“Το να δημιουργείς, σημαίνει επίσης να δίνεις μια μορφή στο πεπρωμένο σου.”
Αλμπέρ Καμύ
“Αν ακούς μια φωνή μέσα σου να σου λέει «δεν μπορείς να ζωγραφίσεις», τότε οπωσδήποτε να ζωγραφίζεις, και η φωνή θα σωπάσει.”
Βαν Γκογκ
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Αυτός είναι ένας μύθος από την Παπούα Νέα Γουινέα.
Το κενό και το δώρο
Οι άνθρωποι γεννιούνται γεμάτοι. Η ψυχή είναι ακριβώς τόση όσο το σώμα τη στιγμή της γέννησης.
Το σώμα μεγαλώνει. Αλλά η ψυχή παραμένει ίδια.
Όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος, τόσο μεγαλώνει και το κενό μέσα του.
Το κενό σε κάνει διάφανο (έτσι λένε την κατάθλιψη), μπορεί να σε οδηγήσει στα δέντρα νύπα. Από αυτά κρεμιούνται όσοι υποφέρουν απ’ το κενό.
Στην αρχή του χρόνου επειδή οι άνθρωποι όλο κι αυτοκτονούσαν, και στο τέλος δεν θα έμενε κανένας, τα ζώα έκαναν συμβούλιο πώς θα τους βοηθήσουν.
Η έχιδνα (ένας μυρμηγκοφάγος της Νέας Γουινέας) έδωσε στους ανθρώπους την ικανότητα να ονειρεύονται και στον ξύπνιο τους. Από τότε η έχιδνα δεν βλέπει όνειρα όταν κοιμάται.
Ο καζουάριος (ένα άπτερο πτηνό) τους έδωσε τα φτερά του, για να μπορούν να πετάξουν με τη φαντασία τους. Το πουλί δεν πετάει από τότε.
Η Αράχνη τους έδωσε το καλύτερο δώρο, τον ιστό της. Εκείνη παγιδεύει τα θύματα της στο χώμα.
Από τότε οι άνθρωποι έκαναν υφαντά και κεραμικά, ζωγράφιζαν, χόρευαν και τραγουδούσαν, έλεγαν ιστορίες. Και δεν κρεμιόντουσαν στα νύπα, γιατί γέμιζαν το κενό τους.
~~
Οι μύθοι είναι η πρώτη προσπάθεια ερμηνείας του Κόσμου και του Εαυτού.
Αυτό που έλεγαν οι ιθαγενείς της Νέας Γουινέας, πλέον είναι βεβαιότητα για τους ψυχολόγους: Ο καλύτερος τρόπος να γεμίσεις το κενό σου είναι η δημιουργικότητα.
Βεβαίως χρειαζόμαστε την αγάπη, τον έρωτα, τη φιλία, το σεξ (με όποια σειρά προτίμησης θέλει ο καθένας).
Βεβαίως χρειαζόμαστε τη διασκέδαση, την επαφή με τη φύση, τις γιορτές, τις στιγμές απόλυτης ξεκούρασης, τις ώρες της σωματικής εκτόνωσης κι εκείνες του διαλογισμού (όταν αδειάζουμε το μυαλό μας).
Κάθε άνθρωπος μπαίνει σε μικρή έκσταση όταν παρακολουθεί μια συναυλία ή ένα θεατρικό, έναν αγώνα ποδοσφαίρου, μια ταινία που τον συναρπάζει και τον κάνει να ξεχνάει τον κόσμο γύρω του, να ξεχνάει τον εαυτό του.
Όμως πόσο συναρπαστικό θα φαινόταν σ’ ένα μικρό παιδί να βλέπει τα άλλα παιδιά να παίζουν στην παιδική χαρά, κι εκείνο να κοιτάει απ’ έξω;
Ο θεατής είναι παθητικός δημιουργός.
Το χρειαζόμαστε κι αυτό. Όμως δεν είναι αρκετό. Δεν θέλουμε, δεν μπορούμε να είμαστε μόνο παθητικοί δέκτες. Πρέπει κι εμείς να δημιουργήσουμε, για να γεμίσουμε το κενό μας.
~~
Δημιουργία δεν είναι μόνο οι εννιά τέχνες.
Το να φτιάξεις ένα νόστιμο φαγητό, είναι δημιουργία. Ένα γκράφιτι, να πλέξεις ένα κασκόλ ή ένα μακραμέ, να φτιάξεις κόσμημα, να ληστέψεις μια τράπεζα, είναι δημιουργία.
~~
Και γιατί χρειαζόμαστε τη δημιουργικότητα;
Η σωτηρία της ψυχής είναι πολύ μεγάλο πράγμα, λέει η στιχουργός.
Όταν γινόμαστε δημιουργικοί γεμίζουμε το κενό της ψυχής μας, αυτό που αναφέρουν οι Παπούα, χωρίς δεκανίκια ξένα.
Δεν καταναλώνουμε για να νιώσουμε καλύτερα. Αυτή είναι η μεγαλύτερη παγίδα. Αγοράζω κάτι για να γεμίσω το κενό μου. Δεν γεμίζουν έτσι τα κενά, αγαπητέ μου.
Δεν γινόμαστε σκλάβοι της συνήθειας, της ρουτίνας. Αυτό μπορεί να σε υπνωτίσει, να μην νιώθεις το κενό. Αλλά θα έρθει μια στιγμή που θα αφυπνιστείς και θα καταλάβεις ότι ξόδεψες λάθος όλη σου τη ζωή -και δυστυχώς δεν έχεις δεύτερη ευκαιρία.
Δεν εξαρτιόμαστε από τους άλλους, δεν τους καταβροχθίζουμε, ούτε τους αφήνουμε να μας εξοντώσουν, για να νιώσουμε απαραίτητοι. Κάθε άνθρωπος είναι ένα νησί χωριστό -που ενώνεται με όλα τα άλλα με τη θάλασσα.
Δεν ζούμε για να ολοκληρώσουμε τα όνειρα κάποιων άλλων, είτε είναι οι γονείς μας, είτε οι φίλοι μας, είτε οι σύντροφοι μας, είτε τα παιδιά μας. Ζούμε για να ολοκληρώσουμε το δικό μας όνειρο. Και δεν θα έχουμε δεύτερη ευκαιρία.
Δεν αναμασάμε τις ιδέες των άλλων δημιουργικών ανθρώπων. Αγαπάμε κάποιους και τους κλέβουμε χωρίς τύψεις. Αλλά προχωράμε παρακάτω, δεν έχουμε ιερά είδωλα. Η δημιουργία που γεμίζει καλύτερα το κενό είναι η δική μας.
~~
Τελικά αυτό είναι όλο το νόημα της δημιουργικότητας: Να δώσει νόημα στη ζωή μας.
Γιατί καθώς γεμίζεις το κενό σου με την τέχνη απομακρύνεσαι απ’ όλες τις αγχόνες και τις αρκουδοπαγίδες που καραδοκούν στο δάσος.
Μπορεί να νιώθεις ότι έρχεται το Τέλος του Κόσμου, για σένα αποκλειστικά. Νομίζεις ότι έχεις φτάσει στον πάτο κι ότι δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να επιστρέψεις σ’ εκείνες τις μέρες της ευτυχίας και της λιακάδας. Τετέλεσθαι.
Το έχω πάθει αρκετές φορές, γιατί να κρύβουμε τα κενά μας;
Όσο γεμάτος νιώθεις όταν είσαι καλά, τόσο άδειος νιώθεις τότε.
Δεν υπάρχει τίποτα που να δίνει νόημα στη ζωή σου. Νιώθεις ότι απέτυχες στα πάντα. Πιστεύεις ότι φταις εσύ που απέτυχες. Και υπάρχει μόνο μια διέξοδος: “Γενέθλια κι αγόρασα σκοινί”, όπως λένε οι στίχοι του Τριπολίτη.
Όταν νιώθω έτσι, ιδανικός αυτόχειρας, παίρνω στυλό και τετράδιο.
Απλό στυλό, bic όπως λέγαμε κάποτε. Τα στυλό που έχω αγοράσει τόσα χρόνια μ’ έχουν σώσει.
Όποτε νιώθω το κενό να με πνίγει σαν αγχόνη πιάνω ένα στυλό και γράφω όπου βρω. Στο τετράδιο, σε Α4 κόλλες, σε χαρτοπετσέτα, στο χέρι μου.
~~
Γενέθλια γράφω πιο πριν. Γενέθλια του Γελωτοποιού, γίνεται δέκα χρονών.
Ψάχνοντας κάτι άλλο έπεσα στην πρώτη ανάρτηση του μπλογκ.
Ήταν στις 20-10-2010 (ωραίος αριθμός 2010-2010).
Στο μπλογκ υπάρχουν 1.202 πρωτότυπα κείμενα.
Καμία αναδημοσίευση από άλλο site ή μπλογκ.
153 είναι από τους συνεργούς του Συνεργείου Δημιουργικής Γραφής και του Εργαστηρίου Μυθοπλασίας.
103 είναι αγγλικές μεταφράσεις, οι περισσότερες απ’ τον Αλέξανδρο Μαντά.
Τα υπόλοιπα 946 είναι του υποφαινόμενου. Περισσότερες από 5.000 σελίδες, δέκα τόμοι πεντακοσίων σελίδων.
Κάπως έτσι γεμίζουμε το κενό.
~~
Εν κατακλείδι:
Μετά από είκοσι χρόνια συγγραφής και δέκα χρόνια στο μπλογκ που καταλήξαμε; Πουθενά.
Όταν καταλήγεις τότε χάνεσαι.
Δεν υπάρχει τέλος στη δημιουργικότητα. Είναι το ουράνιο τόξο στον ορίζοντα. Συνεχίζεις κυνηγώντας το, ενώ ξέρεις ότι δεν υπάρχει.
Το πιο παράξενο είναι ότι χαμογελάς.
Ξέρεις ότι ακολουθείς κάτι ανύπαρκτο, αλλά χαμογελάς.
Αυτή είναι η ουσία της τέχνης μάλλον. Μόνο γεμίζεις το κενό που έμεινε στο σώμα σου όταν μεγάλωσε, όταν σταμάτησε να ταιριάζει στην ψυχή του παιδιού που ήσουν κάποτε.
~~~~~~
ΥΓ: Μην ψάξετε πουθενά για τον μύθο των Παπούα. Μόνο εγώ τον ξέρω.
Η φωτογραφία είναι των Ken Browar & Deborah Ory
Αυτή είναι η πρώτη ανάρτηση. Πριν δέκα χρόνια.
Παλιά Ημερολόγια – Μέσα στο τρένο
