(από τον Γελωτοποιό)
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Δύο πασίγνωστα είδη μυθοπλασίας που δημιούργησε ο Αισχύλος (πριν 2500 χρόνια).
1) Ιστορία τρόμου
Στο τρίτο μέρος της Ορέστειας (ναι, υπήρχαν τριλογίες πριν τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών και το Star Wars) οι ανταγωνιστές (οι κακοί) είναι οι Ερινύες.
Πλάσματα χθόνια (απ’ τον Κάτω Κόσμο), που κυνηγάνε όσους σκοτώνουν συγγενείς εξ αίματος, για να τους ρουφήξουν το αίμα και να τους βασανίζουν ακόμα και στον Άδη – αιώνια.
Ο Αισχύλος τις εμφανίζει στην αρχή της τραγωδίας, δώδεκα Ερινύες: Είναι αηδιαστικές και μαυροντυμένες, με πύον να τρέχει απ’ τα μάτια τους, με νύχια, βρομερές (δεν έχουν φτερά).
Τις έχει ρίξει σε ύπνο ο θεός Απόλλωνας. Εμφανίζεται το φάντασμα της Κλυταιμνήστρας και προσπαθεί να τις ξυπνήσει (για να κυνηγήσουν τον Ορέστη, τον γιο της, που τη σκότωσε).
Εκείνες ξυπνάνε μία μία μουγκρίζοντας. Κι όταν σηκώνονται τραγουδάνε όλες μαζί τι πρόκειται να κάνουν στον Ορέστη όταν τον πιάσουν.
Η σκηνή είναι υποβλητική ακόμα κι όταν τη διαβάζεις. Όταν παίχτηκε για πρώτη φορά στην αρχαία Αθήνα οι θεατές τρόμαξαν τόσο πολύ, που υπάρχουν αναφορές για γυναίκες που απέβαλλαν απ’ τον φόβο τους.
Υπερβολή ίσως, αλλά σίγουρα αυτή ήταν η πρώτη ταινία τρόμου στην Ιστορία.
2) Δικαστικό δράμα
Σας αρέσει να διαβάζετε John Grisham, και να βλέπετε ταινίες και σειρές που τελειώνουν σε μια αίθουσα δικαστηρίου; Το έκανε ο Αισχύλος πριν δυόμιση χιλιετίες.
Δικαστήριο: Άρειος Πάγος
Κατήγοροι: Ερινύες
Κατηγορούμενος: Ορέστης (υπερασπίζεται τον εαυτό του)
Κατηγορία: Μητροκτονία
Μάρτυρας Υπεράσπισης: Θεός Απόλλων.
Δικαστής: Θεά Αθηνά
Σώμα Ενόρκων: Πολίτες της Αθήνας
Και η στιχομυθία είναι σύγχρονη σαν ταινία:
ΑΘΗΝΑ: Σε σας ο λόγος, ανοίγω τη δίκη. Μιλώντας πρώτος ο κατήγορος θα μας κατατοπίσει στην υπόθεση.
ΕΡΙΝΥΕΣ: Αν και πολλές, θα τα πούμε με συντομία. Λόγο στο λόγο, με τη σειρά σου (απευθύνονται στον κατηγορούμενο) να μ’ απαντάς.
Πες πρώτα αν σκότωσες εσύ τη μάννα σου.
ΟΡΕΣΤΗΣ: Ναι, τη σκότωσα· και δεν τ’ αρνιέμαι καθόλου αυτό.
ΕΡΙΝΥΕΣ: Να το πρώτο πέσιμο απ’ τα τρία, στην πάλη πάνω. (μεταφορά: αν έπεφτες τρεις φορές στην πάλη έχανες). Κι ακόμα πρέπει να πεις και πώς τη σκότωσες.
~~
Η δίκη προχωράει, καταθέτουν όλοι, οι ένορκοι βγάζουν ισοψηφία. Η θεά Αθήνα το ρίχνει υπέρ της αθώωσης του Ορέστη.
Και οι θεατές χειροκροτάνε!
(για να καταλάβετε γιατί είναι θετική έκβαση αυτή, πρέπει να διαβάσετε και τα τρία βιβλία, μαζί με τις εισαγωγές και τα σχόλια).
~~~~~~~~~~~~~~~~~
Υπάρχουν πολλοί (όχι μόνο Έλληνες) που υποστηρίζουν ότι όσα είχαν να ειπωθούν στη δραματουργία, ειπώθηκαν στην αρχαία Ελλάδα.
Φυσικά δεν ισχύει κάτι τέτοιο, η τέχνη πάντα προχωράει κι εξελίσσεται, αλλά σίγουρα είναι καλό να πατάμε στους ώμους γιγάντων.
ΥΓ: Η εσωτερική σύγκρουση του Ορέστη, που πάει να σκοτώσει τη μητέρα του, είναι καλύτερη κι από Σαίξπηρ – κι αυτό δεν είναι κάτι που συμβαίνει συχνά στην ανθρώπινη λογοτεχνία.
