισβητία. Είναι αυτός που δεν αποδέχεται τίποτα ως αυτονόητο και βέβαιο.

Τον έθαψα σ’ ένα παλίμψηστο που βρέθηκε στη βιβλιοθήκη του Βατικανού (το αναφέρει και το National Geographic, τεύχος 1232, αμερικανική έκδοση, 2004, αν δε με πιστεύετε).

Υποτίθεται ότι ο Καίσαρας Βοργίας εξανάγκασε τον Μακιαβέλι να αφαιρέσει την αναφορά στον Τέταρτο Άνθρωπο, πράγμα που δείχνει ότι εκείνος ήταν ο πιο επικίνδυνος.

Συμπέρασμα (ως τώρα): Καλύτερο μυαλό είναι το τέταρτο.

~~

Στη συνέχεια, μετά από λίγη φλυαρία, έγραψα:
“Τα τρίτα μυαλά, εκείνα που δεν καταλαβαίνουν ούτε έτσι ούτε αλλιώς, δεν είναι άχρηστα.
Αντιθέτως, είναι τα πιο χρήσιμα. Γιατί χειραγωγούνται πιο εύκολα.”

Οπότε, ξαφνικά, κάποιοι που ίσως είχαν ταυτιστεί με το τρίτο μυαλό της διήγησης του “Ντε Κουίνσυ”, βρίσκονται να κατηγορούνται για ηλιθιότητα.

~~

Το τελειωτικό χτύπημα έρχεται αμέσως μετά:
“Όσοι, εκ των αναγνωστών, θεωρήσουν αυτή την ανάρτηση ιδιοφυή, μεγαλειώδη ή –τουλάχιστον- εξαιρετική, την κοινοποιήσουν και τη διαδώσουν (προσοχή: αν το στείλεις σε δέκα φεϊσμπουκιανούς φίλους σου κάτι καλό θα σου συμβεί, αν δεν το κάνεις θα πάθεις κάποιο ατύχημα) ανήκουν στην πρώτη κατηγορία.”

Η αρχική μου πρόθεση όταν έγραψα αυτή την πρόταση ήταν να αστειευτώ, πράγμα που φαίνεται μ’ εκείνο το “κάτι καλό θα σου συμβεί αν το κοινοποιήσεις στο facebook”, τακτική που θυμίζει τα chain letter.

Όμως λειτούργησε διαφορετικά -κι αυτό είναι το πιο παράξενο με την ιστορία. Αυτή η χιομουριστική προτροπή “κοινοποιήστε το για να είστε στην πρώτη κατηγορία“, έκανε κάποιους να πιστέψουν ότι προσπαθώ να τους χειραγωγήσω!

Και κάποιους άλλους να πιστέψουν ότι προσπαθώ να τους δοκιμάσω -αν θα πίστευαν ότι προσπαθώ να τους χειραγωγήσω.

Σας μπέρδεψα, μπερδεύτηκα κι εγώ. Ας το γράψω αλλιώς, σ’ επίπεδα εμβάθυνσης.

~~

Πρώτο επίπεδο αντίδρασης
“Ωραία! Αν το κοινοποιήσω ανήκω στην πρώτη κατηγορία, στα εξαιρετικά μυαλά. Το κοινοποιώ.”

Δεύτερο επίπεδο αντίδρασης
“Τι γελοίος! Προσπαθεί να με πείσει να κοινοποιήσω το κείμενο του, για να πιστέψω ότι ανήκω στην πρώτη κατηγορία. Όμως αν το κάνω θα με έχει χειραγωγήσει, έτσι όπως τον συμφέρει, οπότε θα είμαι εύκολα χειραγωγήσιμος, και θ’ ανήκω στην τρίτη κατηγορία. Δεν το κοινοποιώ.”

Τρίτο επίπεδο αντίδρασης
“Χα! Νομίζει ότι είναι πιο έξυπνος από μένα. Ψυχολογικό πείραμα κάνει, πάλι. Με ωθεί να κοινοποιήσω το κείμενο, ενώ πριν μου έλεγε στα μούτρα ότι οι Τρίτοι είναι εύκολα χειραγωγήσιμοι, για να δει αν τσιμπήσω το δόλωμα, αν θα αισθανθώ κατώτερος κοινοποιώντας ‘το, ενώ στην πραγματικότητα, αν το κοινοποιήσω, θα έχω καταρρίψει τη θεωρία του. Το κοινοποιώ.”

Τέταρτο επίπεδο αντίδρασης
“Τι βλάκας! Νομίζει ότι θα το κοινοποιήσω, για να δείξω ότι δεν επηρεάστηκα απ’ την προτροπή του, που με κάνει να μη θέλω να το κοινοποιήσω, αλλά αυτή η άρνηση αποδεικνύει ότι ήθελα να το κοινοποιήσω, αλλά αν το κοινοποιήσω θα είναι σαν να αποδέχομαι ότι δεν θέλω να το κοινοποιήσω, αλλά το κοινοποιώ για να μη φανεί ότι δεν θέλω. Δεν το κοινοποιώ.”

Πέμπτο επίπεδο αντίδρασης -μπορεί και πρώτο
“Πλάκα έχει αυτό το κείμενο. Παράξενο, αλλά ωραίο.”
(Η κοινοποίηση ή η μη-κοινοποίηση σ’ αυτό το επίπεδο εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που δεν μπορούμε να αναλύσουμε.)

~~

Τελικό συμπέρασμα δεν υπάρχει σ’ αυτό το κείμενο. Μόνο η άποψη μου. Κι αυτή είναι ότι δεν υπάρχουν κατηγορίες ανθρώπων. Όλοι είμαστε ικανοί για τα χειρότερα και για τα καλύτερα. Επιπλέον όλοι τα καταφέρνουμε πολύ καλά σε κάποια πράγματα κι εντελώς χάλια σε κάποια άλλα. Ξεχάστε τον μύθο των υπερανθρώπων και των υπανθρώπων.

Αλλά αυτή είναι μόνο η άποψη μου, και για τίποτα δεν είμαι βέβαιος.

~

Αν σας άρεσε αυτό το κείμενο κοινοποιήστε ‘το. Τίποτα καλό δεν θα συμβεί χάρη σ’ αυτή την κοινοποίηση ούτε τίποτα κακό αν δεν το κάνετε.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ΥΓ: Στο τέλος του κειμένου για το “τεστ ευφυΐας” υπάρχει μια φωτογραφία του Τέσλα, και η αναφορά σε αυτόν ως τύπος μυαλού Α.
Ο Τέσλα ήταν σίγουρα μεγαλοφυής, αλλά μαζί κι ανόητος. Ένας genius loser. Και κάτι τέτοιο πάντα ακούγεται γοητευτικό, ρομαντικό, εκτός κι αν πεθαίνεις άπορος, ενώ ο Έντισον κάνει πάρτι στο ρετιρέ.

ΥΓ2: Το “χιομουριστική” έγινε κατά λάθος; Πόσοι το είδαν;

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Η φωτογραφία είναι του Helmut Newton. O David Bowie το 1982. Τελείως άσχετη με το θέμα.
Τελείως; Ή μήπως…