Δεν θα νικήσουμε. Το ξέρουμε τώρα πια. Όμως γνωρίζουμε ότι δεν γίνεται και να ηττηθούμε.
Γιατί δεν υπάρχει ήττα ή νίκη στην ιστορία. Οι προσπάθειες μας είναι μικρά κύματα στον ωκεανό της. Χρειάζονται πάντα οι υποχωρήσεις για να υπάρξουν διεκδικήσεις.
Δεν θα νικήσουμε. Ούτε θα ηττηθούμε. Ποιοι να νικήσουν; Και ποιοι να ηττηθούν;
Οι καλοί ενάντια στους κακούς. Οι τίμιοι ενάντια στους διεφθαρμένους. Οι ιδεολόγοι ενάντια στους τεχνοκράτες. Οι φτωχοί ενάντια στους πλούσιους. Οι πιστοί ενάντια στους άπιστους. Οι άνθρωποι ενάντια στους… Ποιους οφείλουμε να νικήσουμε; Από ποιους αναπότρεπτα θα νικηθούμε;
Δεν θα νικήσουμε. Και δεν το θέλουμε πια. Δεν ζητάμε τίποτα πια. Γιατί το ξέρουμε ότι όσα ζητήσαμε το βράδυ τα απευχόμαστε το πρωί. Δεν υπάρχουν σταθερές, δεν υπάρχουν δοκιμασμένες λύσεις.
Μέσα από την αταξία ξεπηδάει η τάξη. Και η τάξη δεν είναι αρμονία, είναι ό,τι συμβαίνει. Και τίποτα παραπάνω απ’ ό,τι συμβαίνει δεν μπορεί να συμβεί.
Η επανάσταση, η ανατροπή, η αδικία, ο πόλεμος είναι απλές παράμετροι της εξίσωσης.
Κάποιοι θα παλέψουν να αλλάξουν την κοινωνία. Κάποιοι θα παλέψουν για να μην αλλάξει τίποτα. Το αποτέλεσμα είναι δεδομένο. Ο κόσμος θα αλλάξει. Το μόνο βέβαιο είναι η αλλαγή. Όμως η μορφή της αλλαγής είναι απογοητευτική για όλους. Ποτέ οι άνθρωποι δεν θα είναι απόλυτα ευτυχισμένοι και ίσοι, ποτέ η ειρήνη δεν θα είναι η μόνη επιλογή, ποτέ ο θάνατος δεν θα αφανιστεί.
Δεν θα ηττηθούμε. Όσο ζούμε θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι θεωρούμε σωστό και να αποφεύγουμε ό,τι θεωρούμε λάθος, τη συγκεκριμένη στιγμή. Γιατί τίποτα δεν είναι καλό και τίποτα δεν είναι κακό, αλλά η σκέψη μας τα κάνει τέτοια. Κι αν οι περιστάσεις αλλάξουν, κάτι θα βρούμε πάλι να πιστεύουμε ως καλό και ως κακό.
Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς πεποιθήσεις. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς αντιφάσεις. Η αντίφαση είναι το μόνο όπλο που μας έδωσε η φύση, για να μπορούμε να σηκώνουμε το βάρος της αβάσταχτης ελαφρότητας.
Πιστεύουμε στη δημοκρατία μέχρι να σταματήσουμε να πιστεύουμε σ’ αυτήν. Αγαπάμε μέχρι να μισήσουμε.
Δεν θα νικήσουμε. Δεν θα νικηθούμε. Το δίπολο είναι απόρροια της λειψής μας λογικής. Ήττα-νίκη, εχθρός-φίλος, ευτυχία-δυστυχία, πόλεμος-ειρήνη. Δεν υπάρχει νίκη χωρίς ήττα, κακό αμιγές καλού, ούτε έχθρος που να μη γίνεται φίλος. Η ευτυχία η δική μας μπορεί να είναι η δυστυχία των άλλων και ο πόλεμος τίποτα άλλο από τα διαλείμματα της ειρήνης.
Το σκοτάδι είναι η έλλειψη του φωτός. Το φως δεν έχει αντίθετο, η ζωή δεν έχει αντίθετο, εγώ δεν έχω αντίθετο.
Δεν θα νικήσουμε ούτε θα ηττηθούμε. Γιατί χρησιμοποιώ τον πληθυντικό; Ανήκω σε κάποια ομάδα που πρέπει να νικήσει; Όχι, δεν ανήκω πουθενά και δεν πιστεύω κανέναν.
Ό,τι μας δίνεται ακόπιαστα είναι λανθασμένο, γιατί δεν είναι δικό μας. Οι ιδεολογίες και οι πεποιθήσεις σκοτώνουν τη σκέψη, την προσωπικότητα, τη ζωή. Οι ιδεολογίες και οι πεποιθήσεις σκορπίζουν το θάνατο. Οι άνθρωποι δολοφονούν για να επιβάλλουν την άποψη τους. Οι άνθρωποι θυσιάζονται για να επιβάλλουν την άποψη τους.
Ο εχθρός της αλήθειας δεν είναι το ψέμα, είναι η πεποίθηση.
Δεν θα νικήσω. Δεν το θέλω, αλλά και να το ήθελα δεν θα μπορούσα. Κάθε ανθρώπινη νίκη διαρκεί για μια ζωή. Και η ζωή είναι πιο σύντομη από ένα όνειρο.
Δεν θα ηττηθώ, δεν θα θυσιάσω τον εαυτό μου στο βωμό καμίας πίστης, παρότι ξέρω ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο λυτρωτικό από το να πιστεύεις χωρίς να αμφιβάλλεις.
Θα ζήσω μια ζωή με πολλές πικρές ήττες και πολλές μικρές νίκες. Η συνισταμένη τους θα είμαι εγώ. Αυτός ο άνθρωπος που έζησε τόσα -πολλά και λίγα.
Ούτε μεγαλοφυής ούτε αυτόματο. Ούτε μάρτυρας ούτε δυνάστης. Ούτε νικητής ούτε χαμένος.
Απλώς εγώ.
