Όσοι από εσάς δεν είναι τέλειοι άνθρωποι κι έχουν θέματα ψυχολογικά, υπαρξιακά και οικονομικά να επιλύσουν, μάλλον θα συμφωνήσουν μαζί μου αν γράψω ότι η ζωή είναι γεμάτη μεταπτώσεις.
Καλύτερα να πω πτώσεις… Αποτυχίες… Απογοητεύσεις.
Ιδανική ζωή χωρίς αποτυχίες δεν υπάρχει. Άνθρωποι ατσαλάκωτοι δεν υπάρχουν. Ακόμα κι αυτοί που εμφανίζονται χαμογελαστοί πάντα, κρύβουν πολλή φουρτούνα μέσα τους.
Σε κάποιους αρέσει να το δείχνουν, κάποιοι άλλοι υποφέρουν μόνοι τους, σιωπηλά. Θέμα χαρακτήρα είναι, κι ο χαρακτήρας κάθε ανθρώπου είναι το πεπρωμένο του, έτσι έλεγε ο Δημόκριτος.
Αν σχεδίαζα ένα συναισθηματικό ημερολόγιο της ζωής μου νομίζω ότι θα έβρισκα μια συνεχόμενη κίνηση, ένα εκκρεμές: Όλα πάνε καλά, νιώθω τόσο όμορφα, μετά το εκκρεμές γυρίζει προς την άλλη μεριά πάλι, περνάει απ’ τη μεσαία θέση και φτάνει στο άλλο άκρο.
Εκείνη τη στιγμή (σίγουρα το έχετε ζήσει κι εσείς), νιώθεις ότι τέλειωσε το έργο όπου παίζεις. Όλες οι προσπάθειες σου, όλη σου η ζωή πήγε χαράμι. Η μόνη λέξη που εξηγεί αυτό που νιώθεις είναι: Ματαιότητα.
Το θυμικό σου έχει πιάσει πάτο και είσαι σίγουρος πλέον ότι δεν θα ξανασηκωθείς ποτέ ξανά. Θα μείνεις εκεί μέσα, στο πηγάδι, να παρακμάζεις περιμένοντας το τέλος.
Ξέρω, ακούγεται υπερβολικά δραματικό, αλλά έτσι νιώθω- νιώθεις – νιώθουμε εκείνη τη στιγμή, τόσο δραματικά. Το συναίσθημα καθορίζει τη ζωή μας και τη σκέψη μας.
Δεν μπορείς να πεις στο μυαλό σου, στο σώμα σου: «Υπερβάλλεις. Έχει ξαναγίνει. Θα επανέλθεις.» Το μυαλό δεν πείθεται με τέτοιες λογικές απλουστεύσεις. Γιατί εκείνη τη στιγμή δεν πιστεύει ότι θα επανέλθει. Δεν νιώθει ότι μπορεί να επανέλθει.
Ο άνθρωπος είναι ζώο παράλογο και συναισθηματικό. Αν νιώθει χάλια δεν τον σώζει η λογική.
Συνάντησα μια φίλη τις προάλλες που μου έλεγε πόσο χαμηλά είχε πέσει όταν έχασε τον αδελφό της (τόσο ξαφνικός και άδικος θάνατος, αλλά ποιος θάνατος είναι δίκαιος;) Ήταν τέτοιο πλήγμα που ένιωσε ότι δεν θα ξανασηκωνόταν… Της πήρε εφτά χρόνια.
Αλλά την είδα να χαμογελάει και πάλι, μου είπε: «Είμαι καλά. Όλα πάνε καλά».
Ο χαμένος αδελφός υπήρχε εκεί, στην άκρη των ματιών της, σ’ ένα δάκρυ που ήθελε πάλι να κατακλύσει τον κόσμο της. Όμως η φίλη προτίμησε να σταθεί όρθια και να ζήσει πάλι.
~~
Όταν πέφτεις τόσο χαμηλά χάνεις την επιθυμία για ζωή. Δεν γίνεσαι απαραίτητα αυτοκτονικός, αλλά δεν βρίσκεις λόγο να σηκωθείς απ’ το κρεβάτι.
Είναι παράξενο, αλλά αυτή η έλλειψη επιθυμίας είναι συχνά η βάση της ασκητικής.
Πριν πολλά χρόνια είχα πάει στο Άγιο Όρος, ακολουθώντας τα χνάρια του Καζαντζάκη, και βρήκα έναν καλόγερο. Τον ρώτησα γιατί έγινε μοναχός.
«Για να πεθάνω προτού πεθάνω», μου είχε πει.
Δεν ξέρω αν είναι μια γνωστή χριστιανική ρήση ή αν το σκέφτηκε μόνος του. Και στον βουδισμό ο μόνος τρόπος λύτρωσης είναι ν’ απαλείψεις την επιθυμία.
Κι ίσως υπάρχει μια γοητεία σ’ όλο αυτό το ασκητικό μοντέλο, όμως…
Αν δεν είχαμε επιθυμίες πόσο άνθρωποι θα ήμασταν;
Αν δεν λαχταρούσαμε, ο καθένας αυτά που λαχταράει, τότε ποιος ο λόγος να συνεχίσουμε;
Μπορούμε να πεθάνουμε πριν πεθάνουμε, αλλά μάλλον είναι καλύτερο να ζήσουμε προτού πεθάνουμε.
~~
Όμως η ζωή των απλών ανθρώπων, η ζωή μας, δεν έρχεται σε συσκευασίες light, ούτε 1+1 δώρο, ούτε προσφορά για το τριήμερο. Μαζί με τη ΖΩΗ, μαζί με όλες τις απολαύσεις και τις χαρές παίρνεις αναγκαστικά κι όλα τα βάσανα, τις πτώσεις, τη δυστυχία, τον πόνο.
Δεν υπάρχει πακέτο διακοπών για τη Γη. Κόλαση και Παράδεισος είναι. Θα φας σκατά, θα μυρίσεις γιασεμιά. Και μερικές φορές θα χρησιμοποιήσεις την κοπριά για να δυναμώσεις τα λουλούδια.
Κι όταν πέφτεις, όταν νιώθεις ότι όλα τέλειωσαν, όταν δεν βρίσκεις νόημα να σηκωθείς απ’ το κρεβάτι; Γύρνα απ’ την άλλη και κοιμήσου λιγάκι ακόμα. Μην το ζορίζεις. Δεν είναι κακό να νιώθεις χάλια. Όλοι νιώθουμε χάλια κάθε τόσο.
Όταν αποτυγχάνεις, όταν σε προδίδουν, όταν ο κόσμος γκρεμίζεται; Εντάξει, δεν είσαι πρωτάρης, έχεις δεις τον κόσμο να γκρεμίζεται τόσες φορές. Μάλλον θα ξαναφτιαχτεί.
Μπορεί να είναι και το τέλος του κόσμου… Μέχρι να γίνει αυτό βάλε ν’ ακούσεις ένα τραγούδι, βάλε ένα ποτήρι κρασί, κλάψε όσο αντέχεις. Όλο αυτό το μαύρο, όλα αυτά τα σκατά, είναι που δυναμώνουν τις καλές σου στιγμές, τα δικά σου λουλούδια.
Μείνε κάτω όσο χρειάζεσαι. Αλλά να θυμάσαι ότι πέφτουμε για να πάρουμε φόρα και να πετάξουμε ξανά.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Η φωτογραφία είναι του David A. Harvey
