από τον Γελωτοποιό
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
“Υπάρχουν πολλοί δρόμοι προς το Θεό. Εγώ έχω διαλέξει τον δρόμο του τραγουδιού, του χορού και του γέλιου.” Τζελαλαντίν Αλ Ρουμί
~~~~~~~
Στο Όνομα του Ρόγου, ο Έκο γράφει ότι το γέλιο είναι αποκλειστικό προνόμιο του ανθρώπου. Τα ζώα κάνουν χαρές, αλλά ποτέ δεν είδα σκύλο να λέει αστείο. Κι ο Χριστός θύμωσε και τα ‘σπασε όλα στο Ναό, έκλαψε στον Ελαιώνα, αλλά δεν έσκασε χαμόγελο το χειλάκι του.
Κι ενώ οι άνθρωποι λατρεύουμε να γελάμε, το Κωμικό ποτέ δεν είναι τόσο σημαντικό όσο το Δραματικό. Σπουδαίοι ηθοποιοί όπως ο Ρόμπιν Ουίλιαμς, ο Τζιμ Κάρεϋ, πήραν Όσκαρ για τους δραματικούς τους ρόλους (ως κωμικοί δεν ήταν άξιοι).
Πόσοι κωμικοί συγγραφείς έχουν πάρει Νόμπελ; Υπάρχουν κωμικοί συγγραφείς; Κι ο Αριστοφάνης;
Είναι τόσο δύσκολο, σχεδόν απίθανο, να γελάσεις δυνατά διαβάζοντας ένα βιβλίο – όχι να χαμογελάσεις, αλλά να ξεκαρδιστείς.
Προσέξτε τη λέξη: Ξεκαρδίζομαι.
Σήμερα, ενώ το δίσεκτο έτος φαίνεται να μην είναι μόνο πρόληψη, η σύζυγος μου είπε κάτι αστείο σε μια σοβαρή στιγμή. Ξεκαρδίστηκαμε, δακρύσαμε, κι είπαμε: «Τι ωραία! Γελάσαμε και σήμερα!»
Δεν μπορώ να σας μεταφέρω το αστείο, γιατί έπρεπε να ήσασταν εκεί. Αυτή είναι μια παράξενη ιδιότητα του Αστείου: Λειτουργεί μόνο μέσα σε χρονικά όρια και σε συγκεκριμένα πλαίσια.
Οι κωμικοί λένε ότι το πιο σημαντικό σ’ ένα αστείο είναι το σωστό timing. Αν αργήσεις να το πεις, αν το πεις πολύ σύντομα, το καταστρέφεις.
Το Αστείο πολύ σπάνια μπορεί να λειτουργήσει αναδρομικά. Ξεκαρδίζεσαι ακούγοντας μια ατάκα, όταν όμως πας να την αναπαράγεις ή να την ξαναφέρεις στο μυαλό σου, δημιουργείς μόνο χαμόγελα – αν όχι ανία.
Το Αστείο είναι κάτι που μας συνδέει άμεσα με το παρόν. Μοιάζει, ένα καλό γέλιο, σαν να μας λυτρώνει για λίγο απ’ τις τύψεις του παρελθόντος και τ’ άγχη του μέλλοντος.
Όταν γελάς δυνατά, είσαι εκεί, είσαι σ’ εκείνη τη στιγμή, δεν υπάρχει τίποτα πριν ή μετά. Και δεν μπορείς να νιώσεις το ίδιο αναπολώντας τη στιγμή του γέλωτα.
Το γέλιο δεν είναι ένα συναίσθημα, όπως η χαρά. Το γέλιο είναι μια ολική σωματική έκρηξη όπου χάνουμε τον έλεγχο (κατουρήθηκα πάνω μου απ’ τα γέλια, έτσι δεν λέμε;)
Κι ίσως αυτό είναι που αποζητάμε στο γέλιο. Να χάσουμε για λίγο τον έλεγχο, να ξεφορτωθούμε τα βάρη, τα καθήκοντα, τα πρέπει-να, τις προθεσμίες, το άγχος.
Ένα καλό γέλιο είναι σαν τρεις συνεδρίες με τον ψυχολόγο, σαν πέντε ώρες διαλογισμού, σαν οκτώ χιλιόμετρα στον διάδρομο (τα νούμερα μπήκαν τυχαία), ακριβώς γιατί μας αποδεσμεύει απ’ τη σημασία του να είσαι σοβαρός (όπως είπε κι ο αγαπημένος Όσκαρ Ουάιλντ, σ’ ένα απ’ τα πιο κωμικά κείμενα που έχω διαβάσει).
Και ίσως πρέπει όλοι μας να το παραδεχτούμε: Δεν αντέχουμε άλλη βαρύτητα, ας γίνουμε λιγάκι πιο φαιδροί για ν’ ανυψωθούμε.
ΥΓ: Είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν ψυχοθεραπείες γέλιου. Φανταστείτε και μια τέτοια θρησκεία. Να πηγαίνεις στην εκκλησία κάθε Δευτέρα (γιατί μισούμε τις Δευτέρες) και ο Ιερέας να κάνει stand-up comedy, το ποίμνιο να ξεκαρδίζεται, και να φεύγουν όλοι απ’ την εκκλησία ανάλαφροι: «Τι ωραία που γελάσαμε και σήμερα!»
ΥΓ2: Στα κωμικά ταλέντα πάντα βγάζω το καπέλο μου.
